Một chuyện tình từ "vũng người lầy lội"

BAOCHAU 31/05/2012 03:05 GMT+7

TTCT - Xét theo mặt nào đó, Cô gái đồng trinh và chàng du tử (*) là câu chuyện mang tính ước lệ khá rõ, ngay từ tiêu đề cũng có thể dễ dàng đoán ra nội dung.

Tuy nhiên, nếu D.H. Lawrence ngày càng được coi là một trong số những biểu tượng có ý nghĩa nhất của văn học thế kỷ 20, thì một trong những lý do cho đánh giá đó hẳn phải là khả năng đem lại cho tiểu thuyết lãng mạn tính chất của tiểu thuyết hiện đại: sự đa chiều trong tình huống và cảm xúc, cũng như việc không thể dùng đạo đức để phán xét nhân vật.

Phóng to

Sau khi mẹ bỏ nhà đi theo một người đàn ông trẻ, hai chị em Lucille và Yvette sống với cha, bà nội và cô chú. Họ lớn lên thành hai cô gái xinh đẹp, tươi sáng, nhưng ngôi nhà thì ngày càng nặng nề.

Người cha là một mục sư tốt bụng nhưng tẻ nhạt và hoài nghi, do "nỗi yếu thế của một trái tim không có chút niềm tin nồng ấm hay niềm hãnh diện nào trong đời", bà nội có "một sự ngoan cố bất chấp thánh thần, chẳng ra con người" và người cô đang trên đà trở thành bà gái già ác nghiệt do đã hi sinh và kìm nén quá nhiều.

Họ đều là những người lương thiện, họ không có lỗi gì khiến Yvette có thể oán trách. Vì thế mà nàng càng không thể nguôi câu hỏi đầy cay đắng: "Tại sao chúng ta cứ như những món đồ nội thất sống thế này? Tại sao chả có gì là quan trọng?".

D.H. Lawrence (1885-1930) là tiểu thuyết gia danh tiếng với các tác phẩm quen thuộc: Cầu vồng, Người đàn bà đang yêu, Người tình của phu nhân Chatterley... Ông được coi là người đem đến cho văn học Anh và thế giới cái nhìn mới về bản năng, thân xác và tình yêu, cũng như cái nhìn mới về tiểu thuyết.

Yvette chán ghét cuộc sống ấy từ trong xương tủy, nỗi đau khổ của nàng toàn bắt nguồn từ những chuyện cũ rích hằng ngày, và nỗi kinh sợ "tất cả những gì thuộc về con người và bầy đàn" khiến nàng cảm thấy "bị ngập trong một vũng người lầy lội, cứ thế lún dần lún dần, đầu gối trĩu nặng và toàn thân co lại vì khiếp đảm trước mỗi người nàng gặp".

Thế rồi trong một chuyến đi chơi, nàng tình cờ gặp một chàng trai du mục. Chàng bí ẩn và khó lường, với lòng kiêu hãnh thầm lặng của một người thuộc chủng tộc khiêm nhường nhưng không hề bị làm nô lệ cho những sự tủn mủn hạn hẹp, bản năng và sức sống của chàng hiển hiện rõ ràng, lấn át những mẫu hình tẻ ngắt mà Yvette đã phải chấp nhận cả đời mình...

Nếu bạn tìm kiếm một tiểu thuyết diễm tình đầy những màn kịch éo le về hai người yêu nhau phải chống lại những thế lực hằn thù thì cuốn sách có khả năng làm bạn thất vọng. Tình cảm giữa Yvette và chàng trai du mục diễn ra một cách chậm rãi, mơ hồ. Họ gặp nhau rất ít và trao đổi với nhau những lời không hề dính tới chuyện yêu đương.

Sự khác biệt giữa họ quá lớn. Việc họ dễ dàng đến với nhau sẽ là một tình huống gần như phi hiện thực và biến tất cả thành một câu chuyện rẻ tiền. Giữa họ không phải là tình yêu thông thường mà là mối gắn kết huyền bí giữa hai thiên tính phóng khoáng. Đó là thứ có thể vượt qua mọi rào cản nhưng khó hiện thực hóa.

"Nàng có cảm giác mình hiểu chàng rõ hơn bất cứ ai trên thế giới này... và nàng thuộc về chàng theo một cách nào đó, vĩnh viễn", thế nhưng lý trí của nàng hiểu rõ rằng "đàn ông và đàn bà đều được cấu thành từ nhiều bản thể. Với bản thể này, nàng yêu chàng du mục. Với nhiều bản thể khác, nàng không thích, không quan tâm đến chàng".

Chuyện cổ tích diễm tình không dễ xảy ra trong đời thực, Yvette sẽ bắt đầu phải lựa chọn giữa một bên là những lạc thú xa lạ, một bên là sự lựa chọn hôn nhân an toàn mà chính nàng cũng phải thừa nhận là hợp lý hơn. Liệu nàng có nên đi theo tiếng gọi của dòng nước và can đảm hơn với thể xác mình như lời tiên tri đã dự báo?

Cô gái đồng trinh và chàng du tử là một tiểu thuyết ngắn với cốt truyện không mới. Cần phải đọc cả tác phẩm để những mô tả rời rạc định hình lại và tạo thành khí chất độc đáo của nhân vật. Sự chính xác, sắc sảo và thái độ hài hước trầm tĩnh trong cách mô tả sinh hoạt gia đình cùng "những xung đột nhỏ nhặt" khiến cuốn tiểu thuyết này mang màu sắc hiện đại, linh hoạt và khó đoán định.

Đi sâu vào những mẫu hình ước lệ, D.H. Lawrence tìm kiếm sự độc nhất vô nhị trong bản chất con người. Qua đó, ông tạo nên một câu chuyện muôn đời về sự xung đột bí ẩn của bản năng và lý trí trong thế giới đầy bất trắc này.

PHƯỚC MINH

__________

(*) Tiểu thuyết của D.H. Lawrence, Hương Châu dịch, NXB Hội Nhà Văn và Công ty Phương Nam, 2012.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận