Đối mặt thiên tai

Tuổi Trẻ Cuối Tuần

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa

SƠN LÂM 10/11/2025 10:26 GMT+7

Năm 2025, sau bão là lũ lụt xảy ra với tần suất dày đặc và ghi nhận nhiều 'kỷ lục' không mong muốn.

thiên tai - Ảnh 1.

Tàu thuyền tại Sông Cầu bị gió bão Kalmaegi đánh tả tơi - Ảnh: TRUNG TÂN

TP Huế vừa kết thúc đợt mưa lũ lịch sử kéo dài 23 ngày với 3 trận lũ lớn, bão số 13 (Kalmaegi) gây thiệt hại nặng nề cho nhiều địa phương ven biển khu vực tỉnh Đắk Lắk (Phú Yên cũ) và Gia Lai (Bình Định cũ).

Trao đổi với Tuổi Trẻ khi siêu bão Phượng Hoàng (Fung Wong) - cơn bão số 14 chuẩn bị đổ bộ vào đảo Luzon (Philippines), tiến sĩ NGUYỄN NGỌC HUY - chuyên gia nghiên cứu biến đổi khí hậu và quản lý rủi ro thiên tai - khẳng định:

"Nguyên nhân gốc rễ vẫn là sự nóng lên của Trái đất, nhiệt độ toàn cầu tăng khiến hệ thống khí hậu mất ổn định, bề mặt biển nóng lên tạo cơ hội nuôi dưỡng các áp thấp nhiệt đới và các cơn bão nhiều hơn, tạo nên những rủi ro thiên tai ngày càng lớn hơn về cường độ và với tần suất nhiều hơn".

Thiên tai cực đoan vượt ngưỡng chịu đựng

thiên tai - Ảnh 2.

Tiến sĩ NGUYỄN NGỌC HUY

 * Ông có thể nói rõ hơn nguyên nhân của việc hình thành kiểu thời tiết cực đoan như hiện nay?

- Về mặt khoa học, có thể hiểu hệ thống khí hậu được thiết lập hàng triệu năm nay có một tính ổn định nhất định, như theo chu kỳ mùa và theo các vùng mang khí hậu trên Trái đất, có các đới gió mùa được gọi là "tín phong".

Vốn dĩ, các đới gió mùa này được gọi bằng chữ "tín" bởi sự ổn định, đến thời điểm thì lại quay về. Nhưng gần đây, các đới gió mùa này không còn "tín" nữa.Chúng đi về một cách trái với quy luật nhiều hơn. Đó cũng là hệ quả phát sinh của những bất ổn, rối loạn trong hệ thống khí hậu. 

Bên cạnh đó là sự chuyển pha liên tục giữa El Nino và La Nina với tuần suất dày cũng khiến hệ thống khí hậu mất ổn định hơn, tạo ra những đợt thời tiết cực đoan ngày càng vượt các kỷ lục so với trước.

* Nếu các trận mưa bão kéo dài gần đây là một "phép thử" mới về khả năng chống chịu trước thiên tai cực đoan, thì chúng ta thấy được điều gì, thưa ông?

- Như đợt mưa lớn tại phía tây TP Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) liên tục với tổng lượng mưa tích lũy đo được phổ biến từ 1.000 - 1.400mm, có trạm như Trà Giáp đo được lượng mưa tích lũy là 1.523mm trong các ngày từ 26 đến 31-10. 

Lượng mưa lớn này khiến tất cả hồ chứa lớn ở thượng nguồn đều trong tình trạng đầy hồ và các hồ chứa thủy điện mất khả năng cắt lũ cho hạ du. Điều này khiến mực nước sông Vu Gia và Thu Bồn liên tục phá vỡ các đỉnh lũ lịch sử năm 2017 và năm 1963.

Hoặc như ở TP Huế, lượng mưa trung bình hằng năm là từ 2.700 - 3.800mm tùy vùng. Các thiết kế hạ tầng vốn chỉ có thể tính toán theo tổng lượng mưa trung bình hằng năm tối đa khoảng 4.000mm, với mưa cực đoan tối đa 1.000mm mỗi đợt. Nhưng vừa qua, chỉ trong 13 ngày tính từ 22-10 đến 3-11, tổng lượng mưa tích lũy ở phía tây của TP Huế ở mức phổ biến trên 2.000mm đến 3.000mm/đợt.

Trong đó, cá biệt có trạm đo mưa ở đỉnh Bạch Mã đã ghi nhận tổng lượng mưa hơn 6.300mm trong vòng 13 ngày, bằng lượng mưa thông thường của cả 2 năm trời. Đỉnh Bạch Mã cũng ghi nhận lượng mưa trong ngày lớn thứ 2 thế giới ở mức 1.739,6mm trong một ngày 27-10. 

Đây là lượng mưa mà không hạ tầng nào chống chịu nổi và lũ lụt là điều tất yếu xảy ra. Chúng ta chỉ có thể vận hành hồ chứa linh hoạt để giảm thiệt hại chứ không thể "chống lũ" với lượng mưa lớn cực đoan như thế này.

Hoặc ở các trung tâm đô thị, chúng ta có thể thiết kế hệ thống thoát nước khoảng 60 - 80mm trong vòng 2 giờ chẳng hạn. Nhưng khi xảy ra mưa cục bộ trên 100mm trong 2 giờ thì chắc chắn sẽ phải ngập.

* Như vậy có thể hiểu sức tàn phá của thiên tai đã vượt quá "sức chịu đựng" của hệ thống cơ sở hạ tầng hiện tại?

- Những thực tế đã xảy ra cho thấy chúng ta rất khó để "đu" theo trong việc thiết kế hạ tầng, không thể xây dựng một hạ tầng đô thị ở mức "cỡ nào cũng chịu được".

Cần phải hiểu, hạ tầng của chúng ta hình thành từ những quy hoạch có thể từ cách đây 50 năm, 30 năm hoặc ít nhất cũng 20 năm nay. Nhưng thiên tai trong vòng 15 năm nay có tính cực đoan hơn và có tần suất dày hơn trước. 

Khi bắt đầu quy hoạch phát triển hạ tầng, thông tin về kịch bản biến đổi khí hậu lúc đó chưa có, hoặc khó có thể tính được hết tính cực đoan khí hậu mà bây giờ chúng ta đang trải qua.

Như trường hợp các hồ chứa chẳng hạn, khi gặp lượng mưa lớn cực đoan vượt cao hơn những tính toán ở thời điểm xây dựng, nhiều hồ chứa chỉ có thể xả liên tục, dẫn đến việc mất luôn chức năng kiểm soát lũ.

thiên tai - Ảnh 3.

Dãy hàng quán dọc quốc lộ 1D qua phường Quy Nhơn Nam, Gia Lai, tan hoang do bão Kalmaegi - Ảnh: TẤN LỰC

Chính vì các kịch bản dự báo có sự khác nhau nên kịch bản ứng phó cũng cần áp dụng với kịch bản cao nhất, vì ranh giới giữa một cơn bão lớn gây ra thảm họa và một cơn bão nhẹ, biến thành áp thấp vẫn rất mong manh, đó chỉ là khoảng cách 50 - 80km gần bờ hay một lằn ranh xác suất may mắn nào đó.
Tiến sĩ NGUYỄN NGỌC HUY

Dự báo ra sao khi thời tiết "bất thường, khó đoán"?

* Chúng ta nên làm gì để đối mặt với sự cực đoan, khó lường của thời tiết một cách tốt hơn, thưa ông?

- Theo tôi, việc ngày càng nâng cao về khả năng phân tích, dự báo, nhận định về rủi ro thời tiết và tôn trọng dự báo, tôn trọng các kịch bản về biến đổi khí hậu vẫn là việc rất cần thiết và quan trọng để ứng phó hiện nay, cũng như xây dựng các kịch bản phát triển hạ tầng cho thích ứng trong tương lai.

* Ông vừa nhắc đến việc nâng cao dự báo rủi ro về thiên tai. Liệu chúng ta có thể dự báo đến mức nào trong khi như đã nói "thời tiết cực đoan ngày càng bất thường, khó đoán"?

- Trước hết phải nói là ngay cả khi có một mô hình dự báo có thể nói là tốt nhất thì nó vẫn có sai số. Cùng một thời điểm, các mô hình dự báo được xem là mạnh hay uy tín cũng có những kịch bản khác nhau, thậm chí khác xa nhau. 

Ngay cả những quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Đức... đã đầu tư hệ thống cảnh báo rất hiện đại mà đôi khi vẫn gặp phải những tình huống bất ngờ với thiên tai.

* Với tần suất và cường độ mưa bão dồn dập như hiện nay, ông có lời khuyên nào cho người dân, đặc biệt là những khu vực thường xuyên hứng chịu mưa bão như ở khu vực miền Trung?

- Trong đợt bão số 13 vừa qua chẳng hạn, hình ảnh đau xót về những con thuyền ngổn ngang, tan nát của làng chài trên bãi biển sau cơn bão cho thấy vẫn còn một lỗ hổng quá lớn về đánh giá rủi ro thiên tai, ngay cả khi chúng ta đã có những bài học đắt giá trước đó về những con tàu đắm ngay tại bờ trong bão Damrey 2017 đổ bộ vào tỉnh Khánh Hòa hay bão Yagi 2024 đổ bộ vào tỉnh Quảng Ninh.

Ngư dân có thể tốn tiền dầu chạy khỏi vùng nguy hiểm và có thể sóng không cao như dự báo, có thể hụt hẫng khi mất công chạy hàng trăm hải lý tránh sóng và gió... nhưng ít nhất họ bảo vệ được tài sản của họ, kế sinh nhai của họ. Vấn đề làm sao họ có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất dựa trên dự báo và cảnh báo. Dẫu biết, nếu cảnh báo chi tiết quá mà sai theo hướng "nói quá lên" thì cũng gây ra thiệt hại và tâm lý hoang mang.

Hiện nay các mô hình dự báo và các hệ thống cảnh báo đã tốt hơn trước đây nhưng tính bất ổn định của hệ thống khí hậu và thời tiết cực đoan cũng gia tăng. Ngay cả khi các dự báo và cảnh báo được cải thiện thì vẫn có những tình huống khó lường, đặc biệt là tình huống thiên tai vượt ngưỡng chịu tải của hạ tầng.

Khi đó, người dân cần đánh giá được khu vực của họ có an toàn hay không? Căn nhà của họ có an toàn hay không? Và tài sản của họ có an toàn hay không? Từ đó, họ có thể ra quyết định cho các phương án ứng phó ưu tiên.

Mưa lớn, ngập sâu vì sao?

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa - Ảnh 1.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, GS.TS NGUYỄN KIM LỢI - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu biến đổi khí hậu (Trường đại học Nông Lâm TP.HCM) - cho rằng một trong những hệ quả của biến đổi khí hậu là sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, nắng nóng hay các cơn bão.

Sự gia tăng này có thể bao gồm về loại hình, cường độ, tần suất, thời điểm và vị trí xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Theo đó, các kiểu thời tiết cực đoan có cường độ mạnh hơn, tần suất nhiều hơn, thời điểm xảy ra khó dự báo hay không theo quy luật tự nhiên nữa và vị trí xảy ra cũng chưa từng được ghi nhận trước đây.

Điều đáng lưu ý là những thay đổi này không xảy ra riêng lẻ. Việc gia tăng tổ hợp, đồng thời các yếu tố trên sẽ dẫn đến tác động nghiêm trọng hơn rất nhiều.

* Ông có thể nói cụ thể hơn, chẳng hạn là hiện tượng mưa lớn kéo dài, với lượng mưa rất lớn vừa qua...

- Ví dụ về vấn đề mưa lớn, biến đổi khí hậu do con người gây ra được dự báo sẽ làm gia tăng hàm lượng hơi ẩm trong khí quyển. Từ đó, tạo điều kiện dẫn đến các trận mưa cực đoan có cường độ lớn.

Một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự xuất hiện của mưa lớn là độ ẩm sẵn có trong khí quyển. Khi khí quyển trở nên ấm hơn, khả năng chứa hơi nước của không khí cũng tăng lên đáng kể với sự gia tăng nhiệt độ được mô tả bởi mối quan hệ Clausius - Clapeyron.

Cụ thể, lượng mưa trung bình được ước tính tăng khoảng 2% theo mỗi mức tăng 1oC của nhiệt độ do mối quan hệ ràng buộc về năng lượng. Trong khi đó, yếu tố mưa cực đoan được ghi nhận có thể tăng cao hơn đáng kể, lên đến khoảng 7% (hoặc lớn hơn) theo mỗi mức tăng 1 độ C của nhiệt độ tùy vào từng vùng địa lý, giai đoạn mưa lớn và các quá trình hình thành mưa lớn được xem xét.

Nôm na mà nói các yếu tố thời tiết sẽ trở nên cực đoan hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay.

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa - Ảnh 5.

Triều cường gây ngập ở bán đảo Thanh Đa, phường Bình Quới, TP.HCM - Ảnh: M.Q.

* Khu vực phía Nam cũng đang chịu ảnh hưởng nặng của mưa lũ kết hợp triều cường. Trong đợt triều cường đầu tháng 9 âm lịch vừa qua nhiều mốc đỉnh lũ, triều cường lịch sử đã bị vượt qua. Ông nhận định sao về vấn đề này?

- Đối với vấn đề ngập lụt đô thị và ngập lụt do nước tràn qua sông, kênh, rạch, chúng ta cần xem xét đồng thời đến các khía cạnh như phạm vi ngập, thời gian ngập và độ sâu ngập.

Về cơ bản, quy mô ngập sẽ chịu sự chi phối đồng thời bởi nhiều yếu tố như mưa lớn cục bộ, triều cường dâng cao, lượng nước từ thượng nguồn đổ về, mức độ sụt lún đất và khả năng tiêu thoát nước tại chỗ.

Các nghiên cứu đã cho thấy biến đổi khí hậu toàn cầu có tác động tiêu cực đến vấn đề mưa lớn cục bộ tại khu vực phía Nam nước ta. Bên cạnh đó, kết quả quan trắc ghi nhận mực nước biển đã gia tăng đáng kể trong những năm qua. Và các kịch bản về mực nước biển dâng đều thống nhất khả năng gia tăng quy mô ngập ở các tỉnh ven biển phía Nam.

Hơn nữa, quá trình đô thị hóa hiện nay đã gia tăng diện tích bề mặt không thấm và sụt lún nền đất. Hệ quả là làm giảm đáng kể khả năng thoát nước khi có mưa lớn cục bộ, triều cường dâng cao và lượng nước từ thượng nguồn đổ về lớn.

Như vậy, có thể thấy vấn đề ngập lụt này chịu tác động tổ hợp từ biến đổi khí hậu và các hoạt động nhân sinh. Đây là một bài toán mang tính liên ngành trên nhiều địa phương, đòi hỏi sự hiệp lực của các bên liên quan, đặc biệt là các bên có liên quan đến sử dụng nguồn tài nguyên nước.

Hai giải pháp ứng phó

* Có thể thấy việc thảm họa thiên tai do thời tiết cực đoan là điều khó có thể tránh khỏi. Vậy, theo ông con người cần làm gì để có thể sống chung một cách an toàn nhất?

-Những khái niệm về sống chung với lũ hay ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu đã dần dần đi vào đời sống xã hội hiện nay. Trong công tác quản lý rủi ro thiên tai, chúng ta cần tập trung vào hai nhóm bài toán chính.

Một là nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm cho các địa phương. Điều này có thể đạt được thông qua ứng dụng các công cụ, mô hình dự báo sớm, từ đó cung cấp thông tin thiên tai kịp thời cho các bên liên quan.

Hai là cần triển khai hài hoà giữa các giải pháp công trình và phi công trình. Trong đó, chúng ta cần tập trung khai thác các giải pháp sinh thái, thích ứng dựa trên thiên nhiên.

Đặc biệt, điều quan trọng nhất là cần sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan, cần sự đồng thuận thống nhất giữa các bên liên quan trong suốt vòng đời, quá trình triển khai các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.

* Bà LÊ THỊ XUÂN LAN (chuyên gia khí tượng):

Dự báo tình huống xấu nhất

Tôi thường dự báo kịch bản xấu nhất khi cảnh báo cho người dân, ngư dân hay các đơn vị về thời tiết cực đoan, mưa, bão... Điều này không phải để tạo sự hoang mang mà giúp người dân chủ động hơn, tránh tâm lý xem nhẹ diễn biến thời tiết.

Đặc biệt phải dự báo sớm, dự báo xa mới có ý nghĩa cho người dân. Bởi muốn gia cố nhà cửa, chạy thuyền trú tránh cũng phải mất thời gian chứ bão gần vào sao mà kịp.

Như bão Fung Wong (số 14), khi trao đổi với Tuổi Trẻ vào thời điểm bão số 13 vừa vào Biển Đông, tôi đã có cảnh báo về sự hình thành của nó. Thời điểm đó nó chỉ là một vùng thấp rất nhỏ nhưng nay đã thành một cơn cuồng phong. Các mô hình tôi xem vào lúc đó đều cho thấy cường độ, đường đi của nó khớp với những gì đang diễn ra. Đó là cái cần thiết của dự báo xa.

Đặc biệt phải có so sánh với các diễn biến thời tiết tương tự đã xảy ra để người dân hình dung được sự ảnh hưởng mà phòng tránh. Khi nói bão mạnh cấp 13 - 14 hay mưa to vài trăm milimet rất khó để người dân hiểu, do đó dự báo cần có sự so sánh với một cơn bão, một trận mưa, lũ đã từng xảy ra là người dân cảm nhận được ngay.

Cũng giống như khi ta nhắc tới bão Linda, Hải Yến hay Yagi thì không ai không biết mức độ khủng khiếp của nó.

Bão Kalmaegi: Gia Lai sơ tán đến hơn 300.000 dân

Bão số 13 (Kalmaegi) quét vào bờ biển Gia Lai, Đắk Lắk làm sập 320 nhà, gần 30.000 nhà tốc mái hư hỏng nhưng rất ít có thiệt hại về người, chỉ có 5 người chết và 24 người bị thương.

Ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, bảo ngay từ đầu Bí thư Tỉnh ủy đã chỉ đạo với cấp bão này phòng ngừa là chính vì không thể nào chống lại cuồng phong. Bởi vậy, để tránh thiệt hại nhân mạng ở quy mô lớn, chính quyền các cấp và công an, quân đội kiên quyết sơ tán hơn 300.000 dân các vùng có nguy cơ sạt lở, ngập lụt hoặc nhà cửa thiếu kiên cố.

Có những trường hợp bà con không hợp tác, công an, bộ đội buộc phải cưỡng chế, phá khóa bế dân đi sơ tán. Và đây là đợt sơ tán dân lớn nhất từ trước tới nay mà tỉnh này thực hiện.

Ngay từ đầu, tỉnh Gia Lai đã kích hoạt kịch bản ứng phó thiên tai cấp 5 - cấp cao nhất, thậm chí triển khai các giải pháp vượt quá kịch bản này bởi hiểu rằng đây là cơn bão lớn nhất mà tỉnh này từng đối mặt trong nhiều năm trở lại đây.

Các vùng có nguy cơ ngập lụt được sơ tán triệt để, phạm vi sơ tán là giả định nước lũ sẽ vượt qua các đỉnh lũ lịch sử trước nay. Nhờ đó, trong cơn bão này, không có hộ dân nào phải trèo lên nóc nhà kêu cứu do lũ lụt.

Còn tỉnh Đắk Lắk, ông Đào Mỹ, Phó chủ tịch UBND tỉnh, bảo rằng thiệt hại về người rất ít bởi công tác chuẩn bị, tuyên truyền từ sớm. Xác định hiệu quả ứng phó bão nằm tại cấp cơ sở, ngay từ đầu tỉnh này yêu cầu các địa phương, sở, ngành thực hiện phương châm "chủ động từ sớm, từ xa", "bốn tại chỗ, ba sẵn sàng". Quân đội, công an được huy động tối đa, xuống từng xã phường giúp dân sơ tán, di dời tài sản.

Ngoài ra, để tránh nguy cơ lũ chồng lũ, hai tỉnh này yêu cầu các hồ chứa thủy điện, thủy lợi xả nước từ sớm để cắt lũ cho vùng hạ lưu, diện ngập lụt được thu hẹp đáng kể.

Làng phong Quy Hòa khốn đốn sau bão Kalmaegi

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa - Ảnh 6.

Một căn nhà của bệnh nhân tại làng phong Quy Hòa bị gió bão thổi bay mái tôn - Ảnh: TẤN LỰC

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ ngày 9-11, nhiều ngôi nhà của bệnh nhân tại làng phong Quy Hòa (phường Quy Nhơn Nam, Gia Lai) bị ngã đổ, tốc mái chưa khắc phục được. Một số ngôi nhà bị gió bão thổi bay mái tôn, mặt trời chiếu thẳng xuống nền nhà và vật dụng, đồ đạc bên trong. Cả làng phong tan hoang theo gió bão.

Bác sĩ Vũ Tuấn Anh, Giám đốc Bệnh viện Phong - Da liễu Trung ương Quy Hòa, cho hay tại khu nhà ở bệnh nhân có 2 nhà hư hỏng hoàn toàn, 15 nhà tốc mái. Ngoài ra những nhà khác bị hư hỏng nhẹ, bay tôn mái hiên phụ.

Tại bệnh viện, các dãy nhà điều trị hầu hết tốc mái, tường bao bị cây xanh đổ đè ngã, khu hành chính bị tốc mái tôn. Bác sĩ Vũ Tuấn Anh nhận định thiệt hại đối với các bệnh nhân là nặng nề. Trước mắt, các nhà bị hư hỏng, tốc mái, bệnh viện sẽ dời bà con vào khu nhà bệnh viện ở tạm trong lúc chờ sửa chữa, khắc phục dần.

Bão Phượng Hoàng ít ảnh hưởng đến nước ta

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia dự báo sáng nay (10-11), bão Phượng Hoàng đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 14 hoạt động trên Biển Đông trong năm nay.

Dự báo, sau khi vào Biển Đông, bão không đi theo hướng tây như thông thường mà đi lên phía bắc là do áp cận nhiệt đới ở phía bắc (dòng dẫn đường cho bão di chuyển) suy yếu đi về cường độ và mở rộng hơn về phía nam của cơn bão.

Khi đi lên vĩ độ cao hơn, bão sẽ đi vào dòng dẫn đường của đới gió tây trên cao nên nhiều khả năng đổi hướng theo hướng đông bắc và đi ra khỏi Biển Đông. Như vậy, bão Phượng Hoàng ít khả năng ảnh hưởng đến đất liền nước ta.

Thế giới chi tiêu mạnh cho chống chịu thiên tai

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa - Ảnh 7.

Những ngôi nhà bị hư hại sau khi bão Kalmaegi quét qua thành phố Talisay, tỉnh Cebu, Philippines - Ảnh: Juanito Espinosa/EPA

Giám đốc Thủy văn, Nước và Băng quyển tại Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) Stefan Uhlenbrook nhấn mạnh lũ lụt và lũ quét đang là mối đe dọa nghiêm trọng đối với tính mạng con người và cơ sở hạ tầng, đồng thời là một trong những ưu tiên hàng đầu của Hệ thống cảnh báo sớm (Early Warnings) do tổ chức này khởi xướng.

Tại khu vực châu Á, Hong Kong là một trong những khu vực thường xuyên hứng chịu các cơn bão nhiệt đới nhất. Để hạn chế rủi ro do thiên tai, chính quyền TP đã công bố các chiến lược và kế hoạch nâng cấp cơ sở hạ tầng trị giá hơn 38 triệu USD, cũng như phân bổ ngân sách đầu tư phòng chống thiên tai vào 26 khu vực ven biển dễ bị ảnh hưởng, theo báo South China Morning Post.

Giới chức Hong Kong cho biết các hạng mục nâng cấp bao gồm xây mới hoặc nâng cao đê chắn sóng, lắp đặt các rào chắn lũ di động. Các biện pháp phòng ngừa thiên tai tương tự cũng sẽ sớm được triển khai tại 11 khu vực bổ sung khác trên địa bàn TP.

Trong khi đó, Philippines dưới thời Tổng thống Ferdinand Marcos Jr đã nỗ lực khắc phục những hạn chế của công tác kiểm soát lũ lụt. Trong đó, sáng kiến trọng tâm là "Dự án tăng cường khả năng chống chịu và thích ứng với lũ lụt tích hợp" (IFRAP) trị giá 408 triệu USD, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Theo trang AInvest, dự án này tập trung tại ba lưu vực sông trọng yếu là Abra (Luzon) và Ranao/Tagum-Libuganon (Mindanao). Sáng kiến sẽ kết hợp giữa cơ sở hạ tầng truyền thống như đê, đập với các giải pháp sáng tạo như phục hồi rừng ngập mặn hoặc xây dựng đê chắn sóng ven biển.

Ngoài Hong Kong và Philippines, các khu vực khác trên thế giới cũng chi tiêu mạnh tay trong nỗ lực kiểm soát nước mưa và lũ lụt. Tokyo tự hào sở hữu hệ thống phòng chống lũ hàng đầu thế giới, còn Singapore đã đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng thoát nước, trong khi Hà Lan vẫn dựa vào mạng lưới đê điều, đập và máy bơm chạy bằng năng lượng gió để kiểm soát lượng nước.

Tuy nhiên, nếu xét trên phạm vi toàn cầu, Liên hợp quốc đánh giá tiến độ của các nỗ lực tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu đang chậm lại, đồng thời mức chênh lệch giữa nguồn ngân sách lý tưởng để phòng chống thiên tại và ngân sách thực tế lên tới 187 tỉ USD/năm.

Thích ứng với thiên tai cực đoan: Cần cảnh báo từ sớm, từ xa - Ảnh 8.Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nêu giải pháp ứng phó với ngập lụt, thiên tai khốc liệt, bất thường

Chiều 8-11, trả lời tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến đã thông tin về việc ứng phó phòng chống thiên tai, ngập lụt diễn ra thời gian qua.

Bão Phượng Hoàng càn quét Philippines

UYÊN PHƯƠNG 10/11/2025 10:15 GMT+7

Bão Phượng Hoàng (Fung Wong) đã đổ bộ Philippines hôm 9-11, khiến hai người thiệt mạng và hơn một triệu người phải sơ tán.

Bão Phượng Hoàng càn quét Philippines - Ảnh 1.

Cây gãy tại thành phố Santiago, tỉnh Isabela, Philippines sau khi bão Phượng Hoàng đổ bộ quốc gia này hôm 10-11 - Ảnh: REUTERS

Theo Hãng tin Reuters, siêu bão Phượng Hoàng (Fung Wong) được xem một trong những cơn bão mạnh nhất tấn công Philippines trong năm nay.

Theo Cơ quan khí tượng Philippines (PAGASA), cơn bão quét qua khu vực phía bắc đảo Luzon - hòn đảo đông dân nhất Philippines - mang theo mưa lớn, gió duy trì ở mức 185km/h và giật lên đến 230km/h.

Đây là cơn bão thứ 21 tấn công Philippines trong năm, chỉ ít tuần sau khi bão Kalmaegi càn quét khiến 224 người thiệt mạng tại Philippines và 5 người thiệt mạng ở Việt Nam.

“Chúng tôi nghe tin bão rất mạnh nên đã sơ tán sớm”, ông Christopher Sanchez (50 tuổi) cho biết khi đang trú tạm cùng gia đình tại một sân bóng rổ ở tỉnh Isabela trên đảo Luzon.

Lo sợ lũ lụt, gia đình ông đã chuyển đồ đạc lên mái nhà trước khi rời đi.

“Chúng tôi rất sợ. Ở đây có cả con cháu nhỏ”, ông nói, giữa những chiếc lều tạm, người già ngồi trên ghế nhựa và trẻ em chạy quanh.

Các nhà chức trách cho biết hai nạn nhân thiệt mạng được ghi nhận tại đảo Luzon và khu vực Eastern Visayas, trong đó một người bị đuối nước và một người bị mắc kẹt dưới đống đổ nát. Dự kiến bão sẽ suy yếu dần khi đi sâu vào đất liền.

Giáo hoàng Leo XIV đã bày tỏ lời cầu nguyện cho quốc gia có đa số dân theo Công giáo này.

“Tôi gần gũi trong tâm hồn với người dân Philippines đang chịu ảnh hưởng của cơn bão dữ dội. Tôi cầu nguyện cho những người đã qua đời, cho gia đình họ, những người bị thương và những người phải rời bỏ nhà cửa”, Ngài nói hôm 9-11.

Tại tỉnh Aurora trên đảo Luzon - nơi bão đổ bộ đầu tiên, điện bị cắt, nhưng đường dây điện thoại vẫn hoạt động, theo ông Cheng Quizon, quan chức phòng vệ dân sự, trả lời đài phát thanh địa phương DZBB.

Một số sân bay, bao gồm Sangley gần thủ đô Manila và Bicol ở phía nam, đã phải tạm đóng cửa do ảnh hưởng của bão.

Theo PAGASA, bão Phượng Hoàng đã di chuyển về phía bắc Philippines, ra vùng biển ven bờ và tiến vào Biển Đông vào sáng 10-11, vẫn duy trì sức gió cấp bão, sau đó sẽ suy yếu dần khi hướng về phía tây Đài Loan vào 13-11.

bão Phượng Hoàng - Ảnh 2.

Gió to kèm sóng lớn tại vùng Gigmoto, tỉnh Catanduanes khi bão Phượng Hoàng đổ bộ hôm 9-11 - Ảnh: REUTERS

bão Phượng Hoàng - Ảnh 3.

Nước lũ dâng cao tại thành phố Pandan, tỉnh Catanduanes - Ảnh: AFP

bão Phượng Hoàng - Ảnh 4.

Khung cảnh hoang tàn sau khi bão Phượng Hoàng đổ bộ thành phố Pandan - Ảnh: AFP

bão Phượng Hoàng - Ảnh 5.

Người dân ở Pandan, tỉnh Catanduanes đưa bầy heo sơ tán đến nơi an toàn - Ảnh: AFP

bão Phượng Hoàng - Ảnh 6.

Người dân tại một trung tâm sơ tán ở thành phố Tuguegarao, tỉnh Cagayan hôm 9-11 - Ảnh: AFP

Siêu bão Phượng Hoàng càn quét Philippines - Ảnh 7.Bão Phượng Hoàng vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 14

Sáng sớm nay (10-11), bão Phượng Hoàng (Fung Wong) đã đi vào vùng biển phía đông khu vực bắc Biển Đông, trở thành cơn bão số 14 trong năm 2025.

Cuba 'căng mình' khi bão Melissa đổ bộ, 20 người thiệt mạng ở Haiti

KHÁNH QUỲNH 29/10/2025 23:02 GMT+7

Ngày 29-10, bão Melissa đã tiến vào miền đông Cuba, tàn phá thành phố Santiago de Cuba và khiến 20 người ở Haiti thiệt mạng.

bão Melissa - Ảnh 1.

Một gia đình dọn dẹp đống đổ nát sau khi siêu bão Melissa đi qua Santiago de Cuba, Cuba ngày 29-10 - Ảnh: AFP

Ông Emmanuel Pierre - người đứng đầu Cơ quan phòng vệ dân sự Haiti - cho hay đã có ít nhất 20 người thiệt mạng, bao gồm 10 trẻ em, cùng 10 người khác mất tích trong các trận lũ cuốn do bão Melissa gây ra.

Trong khi đó, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel cho biết cơn bão đã đổ bộ vào nước này trong đêm 28-10, rạng sáng 29-10 giờ địa phương. Ông gọi đó là một buổi sáng “vô cùng khó khăn”.

“Thiệt hại rất lớn, bão Melissa vẫn đang nằm trong lãnh thổ Cuba. Tôi kêu gọi người dân không được chủ quan, hãy giữ kỷ luật và ở yên trong nơi trú ẩn an toàn”, ông Miguel Díaz-Canel viết trên mạng xã hội.

Theo Trung tâm Bão quốc gia Mỹ (NHC), cơn bão có sức gió duy trì tối đa đạt khoảng 195km/h. NHC mô tả đây là “cơn bão cực kỳ nguy hiểm” dù đã có dấu hiệu suy yếu.

Tính đến sáng 29-10 (giờ địa phương), gió vẫn còn rất mạnh. Chính quyền Cuba đã ban bố cảnh báo tại 6 tỉnh miền đông của nước này.

bão Melissa - Ảnh 2.

Cây cối gãy đổ tại Santiago de Cuba sau khi cơn bão đổ bộ - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin AFP, người dân ở khu vực phía đông Cuba đang phải vật lộn và di chuyển giữa những ngôi nhà ngập nước khi xung quanh là hệ thống dây điện bị đứt, cùng hàng loạt ngôi nhà bị hư hại và tốc mái.

Tuy nhiên, cơn bão dự kiến sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến thủ đô Havana.

Dựa trên dữ liệu khí tượng từ Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), bão Melissa đã vượt qua kỷ lục năm 1935 về cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào đất liền, khi tấn công Jamaica ngày 28-10.

Cùng ngày 29-10, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo Washington sẽ triển khai các đội ứng phó thảm họa tới những quốc gia Caribê bị ảnh hưởng bởi bão Melissa, theo New York Times.

bão Melissa - Ảnh 3.

Người dân Cuba dọn dẹp đống đổ nát do cơn bão gây ra - Ảnh: AFP

bão Melissa - Ảnh 4.

Quang cảnh thành phố Santiago de Cuba từ trên cao sau khi bão đổ bộ ngày 29-10 - Ảnh: AFP

Cuba 'căng mình' khi bão Melissa đổ bộ, 20 người thiệt mạng ở Haiti - Ảnh 5.

Một người Cuba ngồi trên mái nhà bị tốc do bão - Ảnh: AFP

Cuba 'căng mình' khi siêu bão Melissa đổ bộ, 20 người thiệt mạng ở Haiti. - Ảnh 6.Khoảnh khắc choáng ngợp khi máy bay Không quân Mỹ bay vào mắt bão

Không quân Mỹ vừa công bố đoạn video cho thấy cảnh một chiếc máy bay của lực lượng này bay vào mắt bão Melissa vào ngày 27-10.

Núi lửa phun dữ dội, Indonesia nâng cảnh báo lên mức cao nhất

CÔNG KHẢI 15/10/2025 11:36 GMT+7

Núi lửa Lewotobi Laki-Laki (Indonesia) phun trào liên tiếp trong hai ngày 14 và 15-10, buộc nhà chức trách nâng cảnh báo lên mức cao nhất.

núi lửa - Ảnh 1.
núi lửa - Ảnh 2.
núi lửa - Ảnh 3.

Hình ảnh núi lửa Lewotobi Laki-Laki phun trào hôm 18-8-2025, 17-6-2025 và 12-11-2024. Đêm qua và sáng nay 15-10 ngọn núi lửa này tiếp tục phun trào cột tro cao 10km - Ảnh: AFP, REUTERS

Theo Hãng tin AFP, núi lửa Lewotobi Laki-Laki trên đảo Flores, miền đông Indonesia bắt đầu phun trào vào đêm 14-10 (giờ địa phương), và tiếp tục phun một lần nữa vào 1h35 rạng sáng 15-10.

Vụ phun trào đã bắn tro và các vật chất núi lửa lên độ cao 10km phía trên đỉnh núi cao 1.584m.

Cơ quan địa chất đã lập tức nâng mức cảnh báo của núi lửa lên cấp 4 - mức cao nhất trong hệ thống 4 cấp của Indonesia - từ cuối ngày 14-10, sau khi cơ quan này phát hiện sự gia tăng của các trận động đất sâu, thường là dấu hiệu báo trước một vụ phun trào mạnh.

Hiện chưa có báo cáo về thương vong hay thiệt hại, nhưng giới chức trách đã cảnh báo người dân và du khách tránh xa khu vực này, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng cho khả năng sơ tán khẩn cấp.

Ông Muhammad Wafid, người đứng đầu cơ quan địa chất Indonesia, cảnh báo cột tro bụi khổng lồ từ vụ phun trào có thể "gây gián đoạn hoạt động hàng không và đường bay nếu lan rộng hơn".

Chính quyền hiện đã đình chỉ hoạt động tại sân bay địa phương ở thị trấn Maumere, cách núi Lewotobi khoảng 60km về phía tây, theo thông báo trên tài khoản Instagram của sân bay.

Cơ quan địa chất cũng cảnh báo cư dân sống gần các con sông nên cảnh giác với nguy cơ lũ bùn núi lửa (lahar) nguy hiểm nếu trời mưa lớn.

Ông Wafid cũng cho biết tro bụi núi lửa có thể làm gián đoạn hoạt động hàng không.

Trước đó hồi tháng 7, núi lửa Lewotobi Laki-Laki đã phun trào cột tro bụi cao đến 18km, buộc 24 chuyến bay tại sân bay quốc tế trên đảo du lịch Bali phải hủy lịch trình.

Núi Lewotobi Laki-Laki (nghĩa là “đàn ông” trong tiếng Indonesia) cao 1.584m, nằm cạnh núi Lewotobi Perempuan (nghĩa là “phụ nữ”), cao 1.703m nhưng yên tĩnh hơn.

Theo AFP, Indonesia nằm trên “Vành đai lửa Thái Bình Dương” - khu vực có hoạt động địa chấn mạnh và thường xuyên nhất thế giới, kéo dài từ Nhật Bản qua Đông Nam Á đến tận lòng Thái Bình Dương. Do đó quốc gia này thường xuyên hứng chịu các hoạt động địa chấn và núi lửa phun trào.

Núi lửa Lewotobi lại phun trào, sân bay địa phương ngừng hoạt động - Ảnh 3.Động đất ở Nga khiến 7 núi lửa cùng lúc 'thức giấc'

Trận động đất có độ lớn 8,8 ngoài khơi bán đảo Kamchatka đã kích hoạt hoạt động đồng loạt của 7 núi lửa, một hiện tượng hiếm gặp trong gần 300 năm qua.

Cách Nhật Bản và Thái Lan cảnh báo sớm cho người dân trước thiên tai

DUY LINH 04/10/2025 20:29 GMT+7

Cả Nhật Bản và Thái Lan đều phát triển hệ thống cảnh báo sớm người dân sau những bài học đau đớn về tác động của thiên tai.

Cách Nhật Bản và Thái Lan cảnh báo người dân trước thiên tai - Ảnh 1.

Người dân Nhật Bản được sơ tán vì lũ lụt hồi năm 2018 - Ảnh: REUTERS

Hệ thống cảnh báo đa tầng của Nhật Bản

Nhật Bản nổi tiếng với các hệ thống cảnh báo thảm họa tinh vi thông qua việc phối hợp với các viện nghiên cứu khoa học và tư nhân.

Trong đó, thành phần chính bao gồm Hệ thống cảnh báo sớm động đất (EEW) do Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) vận hành. Đây được xem là xương sống của hệ thống cảnh báo sớm quốc gia, có thể phát hiện các cơn địa chấn và gửi cảnh báo đến công chúng và các đơn vị vận hành cơ sở hạ tầng khoảng vài giây trước khi xảy ra động đất mạnh.

Thông thường, cảnh báo này được truyền tải qua truyền hình, radio, điện thoại di động và hệ thống loa phát thanh công cộng được lắp đặt ở nhiều nơi.

Nhật Bản cũng duy trì Hệ thống cảnh báo sóng thần, trong đó JMA sẽ phối hợp với chính quyền địa phương đưa ra các thông báo về nguy cơ sóng thần với những khu vực nằm trong vùng nguy hiểm sau động đất. Nhà chức trách sẽ phát còi báo động ven biển, gửi cảnh báo đến điện thoại di động để người dân nhận thức về nguy hiểm sắp tới.

Trang web của JMA cũng cung cấp các thông tin cảnh báo về thời tiết trên toàn quốc để người dân theo dõi. Tình hình mưa, bão, lũ lụt được cập nhật trên trang web của cơ quan này theo thời gian thực.

Cách Nhật Bản và Thái Lan cảnh báo người dân trước thiên tai - Ảnh 2.

Màn hình tại một văn phòng công ty hiển thị cảnh báo từ J-Alert sau vụ phóng tên lửa của Triều Tiên năm 2023 - Ảnh: REUTERS

Một hệ thống cảnh báo đa tầng hơn là J-Alert, cho phép chính quyền truyền tải ngay lập tức thông tin khẩn cấp về động đất, sóng thần, tấn công tên lửa và các thảm họa khác đến chính quyền địa phương và người dân.

Bộ Đất đai phối hợp với các công ty viễn thông để phát cảnh báo tức thời đến mọi thiết bị di động trong các khu vực có nguy cơ. Phương pháp tiếp cận toàn diện này đảm bảo rằng người dân và du khách nhận được các thông điệp cảnh báo quan trọng.

Mô phỏng cơ chế cảnh báo động đất của Nhật Bản, điểm hấp dẫn của hệ thống nằm ở sự đơn giản, đó là điện thoại sẽ tự động nhận cảnh báo bằng âm thanh đặc trưng và tin nhắn văn bản, không cần thiết lập hay ứng dụng đặc biệt.

Ngoài cảnh báo, Nhật Bản cũng thường xuyên tổ chức các cuộc diễn tập dân sự, chỉ rõ cách người dân nên phản ứng khi có thiên tai. Đây là một trong những phần quan trọng, đảm bảo những cảnh báo sớm thực sự có tác dụng.

Thái Lan cảnh báo qua sóng di động

Tại Thái Lan, hệ thống cảnh báo thiên tai trở thành đề tài tranh luận và được phát triển nhanh chóng sau trận sóng thần Ấn Độ Dương năm 2004. Tuy nhiên, đợt lũ lụt tại thủ đô Bangkok vào năm 2011 đã làm dấy lên những chỉ trích nhắm vào chính quyền và cho thấy sự chuẩn bị chưa đầy đủ của nhà chức trách.

Một trong những vấn đề chính bị chỉ trích tập trung vào cách Chính phủ Thái Lan xử lý thảm họa. Nhiều người dân cảm thấy chính quyền phản ứng chậm và việc thông tin với người dân còn hạn chế.

Thậm chí, đã có sự nhầm lẫn về các lệnh sơ tán và thông tin trái chiều về mức độ nghiêm trọng cũng như thời điểm xảy ra lũ lụt.

Những người chỉ trích chỉ ra rằng việc mở rộng đô thị thiếu kiểm soát, cơ sở hạ tầng thoát nước kém và sự xâm lấn vào các khu vực ngập lụt tự nhiên đã khiến thành phố đặc biệt dễ bị tổn thương.

Việc không đầu tư vào cơ sở hạ tầng có khả năng phục hồi và việc bỏ bê các phương pháp quản lý nước truyền thống được coi là những yếu tố làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.

Thủ tướng Thái Lan - khi đó là bà Yingluck Shinwatra - đã thừa nhận sự quá tải của chính phủ trong ứng phó, và mong người dân, truyền thông thông cảm.

Cách Nhật Bản và Thái Lan cảnh báo người dân trước thiên tai - Ảnh 3.

Tin nhắn kiểm tra hệ thống T-Alert đến điện thoại di động vào tháng 9 vừa qua - Ảnh: The Nation

Mãi cho đến tháng 9 vừa qua, Bộ Nội vụ Thái Lan mới giới thiệu T-Alert, một hệ thống cảnh báo sớm toàn quốc, cung cấp cảnh báo thiên tai trực tiếp đến người dân ở các khu vực có nguy cơ.

Sử dụng công nghệ phát sóng di động, T-Alert có thể gửi cảnh báo theo thời gian thực đến điện thoại di động trên toàn quốc. Tin nhắn cung cấp thông tin chi tiết về các thảm họa đang diễn ra hoặc dự báo, cùng với các hướng dẫn an toàn.

Hiện tại, T-Alert cảnh báo 8 mối nguy hiểm gồm động đất, sóng thần, bão, lũ lụt, lở đất, giá rét, ô nhiễm không khí PM2.5 và bạo lực ở nơi công cộng. Đến cuối năm 2026, hệ thống sẽ mở rộng thêm 6 loại, bao gồm dịch bệnh, sự cố hóa chất nguy hiểm, khủng bố, tai nạn giao thông, đe dọa an ninh mạng và các rủi ro khác.

Cảnh báo giá rét được đưa ra khi nhiệt độ xuống dưới 7,9 độ C, còn cảnh báo PM2.5 được kích hoạt ở nồng độ từ 75µg/m3 trở lên. Cảnh báo lũ lụt và lở đất dựa trên dữ liệu thực địa tại địa phương để đảm bảo độ chính xác.

Cách Nhật Bản và Thái Lan cảnh báo người dân trước thiên tai - Ảnh 4.Trí tuệ nhân tạo cảnh báo sớm thiên tai

AI đang giúp cảnh báo sớm thiên tai như động đất, lũ, sóng thần nhờ phân tích dữ liệu cảm biến, vệ tinh và mô phỏng lan truyền, góp phần bảo vệ người dân và giảm thiểu thiệt hại.

Khánh Hòa chỉ đạo vùng bị lũ ống cảnh giác cao trước áp thấp nhiệt đới khả năng mạnh thành bão

NGUYỄN HOÀNG 17/09/2025 14:49 GMT+7

Áp thấp nhiệt đới ở gần Biển Đông có khả năng mạnh lên thành bão và đi vào Biển Đông trong ngày mai, vì vậy Khánh Hòa đã lên phương án ứng phó phòng ngừa các tình huống thiên tai bất ngờ xảy ra, đặc biệt là vùng vừa bị lũ ống ở xã Lâm Sơn.

Khánh Hòa chỉ đạo vùng bị lũ ống cảnh giác cao trước áp thấp nhiệt đới khả năng mạnh thành bão - Ảnh 1.

Dự báo vị trí và hướng di chuyển áp thấp nhiệt đới lúc 1h sáng 17-9 - Ảnh: VNDMS

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong ngày 17-9, áp thấp nhiệt đới ở gần Biển Đông có khả năng mạnh lên thành bão và đi vào Biển Đông trong ngày mai.

Cùng ngày, UBND tỉnh Khánh Hòa phát đi thông báo yêu cầu Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng và các địa phương, đặc biệt là xã Lâm Sơn - nơi vừa xảy ra trận lũ ống - và một số xã ở khu vực phía tây nam của tỉnh chủ động ứng phó khi có tình huống thiên tai bất ngờ.

UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu các đơn vị, địa phương nêu trên theo dõi chặt chẽ bản tin cảnh báo, thông báo cho thuyền trưởng, chủ các phương tiện, tàu thuyền đang hoạt động trên biển biết để chủ động phòng tránh và có kế hoạch sản xuất phù hợp, đảm bảo an toàn về người và tài sản.

Duy trì thông tin liên lạc nhằm xử lý kịp thời các tình huống xấu có thể xảy ra.

Theo dõi diễn biến áp thấp nhiệt đới, mưa lũ, sạt lở đất, rà soát, sẵn sàng phương án ứng phó với tình huống thiên tai có thể xảy ra; chủ động và kiên quyết sơ tán người dân tại các khu vực có nguy cơ ngập sâu, lũ quét, sạt lở đất.

Riêng đối với UBND xã Lâm Sơn và một số xã khu vực phía tây nam, UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu tiếp tục triển khai phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai của địa phương, trong đó rà soát các khu vực xung yếu, trọng điểm để sơ tán người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, cử lực lượng chốt chặn tại các ngầm, cầu tràn…

Cùng ngày, trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Đinh Văn Trí - Chủ tịch UBND xã Lâm Sơn - cho biết các ngành chức năng của xã đã lên các phương án sẵn sàng ứng phó với các tình huống thiên tai bất ngờ, đảm bảo không để xảy ra những thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản.

Trước đó, vào chiều 15-9, nước lũ từ thượng nguồn đổ về mạnh, chảy xiết làm sạt lở một số điểm ven suối, gây nguy hiểm cho người dân khu vực hạ lưu xã Lâm Sơn.

Chính quyền địa phương đã nhanh chóng triển khai lực lượng túc trực tại các cầu tràn để cảnh báo, ngăn không cho người dân qua lại. Lực lượng chức năng cũng hỗ trợ người dân vận chuyển tài sản, vật dụng ra khỏi khu vực nguy hiểm để đảm bảo an toàn.

Khánh Hòa ứng phó vùng áp thấp trên biển Đông khả năng mạnh lên thành bão - Ảnh 2.Hôm nay, áp thấp nhiệt đới gần Biển Đông khả năng mạnh lên thành bão

Dự báo hôm nay (17-9), áp thấp nhiệt đới ở gần Biển Đông có khả năng mạnh lên thành bão và đi vào Biển Đông trong ngày mai.

Phát hiện dấu tích sóng thần khổng lồ ở Nam Java, nguy cơ lặp lại

TTXVN 19/08/2025 10:41 GMT+7

Nghiên cứu phát hiện sóng thần này lặp lại theo chu kỳ 600-800 năm, với dấu vết từng xảy ra cách đây 3.000, 1.000 và 400 năm.

Phát hiện dấu tích sóng thần khổng lồ ở Nam Java, nguy cơ lặp lại - Ảnh 1.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo nguy cơ sóng thần cực lớn ở Nam Java.

Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới quốc gia Indonesia (BRIN) vừa công bố dấu vết của một trận sóng thần cổ đại tại bờ biển phía Nam đảo Java, trong đó có khu vực Pangandaran, Tây Java. 

Theo BRIN, trận sóng thần này do một trận động đất có độ lớn 9 gây ra và có khả năng tái diễn trong tương lai.

Trong thông cáo ngày 17-8, BRIN cho biết các lớp trầm tích có niên đại khoảng 1.800 năm được tìm thấy ở Lebak, Pangandaran và Kulon Progo cho thấy khu vực Nam Java từng hứng chịu sóng thần khổng lồ. 

Nghiên cứu của BRIN, kéo dài từ năm 2006 đến tháng 5-2025, cũng chỉ ra rằng hiện tượng này lặp lại theo chu kỳ 600-800 năm, với dấu vết từng xảy ra cách đây 3.000, 1.000 và 400 năm.

Theo ông Purna Sulastya Putra - nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu thảm họa địa chất (PRKG) thuộc BRIN, kết quả này là lời cảnh báo rõ ràng về nguy cơ sóng thần lớn ở Nam Java. Ông cho biết bằng chứng được thu thập qua khảo sát thực địa ở các đầm lầy, đầm phá, kết hợp phân tích vi sinh vật, hóa học và định tuổi bằng carbon phóng xạ.

BRIN nhấn mạnh trong bối cảnh hạ tầng chiến lược ở Nam Java phát triển nhanh chóng, dữ liệu về sóng thần cổ đại cần được tích hợp vào quy hoạch không gian và kế hoạch giảm thiểu rủi ro thiên tai. Các thông tin này sẽ hỗ trợ xác định khu vực dễ tổn thương, thiết lập địa điểm sơ tán và tuyến đường cứu hộ.

Ông Purna kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác: "Nếu cảm nhận có động đất lớn gần bờ biển, hãy ngay lập tức di chuyển lên vùng đất cao hơn". Ông đồng thời nhấn mạnh rằng sóng thần không thể ngăn chặn, nhưng thiệt hại về người và tài sản có thể giảm thiểu nhờ kiến thức và sự chuẩn bị.

Phát hiện dấu tích sóng thần cực mạnh ở Nam Java, khả năng sẽ lặp lại - Ảnh 2.Cá voi dạt vào bờ hàng loạt sau động đất gây cảnh báo sóng thần là 'dấu hiệu trời báo'?

Sau khi Nhật Bản phát cảnh báo sóng thần, hàng loạt con cá voi bất ngờ dạt vào bờ biển Chiba. Hiện tượng này làm dấy lên câu hỏi: liệu có mối liên hệ nào giữa thiên tai và hành vi kỳ lạ của loài động vật biển thông minh này?

Núi lửa Lewotobi Laki-laki ở Indonesia phun dữ dội, cột tro bụi cao tới 18km

CÔNG KHẢI 02/08/2025 15:39 GMT+7

Sáng 2-8, núi lửa Lewotobi Laki-laki (Indonesia) tiếp tục phun trào, tạo cột tro bụi cao đến 18km, phủ bụi kín các khu dân cư lân cận.

Núi lửa Lewotobi Laki-laki ở Indonesia phun dữ dội, cột tro bụi cao tới 18km - Ảnh 1.

Vụ phun trào núi lửa Lewotobi Laki-laki tối 1-8 - Ảnh: PVBGM

Theo kênh CNA, sáng 2-8, núi lửa Lewotobi Laki Laki - một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất tại Indonesia - đã phun trào ngày thứ 2 liên tiếp, tạo nên cột tro bụi cao tới 18km bao phủ nhiều ngôi làng xung quanh.

Cơ quan Địa chất Indonesia cho biết tro bụi và vật liệu núi lửa, bao gồm đá cuội nóng to bằng ngón tay cái, đã bị phun xa đến 8km từ miệng núi lửa, gây ảnh hưởng đến nhiều làng mạc và thị trấn xung quanh, đe dọa nghiêm trọng đời sống và sức khỏe người dân. May mắn thay, hiện chưa có báo cáo về thương vong.

Các dòng khí nóng trộn đá và dung nham cũng tràn xuống sườn núi với tốc độ dữ dội, tràn qua phạm vi 5km tính từ miệng núi lửa. Nhà chức trách cảnh báo nguy cơ lũ bùn nếu mưa lớn xuất hiện, do tro núi lửa trôi theo dòng sông.

Vụ phun trào mới nhất diễn ra vào sáng sớm 2-8, chỉ vài giờ sau lần phun trào trước đó vào tối 1-8, khi tro bụi bốc cao 10km, dung nham phát sáng và sấm sét làm rực sáng bầu trời đêm.

Đây được đánh giá là một trong những vụ phun trào núi lửa mạnh nhất tại Indonesia kể từ năm 2010, khi núi Merap - ngọn núi lửa hoạt động mạnh nhất nước - phun trào trên đảo Java khiến hơn 350 người thiệt mạng.

núi lửa - Ảnh 2.

Núi lửa Lewotobi Laki-laki đang có đợt phun trào mạnh nhất trong gần 15 năm nay - Ảnh: PVMBG/REUTERS

núi lửa - Ảnh 3.

Tia sét lóe lên phía trên núi lửa ngay sau khi nó phun trào - Ảnh: PVMBG/REUTERS

Trước đó hôm 7-7, một vụ phun trào khác cũng làm gián đoạn hàng loạt chuyến bay tại sân bay Ngurah Rai ở Bali.

Indonesia là quốc gia nằm trên "Vành đai lửa” Thái Bình Dương, nơi thường xuyên xảy ra động đất và núi lửa. Nước này có hơn 120 núi lửa đang hoạt động trên toàn quốc.

Trong đó núi lửa Lewotobi Laki-laki cao 1.584m, nằm trên đảo Flores, hiện đang ở mức cảnh báo cao nhất kể từ khi bắt đầu phun trào vào ngày 18-6.

Chính phủ Indonesia đã mở rộng vùng cấm đến bán kính 7km, và sơ tán vĩnh viễn hàng ngàn người sau loạt phun trào hồi tháng 11-2024 khiến 9 người thiệt mạng và hàng ngàn ngôi nhà bị phá hủy.

Núi lửa Lewotobi Laki-laki ở Indonesia lại phun trào, cột tro bụi cao tới 18km - Ảnh 3.Núi lửa vùng Viễn Đông Nga phun trào sau động đất ngoài khơi

Ngày 30-7, chi nhánh của Cơ quan Địa vật lý Thống nhất thuộc Viện hàn lâm Khoa học Nga cho biết núi lửa Klyuchevskoy ở bán đảo Kamchatka vùng Viễn Đông đã phun trào sau trận động đất có độ lớn 8,8 ở ngoài khơi bán đảo này.

CSGT TP.HCM trực chiến 24/24h, có mặt tại các điểm ngập sâu, ùn tắc khi mưa lớn

MINH HÒA 20/07/2025 12:21 GMT+7

Ngày 20-7, đại diện Phòng cảnh sát giao thông (PC08) Công an TP.HCM cho biết Phòng cảnh sát giao thông tăng cường đảm bảo trật tự an toàn giao thông, ứng phó nguy cơ mưa lớn, chủ động phòng chống thiên tai.

mưa lớn - Ảnh 1.

Cảnh sát đường thủy Công an TP.HCM kiểm tra, hướng dẫn các điều kiện an toàn phương tiện thủy, kỹ năng ứng phó thiên tai - Ảnh: PC08

Để ứng phó với mưa to, bão lũ kéo vào, lực lượng cảnh sát giao thông Công an TP.HCM tăng cường triển khai nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn giao thông, và hỗ trợ người dân trong mùa mưa bão và phòng ngừa đuối nước xảy ra với trẻ em trong thời gian nghỉ hè.

Lực lượng cảnh sát giao thông thường xuyên cập nhật dự báo thời tiết từ Đài khí tượng thủy văn để nắm bắt diễn biến mưa bão, triều cường, và các khu vực có nguy cơ ngập lụt cao. Từ đó xây dựng kế hoạch ứng phó, các phương án cụ thể cho từng khu vực, tuyến đường trọng điểm thường xuyên bị ngập úng hoặc có nguy cơ sạt lở.

Ngoài ra còn phối hợp với các đơn vị chức năng như Sở Xây dựng, kiểm tra hệ thống thoát nước, cống rãnh và các điểm xung yếu trên đường để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh tình trạng tắc nghẽn gây ngập nặng.

Trong thời gian dự báo có mưa lớn, bố trí lực lượng, phương tiện (xuồng, phao cứu sinh, xe chuyên dụng...) kiểm tra, hướng dẫn các chủ thuyền trang bị thiết bị cảnh báo và tổ chức trực chiến sẵn sàng 24/24h tại các điểm nóng để ứng phó khi có tình huống khẩn cấp.

Công tác tuyên truyền vận động được thực hiện thường xuyên, phối hợp các đơn vị báo, đài, truyền hình thông báo, khuyến cáo người dân về tình hình thời tiết, các tuyến đường có nguy cơ ngập để người dân chủ động lựa chọn lộ trình thay thế, hạn chế đi vào khu vực nguy hiểm. 

Phối hợp với chính quyền địa phương, trường học và gia đình tuyên truyền kỹ năng an toàn phòng chống đuối nước cho trẻ em, nhất là trong mùa mưa bão, nguy cơ đuối nước ở trẻ em dễ xảy ra.

Khuyến cáo phụ huynh cho con em tham gia các lớp học bơi, hướng dẫn kỹ năng tự bảo vệ khi gặp nguy hiểm dưới nước cho học sinh; không để trẻ em chơi gần ao, hồ, sông, suối, đặc biệt là sau mưa lũ; giám sát chặt chẽ trẻ em trong các hoạt động ngoài trời.

Phân công cán bộ, chiến sĩ có mặt 24/24h, triển khai lực lượng tại các điểm ngập sâu, ùn tắc để hướng dẫn, phân luồng giao thông, đảm bảo các phương tiện di chuyển an toàn, tránh bị mắc kẹt. Khảo sát, thiết lập rào chắn, biển cảnh báo tại những đoạn đường bị ngập nặng, nguy hiểm để cảnh báo cấm các phương tiện không nên đi vào.

Thực hiện điều tiết giao thông ưu tiên luồng cho các xe cứu hộ, cứu nạn, xe chở bệnh nhân, hoặc các phương tiện công cộng thiết yếu phục vụ cho công tác khẩn cấp để giải quyết tình hình.

Lực lượng cảnh sát giao thông có mặt trực tiếp tại hiện trường, sẵn sàng hỗ trợ người dân di chuyển qua các đoạn đường ngập, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em và người già, người khuyết tật; xe bị chết máy, bị mắc kẹt do ngập nước ra khỏi khu vực nguy hiểm. Phối hợp với các lực lượng khác như thanh niên xung kích, an ninh cơ sở để thực hiện công tác cứu hộ, cứu nạn.

Phối hợp với công ty cây xanh, công ích để dọn dẹp cây đổ, rác thải, khơi thông cống rãnh khi nước rút và kịp thời báo cáo tình hình về trung tâm chỉ huy để có chỉ đạo kịp thời và phối hợp với các ban, ngành liên quan.

Với mục tiêu nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, ứng phó với mưa lớn, sạt lở, lũ quét và phòng ngừa đuối nước cho trẻ em, lực lượng cảnh sát giao thông Công an TP.HCM rất mong nhận được sự phối hợp chặt chẽ, đồng lòng của các cơ quan, ban ngành, chính quyền địa phương và toàn thể nhân dân. 

 - Ảnh 2.Bão số 3 đang cách Quảng Ninh khoảng 655km, từ mai miền Bắc mưa lớn

Sáng 20-7, tâm bão số 3 (Wipha) đang cách Quảng Ninh - Hải Phòng khoảng 655km về phía đông. Dự báo, từ ngày mai bão bắt đầu gây mưa lớn cho các tỉnh từ Nghệ An trở ra Bắc Bộ.

Hàn Quốc hứng mưa xối xả ngày thứ tư liên tiếp, ít nhất 8 người chết

Liên An 19/07/2025 16:33 GMT+7

Mưa lớn tiếp tục trút xuống Hàn Quốc ngày thứ tư liên tiếp, khiến ít nhất 8 người thiệt mạng và hơn 7.000 người phải sơ tán đến các điểm trú ẩn tạm thời.

Hàn Quốc - Ảnh 2.

Một người dân chật vật chống chọi giữa dòng nước lũ tại thành phố Gwangju vào ngày 17-7 - Ảnh: Segye Ilbo

Hãng tin Yonhap ngày 19-7 dẫn thông tin từ Cơ quan Phòng chống thiên tai và an toàn trung ương Hàn Quốc (CDSCHQ) cho biết mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã khiến ít nhất 8 người thiệt mạng, bao gồm 3 người ở thành phố Seosan, thuộc tỉnh Chungcheong Bắc, 2 người ở thành phố Gwangju và 3 người ở tỉnh Chungcheong Nam. 

Do ảnh hưởng của thời tiết cực đoan, chính quyền các địa phương đã ban hành lệnh sơ tán khẩn cấp cho tổng cộng 7.029 người thuộc 4.995 hộ gia đình.

Trong số này có hơn 2.800 người vẫn chưa thể quay trở lại nhà do mưa lớn gây nguy hiểm.

Mưa như trút nước trong nhiều ngày qua đã làm ngập lụt hàng loạt tuyến đường, gây nhiều vụ sạt lở đất và khiến nước tràn vào nhà dân tại nhiều khu vực trên khắp Hàn Quốc.

Đặc biệt trong đêm 18-7, mưa lớn kéo dài tại nhiều địa phương khiến tình hình thêm phức tạp và nguy cơ thiệt hại tiếp tục tăng.

Đảo Yeongheung thuộc thành phố Incheon ghi nhận lượng mưa đạt 98,5mm chỉ trong một giờ. Tại huyện Boseong thuộc tỉnh Jeolla Nam, lượng mưa cũng đạt tới 88mm trong khoảng thời gian ngắn.

Hàn Quốc - Ảnh 1.

Người dân phải trú tạm trong lều dựng ở trường tiểu học do mưa lớn kéo dài - Ảnh: Yonhap News

Thành phố Seosan là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với tổng lượng mưa lên tới 558,6mm trong vòng từ ngày 16 đến sáng 18-7, tương đương 45% tổng lượng mưa trung bình cả năm của khu vực.

Một số địa phương khác cũng ghi nhận lượng mưa trong bốn ngày qua vượt quá 40% lượng mưa trung bình năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.

Tính đến thời điểm hiện tại, Hàn Quốc đã ghi nhận 729 vụ hư hại cơ sở hạ tầng công cộng, trong đó có 388 tuyến đường bị ngập nước, 133 vụ sạt lở đất và 57 công trình ven sông bị sập.

Thiệt hại tài sản tư nhân cũng ở mức đáng báo động với tổng cộng 1.014 trường hợp.  Trong đó có 64 ngôi nhà bị ngập nước và 59 khu đất canh tác bị ngập úng.

Trước tình hình thời tiết tiếp tục diễn biến xấu, giới chức Hàn Quốc cảnh báo khả năng lượng mưa trong ngày sẽ tăng thêm tới 250mm, khiến nguy cơ xảy ra thêm thiệt hại và thương vong.

 - Ảnh 3.Hàn Quốc chứng kiến số vật nuôi chết do nắng nóng tăng đột biến

Một đợt nắng nóng kéo dài đang diễn ra trên toàn Hàn Quốc đã gây ra mức thiệt hại nghiêm trọng chưa từng có đối với ngành chăn nuôi nước này.

Bạn đang đọc trong chuyên đề "ĐỐI MẶT THIÊN TAI"