Bandipur, chợt nghe...

Mượn lời nhạc sĩ Trường Sa, những ngày tôi lang thang Nepal vào mùa đông nên phải thay đổi chút. Mà cũng chỉ khác nhau tên gọi của mùa, còn những ngày đông Bandipur đó hay ngày thu của người nhạc sĩ mang tên vùng biển đảo thân thương của người Việt đều cao xanh vời vợi, đẹp nao lòng. Làm kẻ lãng du nhiều khi cứ mộng tưởng đã lạc đến miền Lưu Nguyễn xưa.

Miền vàng son xưa giờ quên lãng

Bandipur từng lấp lánh vàng son, rực rỡ hoa lệ. Ngôi làng quê miền núi vắng vẻ bắt đầu phát triển khi vị quốc vương tài giỏi, thiện nghệ Prithvi Narayan Shah thống nhất và hùng cứ vương triều Nepal rộng lớn sang đến cả vài miền đất thuộc Tây Tạng và Ấn Độ bây giờ.

Những thương gia chọn trục giao thương tấp nập Ấn Độ - Nepal - Tây Tạng, đi men theo thung lũng ngang Bandipur đã chọn vùng đất này làm điểm dừng chân. Khách thương đông đúc, văn nhân thi sĩ dập dìu. Dinh thự, đền đài cùng hàng quán chen nhau khoe sắc.

Văn hóa, kiến trúc đặc sắc của nhiều vùng miền mang về được tô sắc, tôn vinh thêm hơn bởi những người Newari nổi tiếng tài hoa càng lung linh, rực rỡ.

Nhưng từ cuối những năm 1960, quốc lộ Prithvi hình thành rút rất ngắn khoảng cách cũng như giảm đi hiểm nguy của con đường cheo leo trúc trắc cũ.

Hoàng hôn vàng nắng yên bình nơi xóm quê Bandipur

Thủ phủ tỉnh lỵ dời xa. Phố chợ gần nhất là Dumre nằm trên con lộ mới chỉ cách Bandipur 8km bằng con đường đồi núi cheo leo vẫn phải thường xuyên đóng cửa khi mưa mùa nhiệt đới trút xuống. Phù thịnh mấy ai phù suy.

Thương nhân ra phố mới bán buôn, thi hào văn sĩ cũng bỏ đi... Trả lại cho đồi núi sự vắng vẻ, yên ả nhưng vẫn để lại những điều hay nét đẹp văn hóa, kiến trúc, giáo dục, tôn giáo ngày vàng son.

Phố thị tưng bừng ngày nào giờ như một làng sơn cước nhỏ. Mưa mùa nhiệt đới lẫn gió núi Himalaya không xa thường xuyên thay nhau ghé viếng làm phố thị nhanh phai màu, giờ lại là điểm dừng chân khá thú vị cho những khách du vừa để lại sau lưng thủ đô Kathmandu nổi tiếng bụi bặm nhiều, ồn ào cũng chẳng ít.

Nét u nhã của “Nữ hoàng đồi núi”

Phố xưa Bandipur bàng bạc hương thời gian, không phải màu úa tàn, nên càng đẹp khi lọt thỏm giữa miền xanh thiên nhiên căng tràn sức sống.

Vắt vẻo trên rẻo đèo yên ngựa của dãy Mahabharat, Bandipur uốn mềm nối hai đỉnh núi nhìn xuống triền xanh màu mỡ của thung lũng được tưới tiêu bởi dòng Marsyangdi lóng lánh uốn khúc, treo mình lưng chừng núi.

Gần gần là những miền xanh ngằn ngặt triền thấp núi đồi, xa xa những đỉnh băng tuyết vĩnh cửu mênh mang trắng Himalaya miên man, trong đó có những ngọn nổi tiếng như Annapurna, Ganesh, Langtang...

Ở độ cao cũng không nhiều, chỉ 1.030m nhưng nhờ Himalaya vây quanh nên Bandipur vừa nhận ơn mưa móc từ những cơn mưa mùa nhiệt đới, vừa luôn mát mẻ quanh năm và nhiều khi khá lạnh lúc đêm về.

Nhưng nếu chỉ có thiên nhiên ưu đãi, chưa chắc Bandipur có được hương danh “Nữ hoàng đồi núi”. Miền đất này không chỉ là bảo tàng sống những công trình tài hoa của người Newari, mà còn nhiều kiến trúc đẹp khác.

Con đường duy nhất xuyên phố, cũng được xem như quảng trường, được lát đá đã mòn nhẵn dấu thời gian chạy qua thư viện cổ xưa nhất nhì đất Nepal có từ thế kỷ 19 Padma Library, mấy tòa dinh thự kiến trúc tân cổ điển, những căn nhà gạch đỏ không vữa rất hợp với các đà giằng cửa chính cửa sổ gỗ lim chạm trổ tinh xảo bóng màu thời gian...

Đương nhiên không thể thiếu mấy ngôi đền Hindu cổ chấm phá thêm nét trầm trầm. Xa hơn tí, cuối phố là những ngôi nhà đất đơn sơ được đám rơm vàng, lũ bắp cũng vàng treo tòn ten trang trí.

Nhộn nhịp lũ trẻ con chơi đùa cùng đám gà qué dáo dác, những cụ ông cụ bà gương mặt đầy vết thời gian và những nụ cười thân thiện, rất phù hợp cho các nhiếp ảnh gia muốn kiếm tìm những pô ảnh chân dung dự thi... Và mới hợp làm sao với không khí lãng đãng, trầm mặc của con phố cũ.

Trẻ con sơn cước cũng khá bảnh tỏn với những bộ đồng phục tinh tươm

Lãng đãng trôi theo mùa đông bay trên trời không

Rất may mắn, Bandipur được thiên nhiên tặng ban nhiều thứ. Cỏ cây bời bời, từ cổ thụ già đến bụi non khi xanh ngăn ngắt, lúc già đủ sắc lá hoa. Kể cả những nương đồng bậc thang cũng đổi sắc như Tú Lệ, Mù Căng Chải quê mình.

Nhưng theo thiển ý của kẻ lang bạt, chính những sương mây lãng đãng đã góp phần tạo nên nét rất độc đáo nơi này.

Cũng không ít lần ghé Sa Pa, Đà Lạt những ngày cũ sương còn nhiều, kể cả những miền Pelling, Dajerling... cũng nổi tiếng với mù sương, nhưng sương mây Bandipur với tôi là số 1. Vì nhiều thứ.

Trắng trong và tinh khôi, không đùng đục, ẩm ướt như Đà Lạt xưa. Nằm ngay dưới chân mình vì cứ chìm trong thung lũng chứ không quấn quýt kề bên như Dajerling. Nhấn nhá bởi những nương đồi bậc thang sắc màu đổi thay theo vụ mùa mà Pelling không có...

Không kể những thung lũng xanh ngăn ngắt bên dưới, một dòng sông bạc lưng chừng treo, chúng càng nổi bật hơn khi được làm duyên bởi những rặng già Himalaya không chỉ đơn điệu màu trắng tuyết băng, mà còn thay sắc khi theo màu nữ thần rạng đông Eos, lúc chiều ý thần mặt trời Helios...

Và chẳng hiểu sao chúng chẳng chịu tan đi là mấy dù ngày lên đã nhiều, mặt trời cao đã lắm, vẫn trắng ngần lửng lơ treo trên mấy thung lũng.

Bà và cháu cùng chào chú khách lạ nhé!

Nên bình minh đó trên đồi thấp Tundikhel cuối phố, dựa lưng bên cội già, tựa đầu bên sương, tay quàng trong mây, nhìn xuống thung lũng bồng bềnh sương mây... tôi cứ để hồn lâng lâng theo mùa đông bay trên trời không. Xa lâu lắc rồi vẫn nhớ hoài buổi mai sớm trong trẻo tinh khôi Bandipur.■