Nong động mạch vành bằng giá đỡ tự tiêu

BS VŨ HOÀNG VŨ 15/01/2013 23:01 GMT+7

TTCT - Trong y khoa, giá đỡ (stent) là một dụng cụ được đưa vào mạch máu (động mạch vành, động mạch thận, động mạch cảnh, động mạch đùi…) nhằm mục đích giữ cho mạch máu thông thoáng, không bị tắc hẹp.

Giá đỡ là một khung gồm nhiều mắt cáo nối liền vào nhau, trước giờ được làm bằng kim loại, nay mới được sản xuất bằng chất liệu sinh học.

Phóng to

Lợi hại của giá đỡ động mạch vành

Từ trước đến nay, các giá đỡ này đều làm bằng kim loại, do đó sau khi đặt vào trong cơ thể, các giá đỡ này sẽ tồn tại mãi mãi trong cơ thể bệnh nhân.

Điểm bất lợi của các loại giá đỡ này là có thể gây biến dạng động mạch vành (động mạch cung cấp máu nuôi tim) nếu giá đỡ được đặt vào vị trí động mạch vành bị xoắn văn hoặc gập góc, giảm khả năng co giãn động mạch vành và hiện tượng tái hẹp sau một thời gian dài đặt trong cơ thể. Hiện tượng tái hẹp do rất nhiều yếu tố như: bệnh nhân không uống thuốc đều, sang thương quá phức tạp, giá đỡ bị gãy, giá đỡ được nong chưa tốt… Để khắc phục hiện tượng tái hẹp, người ta đã tìm ra một phương pháp, đó là phủ một lớp thuốc lên giá đỡ kim loại này để chống hiện tượng tái hẹp.

Sau khi loại giá đỡ kim loại có phủ thuốc để chống tái hẹp ra đời, thầy thuốc và bệnh nhân rất kỳ vọng vào hiệu quả trong điều trị tắc hẹp động mạch vành cũng như khả năng chống tái hẹp. Quả thật như vậy, tỉ lệ tái hẹp của giá đỡ động mạch vành có phủ thuốc thấp hơn rất nhiều so với giá đỡ bằng kim loại không phủ thuốc chống tái hẹp. Tỉ lệ tái hẹp với giá đỡ kim loại không phủ thuốc trung bình 12-25% tùy nghiên cứu, còn tỉ lệ tái hẹp sau đặt giá đỡ kim loại có phủ thuốc chỉ 3-20%.

Tuy nhiên, sau một thời gian theo dõi, người ta lại thấy các loại giá đỡ phủ lớp thuốc này có tình trạng huyết khối trễ trong giá đỡ động mạch vành, mặc dù tỉ lệ này khá thấp chỉ khoảng 0,5% số bệnh nhân được đặt giá đỡ kim loại có phủ thuốc. Do đó, những bệnh nhân được đặt loại giá đỡ có phủ thuốc thường phải uống hai loại thuốc kháng tiểu cầu (loại thuốc phòng ngừa cục máu đông) gồm aspirin và clopidogrel lâu dài để phòng ngừa huyết khối trong giá đỡ phủ thuốc.

Một bất lợi nữa của giá đỡ động mạch vành bằng kim loại có phủ thuốc là lớp polymer, dùng làm khung cho lớp thuốc phủ lên, lâu ngày có thể gây kích thích mạch máu, phản ứng viêm mãn tính, rối loạn chức năng lớp nội mạc mạch máu tại vị trí đặt giá đỡ. Mặt khác, việc dùng nhiều giá đỡ trong động mạch vành cũng cản trở việc phẫu thuật bắc cầu động mạch vành khi cần thiết.

Giá đỡ tự tiêu

Ngược lại với giá đỡ kim loại, loại giá đỡ sinh học tự tiêu (bioresorbable stent) sau khi được đặt vào trong lòng mạch máu, một thời gian sau sẽ tự phân hủy và để lại cấu trúc hình dạng mạch máu tự nhiên, khả năng co giãn của động mạch vành vẫn được duy trì. Hiện tượng huyết khối trễ trong giá đỡ không còn nữa do giá đỡ đã tự tiêu hủy, do đó bệnh nhân được đặt giá đỡ động mạch vành bằng nguyên liệu sinh học tự tiêu sẽ không phải uống hai loại thuốc kháng tiểu cầu lâu dài như đối với giá đỡ bằng kim loại có phủ thuốc.

Một lợi điểm nữa của giá đỡ sinh học tự tiêu đó là do tiêu hủy hoàn toàn sau một thời gian đặt vào động mạch vành, nên khi có hiện tượng tái hẹp xảy ra thì việc đặt lại một giá đỡ sinh học tự tiêu khác sẽ không gặp khó khăn nào về mặt kỹ thuật cũng như không làm hẹp tắc các nhánh bên khi đặt chồng hai giá đỡ gặp trong trường hợp đặt giá đỡ nong động mạch vành bằng kim loại.

Giá đỡ nong mạch máu sinh học tự tiêu có phủ thuốc đã được giới thiệu tại Việt Nam từ giữa năm 2012. Đây là dụng cụ đầu tiên trong nhóm dụng cụ điều trị bệnh động mạch vành, giúp tái lập dòng máu ở tim, sau đó tự tiêu trong cơ thể, do đó mạch máu được nong giữ được chức năng hoạt động tự nhiên không giống như đặt giá đỡ kim loại vĩnh viễn.

Loại giá đỡ này - được làm từ polylactide là chất liệu tan tự nhiên thường dùng làm các vật ghép y khoa như chỉ tan - cũng được phủ một lớp thuốc để chống tái hẹp giống như giá đỡ nong động mạch vành kim loại có phủ thuốc. Lớp thuốc này sẽ tan sau 120 ngày đặt vào động mạch vành. Còn khung giá đỡ làm bằng chất liệu sinh học sẽ tự tiêu hoàn toàn sau hai năm đặt vào động mạch vành.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận