Cỗ máy chiến tranh & mạng người nhỏ bé

TTCT - Ra mắt đầu năm nay, Eye in the sky là bộ phim hình sự căng thẳng kể về hành lang pháp lý, chính trị và nhân tính của một cuộc tấn công mục tiêu khủng bố bằng các phương tiện tối tân, trong một cuộc chiến hiện đại.

poster

LƯƠNG TRI TRONG MỘT CUỘC CHIẾN HIỆN ĐẠI

Phim mở đầu với bối cảnh ở thủ đô Nairobi (Kenya), nơi cô bé Alia đang chơi lắc vòng trong sân trước một ngôi nhà nhỏ nằm ở ngoại ô khá nghèo nàn, nơi tổ chức khủng bố al-Shabaab đóng quân gần đó. Nhóm khủng bố này đã tổ chức thành công nhiều vụ nổ bom liều chết, giết chết hàng trăm sinh mạng vô tội và trở thành mục tiêu truy nã gắt gao của chính phủ Anh, Mỹ.

Bộ phim tiếp tục đưa người xem đến những bối cảnh khác, rộng khắp thế giới. Tại một trung tâm đầu não ở Anh, đại tá chỉ huy của quân đội Anh Katherine Powell (Helen Mirren đóng) thức dậy do mất ngủ, theo dõi bản tin về một đồng nghiệp, một điệp viên của Anh bị tổ chức khủng bố hành quyết dã man tại Kenya.

Mục tiêu của bà Powell là nhóm khủng bố al-Shabaab. Hỗ trợ cho chiến dịch của Powell là vị trung tướng Frank Benson (vai diễn cuối của Alan Rickman), người giám sát chiến dịch không kích máy bay không người lái.

Tại Nevada (Mỹ) là nhóm phi công điều khiển máy bay không người lái sẵn sàng tấn công, trực tiếp điều khiển là viên trung úy Steve Atts (Aaron Paul đóng). Tại Trân Châu Cảng, Hawaii, một nhóm khác hỗ trợ bà phân tích các dữ liệu tổn thất ngoài dự kiến, đặc biệt là các nạn nhân vô tội.

Tất cả bọn họ đều cách xa mục tiêu tấn công hàng ngàn dặm, theo dõi qua các màn hình được truyền trực tiếp từ Nairobi. Một nhóm điệp viên người bản địa theo dõi mục tiêu khủng bố từ trên cao, qua các phương tiện tối tân.

Điệp viên thực thi và có thể gặp nguy hiểm duy nhất trong chiến dịch tiêu diệt nhóm khủng bố này là Jama Farah, một người da màu địa phương (Barkhad Abdi đóng).

Sau khi đưa thẳng khán giả vào không khí của một cuộc chiến tranh hiện đại, bộ phim đặt người xem vào thế tiến thoái lưỡng nan như những nhân vật trong phim phải đối mặt.

Một câu hỏi lớn và gây nhức nhối được đặt ra trong suốt bộ phim: lương tri và nhân tính có còn tồn tại trong một cuộc chiến hiện đại? Liệu số mạng của một cô bé gái vô tội có được đưa lên bàn cân của một tổn thất chiến tranh? Người xem nín thở và đôi lúc lặng người khi tất cả mắt xích cho một cuộc tấn công bằng tên lửa chuẩn bị xuống mục tiêu thì cô bé Alia xuất hiện bên ngoài khu vực của bọn khủng bố để bán bánh mì giúp mẹ.

Đại tá chỉ huy chiến dịch, bà Powell, vẫn rất kiên quyết đòi hỏi thực thi vụ tấn công vì bà đã truy lùng nhóm khủng bố này suốt sáu năm, và vì bọn chúng đang chuẩn bị một cuộc tấn công liều chết mới mà chưa ai biết tổn thất lớn đến đâu nhưng chắc chắn là lớn hơn rất nhiều số phận của một bé gái.

Viên phi công Steve Watts, người trực tiếp điều khiển máy bay không người lái, yêu cầu một cuộc khảo sát về thương vong có thể gây ra cho thường dân, đặc biệt là bé gái vô tội.

Bà Powell cũng phải được thông qua từ viên trung tướng Benson, chính phủ Anh và các luật sư tham vấn, vì bà có thể bị đưa ra tòa quân sự cho một tội ác chiến tranh nếu quyết định của bà gây tổn thất tính mạng thường dân. Những cuộc tranh cãi quyết liệt và căng thẳng diễn ra từng phút một.

Tấn công hay không được đặt ra trong các cuộc điện đàm từ những người có quyền quyết định. Chất châm biếm và giễu nhại trong đoạn phim này đậm đặc không khí chính trị được đạo diễn Gavin Hood kế thừa từ bộ phim Dr. Strangelove của đạo diễn Stanley Kubrick.

Eye in the sky vừa có thể hiểu theo nghĩa đen, một cuộc chiến hiện đại được theo dõi và chỉ đạo từ trên cao qua những dụng cụ camera tối tân, nhưng còn một nghĩa khác: con mắt của Chúa trời đang theo dõi và phán xét chúng ta. Ai trong chúng ta có quyền quyết định số mạng của một người khác?

MÀN TRÌNH DIỄN XUẤT SẮC CỦA NHỮNG TÀI NĂNG

Gavin Hood - đạo diễn gốc Nam Phi từng đoạt Oscar phim nước ngoài hay nhất với phim Tsotsi hơn 10 năm trước, kể về sự thức tỉnh lương tri của một tên tội phạm vị thành niên ở Johannesburg sau khi tấn công một gia đình và bắt cóc một bé gái sơ sinh.

Sự nghiệp quốc tế của Gavin cất cánh từ đó với một số phim bom tấn như Rendition, X-Men Origins: Wolverine và Ender’s Game. Eye in the Sky là một dự án độc lập với kinh phí chỉ 13 triệu USD, quay hoàn toàn tại Nam Phi, đưa ra góc nhìn đầy nhạy cảm về các cuộc chiến tranh hiện đại, được anh xử lý vừa tinh tế lại đầy cuốn hút, với những tình huống của một bộ phim hình sự, chính trị liều cao.

Nó đòi hỏi một bản lĩnh và tài năng lớn để giữ câu chuyện đi thăng bằng trên sợi dây mỏng manh của nhân tính, pháp lý và chính trị.

Linh hồn của bộ phim là Helen Mirren, quý bà 70 tuổi người Anh từng đoạt giải Oscar với vai nữ hoàng Anh trong The Queen và nhiều vai diễn quyền lực khác. Vẻ quyền lực, cứng rắn của Helen trong vai Powell dễ dàng chinh phục người xem, nhưng điều bà khiến khán giả đồng cảm là thể hiện xuất sắc tình thế tiến thoái lưỡng nan của nhân vật, dằn vặt của một con người trong vỏ bọc chỉ huy cần cái đầu và trái tim lạnh trước số phận của một con người khác.

■