"Các cụ bà Buranov" sau vinh quang Eurovision

Các cụ già châu Âu tranh tài ca hát

Phóng to

Các cụ bà Buranov vẫn sống đơn giản như xưa - Ảnh: K.P.

Tới thăm các cụ bà tại làng Buranovo của Cộng hòa Udmurtia (Nga), các nhà báo của tờ Komsomolskaya Pravda kể lại ngôi làng trở nên sống động hơn từ khi các cụ bà trở về: họ góp tiền làm đường, lắp hệ thống nước. Những người trước kia không hài lòng vì các cụ bà hát nhạc hiện đại bằng tiếng Udmurtia đã trở nên hòa hoãn hơn vì sự đóng góp của các cụ bà vào đời sống cộng đồng sau khi đoạt giải nhì tại Eurovision 2012.

Tại nhà một trong các ca sĩ của ban nhạc - cụ bà Galina Nhikolayevna, mọi thứ vẫn như trước. Bà Galina vẫn nhào bột làm bánh bằng tay, không cần "bộ dụng cụ làm bánh hiện đại" vẫn thấy quảng cáo trên tivi. "Chúng tôi sống như thế nào thì vẫn như thế ấy, không có gì thay đổi" - bà khẳng định. Quanh vườn họ vẫn trồng khoai tây, rau, cà như mọi khi. "Thế tiền thưởng các cụ dùng làm gì?". "Chúng tôi xây nhà thờ" - cụ nghiêm trang cho biết.

Thật sự làng Buranovo đã dành cho các ngôi sao của mình trở về từ cuộc thi một niềm vui lớn: họ đã dựng nền cho nhà thờ mới, ước mơ của các cụ bà. Để xây nhà thờ cần tổng cộng 4 triệu rúp. Chính quyền hỗ trợ 1 triệu, các cụ bà đã góp 1,5 triệu rúp. Để có đủ 1,5 triệu rúp còn lại, các cụ bà không từ chối những lời mời đi biểu diễn. May mắn là giá catsê đã khác trước bởi từ sau Eurovision, "Các cụ bà Buranov" đã là một thương hiệu. Nếu trước đây ban nhạc có giá 5.000 euro/sô diễn, sau vòng loại giá đã là 11.000 euro và catsê hiện nay là 20.000 euro.

Tại câu lạc bộ của làng, hai ngôi sao khác trong nhóm đang ngồi phân loại thư. Những bức thư với địa chỉ đơn giản là "Làng Buranovo", người nhận: "Các cụ bà". Bà Alevtina Beghisheva cho biết họ nhận đủ loại thư, từ thư cảm ơn tới thư mời các cụ bà đến diễn hoặc tới sống hẳn ở làng mình.

Bà Alevtina thừa nhận: "Chúng tôi cũng nhận được thư chỉ trích nữa. Họ bảo chúng tôi đi sai đường rồi, rằng cần phải biết suy nghĩ chứ". Bà Olga Nhikolayevna cười: "Chúng tôi không giận đâu. Chúng tôi trả lời hết mọi thư, nhưng dĩ nhiên thật tình là chúng tôi cũng mệt. Các bạn có biết bài hát Nỗi buồn của Victor Tsoi? Đấy, tâm trạng chính xác hiện giờ của chúng tôi là thế đấy".

Nói gì thì nói, phía trước các cụ bà là những chuyến lưu diễn căng thẳng. Trước mắt họ phải tới các thành phố như Novosibirsk, Yaroslav. Rồi tháng 7 họ đã nhận lời biểu diễn cho "Phiên chợ Slavơ" ở Vitebsk. Và mùa thu này, album đầu tiên của họ sẽ ra đời, dù vẫn chưa quyết định sẽ đưa vào những bài "hit" nào. Họ cũng được mời đóng phim quảng cáo cho các nông sản Nga.

Những người quản lý cho biết các "ngôi sao" của họ hoàn toàn không mắc bệnh ngôi sao. Cuộc sống các cụ bà vẫn như trước. Nếu đi diễn xa, họ chỉ đi loại vé thường với các phương tiện máy bay hay tàu hỏa. Dọc các thành phố thì họ đi xe buýt, ở khách sạn vẫn là loại phòng đơn và ăn uống vô cùng giản tiện. Nhưng gần đây họ đã xin được bảo vệ: họ từng bị những người ái mộ bao vây quá trớn, và không chống cự nổi những kẻ thiếu thân thiện. Nhưng các cụ cũng chỉ đề nghị vỏn vẹn hai cận vệ cho cả nhóm!

Phóng to Với dự án “Muốn tin”, đạo diễn Pozdeev đã đưa “Các cụ bà Buranov” và ngôn ngữ Udmurtia ra thế giới - Ảnh: myudm.ru "Các cụ bà Buranov" là một nhóm nhạc dân tộc của Cộng hòa Udmurtia (một cộng hòa tự trị nằm ở phía tây Liên bang Nga), được thành lập nhiều năm trước tại làng Buranovo. Có công lớn trong việc đưa các cụ ra thế giới là đạo diễn người Udmurtia Pavel Pozdeev. Khi Bộ Chính sách dân tộc Nga đề nghị Pozdeev thực hiện dự án bảo tồn ngôn ngữ Udmurtia, anh đưa ra dự án "Muốn tin", với niềm tin giới trẻ Udmurtia sẽ hát bằng tiếng dân tộc mình. Phát hiện chất giọng tuyệt vời của nhóm "Các cụ bà Buranov", anh đề nghị họ hát những bài hát của các nhạc sĩ Nga hiện đại là Boris Grebenshikov và Victor Tsoi bằng tiếng Udmurtia. Thành công thật đáng kinh ngạc. Các cụ được tiến cử dự thi Eurovision từ năm 2011. Tháng 5-2012 nhóm đoạt giải nhì cuộc thi Eurovision với bài hát Party for everybody. Trong các chương trình lưu diễn gần đây, những bài hát được yêu thích của nhóm là Nỗi buồn (Victor Tsoi), Ðó là tất cả của nhóm DTP, Chân trần dưới nước của nhóm Nautilus Pompilius và Let it be của The Beatles.

--------------------

Ẩn sau câu chuyện thành công của “Các cụ bà Buranov” là việc bảo tồn ngôn ngữ Udmurtia. Theo đạo diễn Pozdeev, hiện nay còn rất ít người nói tiếng Udmurtia ở nước Cộng hòa tự trị Udmurtia mà theo thời gian, tiếng Nga đã trở thành ngôn ngữ chính. Anh cho biết ít người ở tuổi mình còn có thể nói tiếng mẹ đẻ, ngay trong gia đình anh, cha mẹ anh cũng không nói với anh bằng tiếng Udmurtia.

Thế nhưng sinh ra và lớn lên giữa những người Udmurtia đã khiến có lúc anh nghĩ ra điều anh gọi là ”chủ nghĩa dân tộc hiệu ứng” (wow-nationalism), theo đó trong không gian của các mối quan hệ văn hóa dân tộc, không quan trọng việc ta sử dụng phương tiện gì, cũng giống như trong quảng cáo hàng hóa và dịch vụ vậy, chỉ cần mang lại hiệu ứng là được. Đó là lý do anh đề nghị “Các cụ bà Buranov” hát các giai điệu hiện đại bằng tiếng Udmurtia.

Pozdeev nói anh nảy ra quan điểm này sau khi đọc tác phẩm Thế hệ P. của nhà văn Nga nổi tiếng Boris Pelevin, người nhấn mạnh hiệu quả của lối tiếp cận sáng tạo trên thị trường quảng cáo. Cũng theo cách này, Pozdeev tự gọi mình là “nhà dân tộc hiệu ứng”.

“Hiện nay đây là một câu chuyện tuyệt vời nhưng kết thúc của nó lại không xa. Tôi có cảm giác rồi sẽ có một kết cục buồn, đầy xúc động. Điều chính yếu các cụ đã làm được là đưa ngôn ngữ Udmurtia ra với châu Âu. Và tôi hiểu một dự án thứ hai tầm cỡ như thế sẽ không thể có (các cụ đã ngoài 70 tuổi rồi)” - Pavel Pozdeev nói.