TTCT - Các phân tích sâu về cơ hội và rào cản trong việc thu thuế từ các nguồn doanh thu khổng lồ trên không gian số của các chính phủ khác nhau, từ đông sang tây.
Công ty Posco ‘kêu cứu’ vì bị phạt 304 tỉ đồng, cơ quan hải quan nói gì?
Posco VST thừa nhận chưa kê khai chuyển đổi kịp thời mục đích bán ra thị trường nội địa thay vì xuất khẩu đối với lượng thép được sản xuất từ hơn 28.200 tấn nguyên liệu nhập khẩu.
Posco VST thừa nhận chưa kê khai chuyển đổi mục đích bán ra thị trường lượng thép được sản xuất từ 28.200 tấn nguyên liệu thép - Ảnh: Internet
Trao đổi với cơ quan báo chí hôm nay 16-9, đại diện Công ty TNHH Posco VST (Hàn Quốc) cho biết bị cơ quan hải quan ấn định và phạt sai 304 tỉ đồng.
Posco VST: Mong hải quan hoàn trả lại 65 tỉ đồng
Thông tin chi tiết vụ việc, ông Bùi Quang Hưng - phụ trách pháp chế của Posco VST - cho hay doanh nghiệp này không trốn thuế mà chấp hành nộp thuế đầy đủ. Doanh nghiệp chỉ chưa kê khai ngay việc chuyển đổi mục đích bán vào thị trường nội địa thay vì xuất khẩu đối với số lượng hàng hóa được sản xuất từ hơn 28.277 tấn nguyên liệu thép nhập khẩu.
"Thời điểm mà cơ quan hải quan kiểm tra thì hàng hóa đã được bán ra nội địa. Doanh nghiệp không trốn thuế, không gây thiếu thuế giá trị gia tăng của ngân sách mà chỉ sai về quy trình kê khai chuyển đổi mục đích hàng hóa. Thay vì kê khai ngay từ thời điểm chuyển đổi mục đích của lô hàng thì lại kê khai sau và nộp thuế ở Cục Thuế Đồng Nai (nay là Thuế Đồng Nai)", đại diện Posco VST nói.
Cũng theo đại diện doanh nghiệp, việc Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) ra quyết định ấn định thuế 127 tỉ đồng, xử phạt hành chính 115 tỉ đồng cũng như không công nhận số tiền mà doanh nghiệp đã kê khai và nộp 65 tỉ đồng khiến Posco VST thiệt hại 304 tỉ đồng.
Do đó, doanh nghiệp mong muốn Cục Hải quan hủy bỏ quyết định ấn định thuế, quyết định xử phạt hành chính và hoàn trả số tiền 65 tỉ đồng mà công ty đã kê khai nộp thuế cho số lô thép nhập khẩu này.
Cơ quan hải quan chỉ nên ra quyết định xử phạt hành chính với Posco VST là sai về việc kê khai chuyển đổi với lô hàng. Mức tiền phạt vi phạm hành chính tối đa mà công ty phải nộp là 11 tỉ đồng.
Hải quan khẳng định xử phạt đúng quy định
Về vụ việc này, tối 16-9, thông tin tới Tuổi Trẻ Online, Cục Hải quan cho biết khi kiểm tra sau thông quan, đoàn kiểm tra của Cục Hải quan phát hiện từ ngày 1-1-2020 đến 17-8-2023, Posco VST tự ý tiêu thụ nội địa một lượng thép không gỉ cấu thành từ 28.277 tấn thép không gỉ cán nóng.
Số lượng hàng hóa này thuộc các tờ khai nhập khẩu để sản xuất, xuất khẩu mà không kê khai chuyển mục đích sử dụng (tiêu thụ nội địa).
Công ty đã bán cho một số đối tác trong nước, xuất hóa đơn giá trị gia tăng đầu ra trong khoảng thời gian từ ngày 6-1-2020 đến ngày 21-7-2023.
Việc công ty dùng hàng miễn thuế sai mục đích, không khai báo chuyển đổi đã vi phạm quy định hiện hành.
"Cục Hải quan đã ấn định 132,6 tỉ đồng tiền thuế và xử phạt hành chính hơn 117 tỉ đồng. Quá trình kiểm tra, xử lý, ấn định và xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan hải quan đã thực hiện đúng quy định pháp luật có liên quan", Cục Hải quan khẳng định.
Về giải quyết khiếu nại lần 2 của Posco VST, Cục Hải quan cho biết đã có phiếu hướng dẫn công ty bổ sung thông tin, tài liệu.
Hiện công ty đang tiếp tục cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan để chứng minh số tiền thuế giá trị gia tăng nộp thừa (nếu có) của 29 tờ khai cho số thép nói trên.
Cục Hải quan đã thụ lý vụ việc và đang tiến hành xử lý hồ sơ theo quy định pháp luật. Sau khi có kết quả xử lý khiếu nại lần 2, Cục Hải quan tiếp tục thông tin.
Công ty Posco là một trong những doanh nghiệp FDI đầu tiên đến Việt Nam từ năm 1991. Hiện công ty có 95,65% vốn từ Tập đoàn Posco Hàn Quốc, hoạt động tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1 (Đồng Nai), chuyên sản xuất thép cán nguội phục vụ xuất khẩu và thị trường nội địa.
Có nhiều quy định mới về doanh nghiệp ưu tiên khi thực hiện thủ tục hải quan. Ngoài ra còn có những nội dung mới khác mà doanh nghiệp cần nắm rõ để đảm bảo tuân thủ Luật Hải quan (sửa đổi) và Nghị định 167.
Các doanh nghiệp, doanh nhân đã hiến kế tháo gỡ vướng mắc trong nhiều lĩnh vực tại phiên đối thoại cấp cao thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2025 (VPSF 2025) diễn ra chiều 16-9.
Ông Phan Minh Thông - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phúc Sinh - Ảnh: T.HẢI
Là doanh nghiệp xuất khẩu nông sản với quy mô mỗi năm là 350 triệu USD tới 120 nước, ông Phan Minh Thông - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phúc Sinh - cho rằng việc thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu vào các vùng nguyên liệu sẽ giúp giải bài toán về giải cứu hàng hóa, dồn mùa vụ, giúp nâng cao giá trị, vị thế doanh nghiệp Việt Nam, giải quyết công ăn việc làm.
Việt Nam là nước xuất khẩu số 2, số 3 nhiều nguyên liệu nông sản, buôn bán khắp nơi trên thế giới, nên ông Sinh cho rằng cần thành lập các sở giao dịch hàng hóa để tạo ra việc làm, thu hút nguồn vốn, chuẩn hóa doanh nghiệp để đảm bảo tính minh bạch, dữ liệu.
Mô hình này cũng tạo ra sản phẩm cho các trung tâm tài chính, hoạt động kinh doanh của công ty vừa và nhỏ.
Về tháo gỡ vấn đề thuế VAT, ông Thông cho hay từ 1-7, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản phải xuất hóa đơn với thuế suất VAT 5% và thực hiện hoàn thuế sau khi xuất khẩu. Nhiều mặt hàng như hạt tiêu xuất khẩu trên 90%, cà phê trên 85%, hạt điều trên 80%. Việc phải đóng thuế VAT sau đó lại hoàn thuế đã tạo ra khối lượng công việc khổng lồ và mất thời gian.
"Việc đóng thuế như vậy không tạo ra giá trị. Ví dụ như với Phúc Sinh xuất khẩu mỗi tháng là 1.000 tỉ, nộp thuế VAT 50 tỉ sau đó lại hoàn thuế VAT 50 tỉ, làm mất nhiều thời gian.
Một hồ sơ bị tắc nghẽn là cả bộ hồ sơ trả lại. Mỹ đã đánh thuế 20%, chúng ta lại đánh thuế 5%, tức là hai lần khó khăn. Vì vậy chúng tôi kiến nghị cần miễn thuế VAT với doanh nghiệp xuất khẩu nguyên liệu trên 80%", ông Thông bày tỏ.
Trong khi đó, ông Đỗ Vinh Quang - Phó chủ tịch HĐQT T&T Group, Chủ tịch HĐQT Vietravel Airlines - đề nghị tiếp tục hoàn thiện thể chế minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, loại bỏ rào cản để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận các nguồn như đất đai, tín dụng, hạ tầng, chính sách thuế phí… giảm rủi ro chính sách.
Cùng với đó, xây dựng cơ chế ưu đãi vốn chung và dài hạn, đặc biệt những ngành then chốt, động lực, đòi hỏi vốn lớn, dài hơi như logistics, năng lượng, hạ tầng, hàng không… Tăng tín dụng ưu đãi gắn phát triển thị trường vốn lành mạnh, thúc đẩy phát hành trái phiếu doanh nghiệp an toàn, quỹ đầu tư hạ tầng, quỹ đổi mới sáng tạo…
Gắn đó là đẩy mạnh chuyển đổi số, mở dữ liệu quốc gia và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Một trong những khó khăn của doanh nghiệp là mất nhiều thời gian, chi phí trong tiếp cận thông tin, làm thủ tục đầu tư đất đai, xây dựng thuế, hải quan…
Vì vậy, việc đồng bộ hóa dữ liệu hóa bộ ngành, đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến, mở rộng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai giúp tiết kiệm đáng kể và đảm bảo tính minh bạch, xu thế quản trị toàn cầu.
Cần đưa ra các chiến lược đi vào thực tiễn mạnh mẽ hơn
Có sản phẩm xuất khẩu hơn 50 quốc gia trên thế giới, ông Trịnh Tiến Dũng - Chủ tịch Tập đoàn cơ khí Đại Dũng - cho hay Đảng và Chính phủ quan tâm phát triển ngành công nghiệp mũi nhọn, trong đó có ngành cơ khí chế tạo. Tuy nhiên, để ngành cơ khí, kết cấu thép là trụ cột trong tiến trình công nghiệp hóa, cần đưa ra các chiến lược đi vào thực tiễn mạnh mẽ hơn.
Trong đó, cần nâng tầm từ chiến lược thành chương trình quốc gia về ngành cơ khí chế tạo, kết cấu thép với mục tiêu, lộ trình, nguồn lực cụ thể, gắn trực tiếp lĩnh vực ưu tiên như năng lượng tái tạo, hạ tầng giao thông, đô thị thông minh, công nghiệp xanh, công nghiệp vận chuyển hàng hóa, logistics, chuyển đổi số toàn diện…
Cùng với trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, cần có trung tâm chuyên sâu các ngành cơ khí chế tạo để doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học cùng nghiên cứu, phát triển các ngành công nghệ lõi, tự động hóa, sản phẩm xanh, nhận chuyển giao hợp tác phát triển công nghệ, để tạo ra sản phẩm do chính người Việt Nam sản xuất.
"Như với Đại Dũng, từ ngành sản xuất kết cấu thép đơn giản, cơ khí, qua thời gian với nhiều chính sách ưu đãi, chúng tôi đã có năng lực sản xuất sản phẩm phục vụ công trình công nghiệp nặng, công trình giao thông, hầm vượt biển, sân bay, sân vận động, nhà cao tầng ở nhiều quốc gia", ông Dũng chia sẻ và kiến nghị cần quy hoạch chuỗi cung ứng, hệ sinh thái cơ khí đồng bộ khi hiện đã có khu công nghiệp nhưng phân tán, thiếu sự gắn kết.
Đề xuất trên được đưa ra vào chiều 16-9, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025). Phiên đối thoại cấp cao diễn ra với sự tham dự của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Việc bỏ thuế khoán từ năm 2026 đang gây nhiều lo lắng cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Các chuyên gia đề nghị cần lộ trình, thủ tục đơn giản và hỗ trợ chuyển đổi để tránh xáo trộn thị trường. Cục Thuế thì cam kết cơ chế sổ sách sẽ đơn giản, dễ thực hiện.
Chuyên gia đề xuất không nên xử phạt hộ kinh doanh nếu có sai sót trong thời gian đầu thực hiện tính thuế theo doanh thu (ảnh minh họa hộ kinh doanh tại chợ ở Hà Nội) - Ảnh: T.T.D
Chiều 16-9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi.
Cần có lộ trình và hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang thuế theo doanh thu
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn - Phó tổng thư ký VCCI - cho rằng việc bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ 2026 được hộ và cá nhân kinh doanh đặc biệt quan tâm.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi từ thuế khoán sang tính thuế theo doanh thu là cần thiết nhưng cần có lộ trình và giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi, tránh gây xáo trộn khiến nhiều người kinh doanh nhỏ phải rời bỏ thị trường. Đồng thời, cơ chế sổ sách, kế toán phải đơn giản, dễ thực hiện.
Bà Lê Thị Duyên Hải - Phó tổng thư ký Hội Tư vấn thuế - cho rằng hộ kinh doanh đang rất băn khoăn các thủ tục, đơn cử như việc đăng ký thuế.
Như quy định hiện nay, trường hợp hộ kinh doanh thuộc đối tượng phải thực hiện kê khai thuế thì họ phải đăng ký kinh doanh, sau đó sẽ phải đăng ký thuế, khai thuế.
Trước khi khai thuế, hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện chế độ hóa đơn, chứng từ như sổ sách kế toán. Việc thực hiện tất cả thủ tục này sẽ mất nhiều thời gian.
Do đó, lãnh đạo Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề nghị trong Luật Quản lý thuế sửa đổi lần này cần đảm bảo thủ tục thật đơn giản. Như tại các nước, người kinh doanh chỉ làm một bước gia nhập thị trường thôi chứ không phải vừa đăng ký kinh doanh lại vừa đăng ký thuế nữa.
Riêng đối với việc chuyển sang áp dụng thuế theo phương thức kê khai, chính sách không nên xử phạt hộ kinh doanh nếu có sai phạm trong thời gian đầu thực hiện. Như vậy, hộ kinh doanh mới yên tâm chuyển đổi.
"Cùng với thủ tục, cơ chế sổ sách kế toán thật đơn giản, cần có bộ hồ sơ hướng dẫn hộ kinh doanh chuyển đổi sang thuế tính theo doanh thu", bà Lê Thị Duyên Hải khuyến nghị.
Cục Thuế cam kết cơ chế sổ sách sẽ đơn giản, dễ thực hiện
Ông Đặng Ngọc Minh - Phó cục trưởng Cục Thuế - cho biết Luật Quản lý thuế mới sẽ giảm 44% thủ tục hành chính, thủ tục sẽ đơn giản theo tinh thần cải cách với quan điểm xây dựng chính sách là lấy người nộp thuế làm trung tâm.
Thông tin thêm, ông Minh cho biết theo quy định từ ngày 1-1-2026, ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh là 200 triệu đồng. Như vậy, doanh thu dưới 200 triệu đồng là không thuộc đối tượng kê khai và nộp thuế.
"Để hỗ trợ hộ kinh doanh, Cục Thuế mong muốn nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với đối tượng này lên 400 - 500 triệu đồng", ông Minh cho hay.
Về cơ chế sổ sách kế toán đối với hộ kinh doanh, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng - Trưởng ban chính sách, thuế quốc tế - cho biết hiện đang sửa thông tư 88 của Bộ Tài chính. Theo đó, hộ kinh doanh có doanh thu 200 triệu đồng - 3 tỉ đồng/năm sẽ áp dụng biểu mẫu để kê khai rất đơn giản, chỉ cần sổ sách ghi chép doanh thu và chi phí.
Những hộ kinh doanh bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng mà có doanh thu 1 tỉ đồng/năm thì áp dụng hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền như quy định hiện nay.
Còn nhóm có doanh thu 200 triệu đến dưới 1 tỉ đồng/năm, chính sách khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.
Với hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm, quy định tới đây sẽ theo hướng thực hiện chế độ kế toán như doanh nghiệp siêu nhỏ vì có quy mô tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ.
Nền tảng trực tuyến https://hotroNNT.gdt.gov.vn cung cấp thông tin, tài liệu, hướng dẫn và hỗ trợ toàn diện về chính sách thuế cho cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Việc đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng là cần thiết nhằm hạn chế đầu cơ, nhưng cần phải phân biệt thế nào là đầu cơ và thế nào là tích lũy nhằm tránh gây ảnh hưởng những người mua vàng 'làm của' để dành cho những việc quan trọng.
Bên cạnh những người đầu cơ, lướt sóng vàng để kiếm chênh lệch, nhiều người dân mua vàng chủ yếu để “làm của”, dành cho những khi nhà có việc cần tiền mới đem ra bán - Ảnh: T.T.D.
Nhiều chuyên gia đã khuyến cáo như vậy xung quanh việc Chính phủ yêu cầu đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ.
Theo các chuyên gia, việc đánh thuế để hạn chế đầu cơ vàng là cần thiết, nhưng nếu không có tiêu chí phân biệt, nhiều người dân có thói quen tích góp, mua vàng như một hình thức tiết kiệm nhiều năm qua có nguy cơ bị đánh thuế khi bán ra số vàng này.
Cần cân nhắc thận trọng cách tính thuế
Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, cho rằng Bộ Tài chính cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế và thực tế tình hình ở Việt Nam rồi nghiên cứu thấu đáo để đề xuất phương án tính thuế phù hợp.
Theo ông Long, bản chất của thuế thu nhập cá nhân là đánh trên lợi nhuận. Nhưng có nhiều lượng vàng mua từ trước đó rất lâu, không có hóa đơn, chứng từ chứng minh giá mua. Do đó không thể biết được lợi nhuận để tính thuế.
Trường hợp có giá mua, giá bán, song mức độ trượt giá hằng năm sẽ được tính như thế nào để ra lợi nhuận là vấn đề không đơn giản.
"Nên có thể đánh thuế trên giá bán và theo thời gian năm giữ vàng, như bán ngay trong một thời gian ngắn 1 - 2 năm, thuế sẽ cao hơn là mua cách đó 3 - 5 năm. Bộ Tài chính cần nghiên cứu đề xuất mức thuế phù hợp trước khi trình cấp có thẩm quyền", ông Long gợi ý.
Ông Nguyễn Quang Huy, CEO khoa tài chính ngân hàng Trường đại học Nguyễn Trãi, cho rằng thói quen tích trữ vàng đã ăn sâu vào tiềm thức nhiều người. Nhiều gia đình chỉ nắm giữ một vài lượng, coi đó như "của để dành".
Nếu áp thuế đồng loạt lên mọi giao dịch, vô hình trung sẽ làm tăng chi phí cho nhóm này - những người không hề có ý định kinh doanh hay đầu cơ. Vì vậy chỉ đánh thuế phần chênh lệch sinh lợi, đồng thời thiết lập ngưỡng miễn thuế hợp lý.
Ví dụ miễn thuế với tổng lợi nhuận trong năm dưới một mức nhất định, hoặc với khối lượng giao dịch nhỏ. Điều này vừa đảm bảo tính công bằng, vừa tránh gánh nặng hành chính không cần thiết.
Cũng theo ông Huy, cần xem xét một yếu tố nữa là thời gian nắm giữ. Có thể xem xét miễn hoặc giảm thuế đối với trường hợp giữ vàng dài hạn, có thể từ 3 năm trở lên. Cách tiếp cận này sẽ khuyến khích tích trữ ổn định, hạn chế giao dịch lướt sóng ngắn hạn.
Ngược lại với những cá nhân hoặc tổ chức giao dịch thường xuyên, quy mô lớn, mang tính chất kinh doanh, cần có khung thuế phù hợp theo diện thu nhập từ hoạt động kinh doanh.
Tuy nhiên thuế chỉ là công cụ hỗ trợ. Để thực sự giảm sức hút của vàng, chính sách cần đồng bộ nhiều giải pháp khác như nâng sức hấp dẫn của kênh tiết kiệm và trái phiếu. "Việc xem xét áp thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch vàng cần sự tinh tế trong thiết kế. Đó là nhắm tới hoạt động đầu cơ nhưng vẫn giữ an toàn cho người tích trữ nhỏ lẻ.
Một chính sách được cân nhắc kỹ lưỡng sẽ vừa tạo sự công bằng, vừa củng cố niềm tin của xã hội, đồng thời mở đường cho sự phát triển của thị trường tài chính chính quy và bền vững", ông Huy khuyến nghị.
Dữ liệu: ÁNH HỒNG - Đồ họa: TẤN ĐẠT
Phân biệt rõ giữa mua đầu cơ và mua tích lũy
Một chuyên gia kinh tế cho rằng giải pháp căn cơ để hạn chế đầu cơ vàng là chính sách phải khuyến khích hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển. Khi môi trường kinh doanh minh bạch và thuận lợi, người dân và doanh nghiệp sẽ yên tâm làm ăn, tạo ra công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động.
"Sản xuất thôi chưa đủ mà phải có cả chính sách kích cầu tiêu dùng nữa. Lúc đó, tiền sẽ tự chảy vào lưu thông, hàng hóa, dịch vụ chứ không trú ẩn vào bất động sản hay vàng", vị này khẳng định.
Trong khi đó, TS Châu Đình Linh, Đại học Ngân hàng TP.HCM, cho rằng nên xem vàng là hàng hóa đặc biệt, tài sản đặc biệt. Thói quen của người dân xưa nay là để tiền tiết kiệm vào vàng và tích lũy dần để làm những việc lớn lao trong gia đình như dựng vợ gả chồng cho con, hoặc mua những tài sản khác như đất đai, nhà cửa.
Trong bối cảnh mới cần có phương pháp mới để điều tiết thị trường chứ không thể như trước nữa. "Chúng ta đang dần xem vàng như tài sản tài chính, khi tài sản tài chính giao dịch thì phải đóng thuế. Nhưng muốn thu được thuế, phải đưa vào khuôn khổ quản lý để phát triển thị trường vàng sau này và phải có sự công bằng cho tất cả chủ thể trong nền kinh tế", ông Linh nói.
Tuy nhiên cũng cần quy định mua bán ở mức nào được xem như là khoản tích lũy bình thường, còn ở mức độ bao nhiêu sẽ xem như là tài sản tài chính. Bởi câu chuyện không chỉ là có thu thuế với giao dịch mua bán vàng hay không mà là ai thu, thu như thế nào, mức thu ra sao để tránh sự phản ứng mạnh, nhất là với những người đã mua từ rất lâu thì cách xử lý như thế nào", ông Linh đặt vấn đề.
Trong khi đó, theo LS Trần Xoa - Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, Chính phủ yêu cầu đánh thuế TNCN với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ, nên phải căn cứ vào tiêu chí này để xây dựng chính sách, đặc biệt phải phân biệt được thế nào là đầu cơ, thế nào là tích lũy.
"Những người làm công ăn lương, lao động sau khi lãnh lương, trang trải hết các khoản nếu còn dư họ sẽ tích lũy mua vài phân vàng. Trong khi những người đầu cơ sẽ mua với số lượng lớn và mua nhanh, bán nhanh nhằm lướt sóng. Nếu thu thuế để hạn chế đầu cơ, phải tập trung vào những đối tượng này, chứ không phải những người mua tích lũy", ông Xoa nói.
* Ông ĐINH TUẤN MINH (Giám đốc nghiên cứu Trung tâm Nghiên cứu giải pháp thị trường cho các vấn đề kinh tế - xã hội):
Nên xây dựng sàn vàng và đánh thuế giao dịch
Ông ĐINH TUẤN MINH (Giám đốc nghiên cứu Trung tâm Nghiên cứu giải pháp thị trường cho các vấn đề kinh tế - xã hội)
Việc xác định mức thuế đối với hoạt động mua bán vàng không hề đơn giản. Thực tế cho thấy phần lớn người dân vẫn mua vàng tại các tiệm nhỏ lẻ, không có hóa đơn hay chứng từ đầy đủ.
Nhiều trường hợp vàng được mua từ rất lâu trước đây, đến nay mới đem bán, khiến cho việc xác định giá vốn hay lợi nhuận để tính thuế trở nên phức tạp.
Vấn đề phức tạp hơn khi vàng được mua từ nhiều năm trước (ví dụ 10 năm sau mới bán) hoặc qua hình thức thừa kế, chuyển nhượng giữa các thành viên trong gia đình. Việc chứng minh nguồn gốc, giá trị ban đầu và lợi nhuận thực tế trở thành một thách thức lớn.
Do đó thay vì áp dụng thuế thu nhập cá nhân, giải pháp khả thi hơn là áp dụng thuế giao dịch (transaction tax), tương tự như thuế giao dịch chứng khoán. Người giao dịch phải đóng một tỉ lệ phần trăm nhất định (ví dụ 0,1%) trên giá trị giao dịch, bất kể có lãi hay lỗ. Đây là cách đơn giản và dễ thực hiện hơn nhiều trong việc thu và tính toán.
Việc xây dựng một sàn giao dịch vàng tài khoản sẽ là chìa khóa để triển khai hiệu quả thuế giao dịch. Bởi khi vàng được giao dịch trên sàn, mọi hoạt động mua bán đều được ghi nhận, việc thu thuế giao dịch sẽ trở nên dễ dàng và minh bạch hơn, giống như cách thu thuế chứng khoán. Nhưng ngay cả khi có sàn giao dịch, việc áp dụng thuế giao dịch sẽ hợp lý và khả thi hơn nhiều so với một hình thức thu thuế khác.
Các giải pháp nhằm bình ổn thị trường và hạn chế đầu cơ vàng nên tập trung vào việc tạo ra một sân chơi minh bạch thông qua sàn giao dịch, nơi mọi hoạt động mua bán được kiểm soát và Nhà nước có thể thu thuế hiệu quả trên các giao dịch đó.
Tóm lại, nếu không thể thiết kế một loại thuế đảm bảo nguyên tắc công bằng của thuế thu nhập cá nhân, tốt nhất nên tính tới việc thu thuế giao dịch.
Nhiều chuyên gia cho rằng cần phân biệt giữa người mua vàng đầu cơ với người mua vàng tích lũy để áp thuế cho phù hợp - Ảnh: T.T.D.
Người mua vàng tích trữ lo nộp thuế
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà P.H.T. (Nguyễn Lương Bằng, Hà Nội) cho hay khá lo lắng về dự kiến có thể đánh thuế thu nhập cá nhân đối với vàng. Bởi hơn 1 lượng vàng bà mua từ 5 năm nay, được tích cóp từ tiền lương hằng tháng. Số vàng này dự định sẽ được dùng khi nhà có việc như con lấy vợ, hay sửa nhà...
"Số vàng tôi mua không phải là kinh doanh lấy lãi nên việc đánh thuế có nên không? Hơn nữa số tiền tôi dành dụm để mua vàng đã được nộp thuế thu nhập cá nhân. Nếu tới đây bị đánh thuế khi bán vàng thì có phải thuế chồng thuế?
Mặt khác so với giá vàng tôi mua khoảng 50 triệu đồng/lượng, nay giá lên trên 125 triệu đồng/lượng, thuế sẽ được tính như thế nào để đảm bảo công bằng cho người dân?", bà lo ngại.
Chị N.M.N (Lạc Trung, Hà Nội) cho biết chị có 2 lượng vàng là của hồi môn được cha mẹ và cô bác cho khi đi lấy chồng. Đây không phải là vàng chị mua kinh doanh, tích trữ. Nếu cần phải bán số vàng này mà bị tính thuế thu nhập cá nhân, theo chị N. là hoàn toàn vô lý.
Tương tự, chị Kim Anh (phường Xuân Hòa, TP.HCM) vẫn giữ 6 lượng vàng được cha mẹ và người thân tặng làm của hồi môn từ 5 năm trước.
"Do là vàng cưới, kỷ niệm nên tôi vẫn giữ chưa muốn bán ra. Tôi hoàn toàn không đầu cơ. Nhưng liệu với chính sách này, nếu cần tiền làm việc quan trọng, tôi bán số vàng này ra, có bị đánh thuế không? Tôi lấy gì để chứng minh đây là của hồi môn chứ không phải do tôi đầu cơ?", chị Kim Anh đặt câu hỏi.
Còn chị Chinh (phường Bình Lợi Trung, TP.HCM) cho hay vợ chồng chị là lao động tay chân ở trọ, tiết kiệm cả năm dư được 1 - 2 chỉ vàng phòng thân. "Nghe tin này tôi rất lo không lẽ sau này cần tiền bán ra cũng phải nộp thuế?", chị Chinh lo lắng.
Nên cân nhắc kỹ mức thuế suất
Theo một số chuyên gia, việc đánh thuế mua bán vàng mới chỉ là đề xuất, còn để áp dụng trong thực tế, phải xây dựng một chính sách đầy đủ, nhất là yếu tố pháp lý để đảm bảo quyền lợi của các bên có liên quan.
"Chính phủ và các cơ quan liên quan nên cân nhắc kỹ, nhiều chiều, trong đó cần xét đến yếu tố loại trừ cho những trường hợp đã có thói quen tích lũy lâu nay, tránh gây sốc và công bằng với những tài sản khác", TS Châu Đình Linh nói.
LS Trần Xoa cũng cho rằng cơ quan quản lý phải đưa ra cách thức để phân biệt, như số lượng mua - bán, thời gian mua - bán ngắn...
Bên cạnh đó, cũng phải xem xét mức đánh thuế bao nhiêu cho phù hợp. Cần lưu ý là hiện nay giá trị của vàng rất lớn, trong khi biên độ lợi nhuận lại rất nhỏ so với giá, do vậy tất cả hàng hóa đều bị áp thuế giá trị gia tăng theo phương thức khấu trừ, riêng vàng được áp dụng phương pháp trực tiếp.
Do vậy, theo ông Xoa, trong trường hợp tới đây đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ, phải hết sức cân nhắc yếu tố thuế suất, áp dụng mức nào cho hợp lý, tiêu chí rõ ràng, cá nhân sẽ tự đóng hay công ty vàng, tiệm vàng sẽ đứng ra thu? Đồng thời lắng nghe ý kiến góp ý từ nhiều phía để có giải pháp khả thi nhất.
Việc Chính phủ yêu cầu đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ là đúng vì bán vàng số tiền cả trăm triệu không nộp thuế là vô lý.
Việc Chính phủ yêu cầu đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ là đúng vì bán vàng số tiền cả trăm triệu không nộp thuế là vô lý.
Người dân xếp hàng mua vàng tại Hà Nội - Ảnh: T.T.D.
Quan điểm được TS Nguyễn Ngọc Tú, nguyên Vụ trưởng Tổng cục Thuế, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Thuế, đưa ra khi trao đổi với Tuổi Trẻ.
Ông Tú nhấn mạnh người kinh doanh hàng hóa trên mạng đang nộp thu nhập cá nhân từ 1-2%, giao dịch cổ phiếu nộp thuế thu nhập cá nhân 0,1%, giao dịch bất động sản nộp thuế thu nhập cá nhân 2%, nên việc áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng là đương nhiên và luật đã quy định rồi. Có điều mình chưa triển khai chứ không phải là mới.
Đã kinh doanh phải nộp thuế
TS Nguyễn Ngọc Tú
* Thưa ông, đâu là cơ sở để khẳng định hoạt động mua bán vàng cần nộp thuế thu nhập cá nhân?
- Luật Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp quy định mọi tổ chức, cá nhân, tức là không loại trừ ai cả, đã mua bán, kinh doanh, có doanh thu thì phải nộp thuế.
Ngoài nộp thuế giá trị gia tăng thì doanh nghiệp có thu nhập phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, với cá nhân có thu nhập phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Các đạo luật gốc đều quy định như thế, tức là bất cứ tổ chức, cá nhân nào kinh doanh, mua bán hàng hóa, có thu nhập là phải nộp thuế.
Trong các kênh đầu tư kinh doanh hiện nay, đầu tư kinh doanh hàng hóa, đầu tư chứng khoán, đầu tư bất động sản đều đang nộp thuế, chỉ có mua bán vàng là chưa đưa vào đối với cá nhân, nên giờ có thể áp dụng.
* Vậy vì sao đến thời điểm này chúng ta mới đề cập tới chuyện tính thuế thu nhập cá nhân với cá nhân mua bán vàng?
- Điều này xuất phát từ đặc điểm thị trường vàng trước đây, mọi cá nhân mua vàng chủ yếu để tích trữ theo kiểu tích cốc phòng cơ.
Ở trong nước, cơ chế quản lý vàng theo nghị định 24 duy trì độc quyền, sản xuất, kinh doanh vàng miếng nhiều năm nên dẫn tới tình trạng vàng trong nước tăng rất cao, tăng cao hơn giá vàng thế giới có khi tới hơn 20 triệu đồng/lượng.
Thị trường vàng trong nước không theo chuẩn thị trường thế giới, biên độ tăng giảm rất lớn. Chênh lệch giữa mua vào với bán ra rất cao, có thời điểm giá vàng tăng lên từng ngày, thậm chí từng giờ. Thị trường bắt đầu có hiện tượng đầu cơ.
Gần đây có người bán cả trăm cây vàng, giá trị mua bán cả chục tỉ đồng, thu lợi nhiều tỉ đồng nhưng không phải nộp thuế. Khoản chênh lệch trong mua bán vàng rơi vào tay nhà đầu cơ hết.
Mặt khác, thị trường vàng đang rất sôi động, nếu không có điều tiết thì tình trạng đầu cơ càng lớn, thu lợi rất nhiều nhưng không mất đồng thuế nào.
Bên cạnh đó, việc áp thuế thu nhập cá nhân với mua bán, kinh doanh vàng đảm bảo công bằng với các kênh đầu tư khác, đồng thời chống thất thu thuế. Đồng thời hạn chế tình trạng đầu cơ vàng.
Ví dụ người ta mua một cây vàng (một lượng vàng) giá 120 triệu nếu bán ra được 125 triệu, nếu không có thuế họ thu lời 5 triệu, nhưng có thuế khoảng 2% doanh thu họ chỉ thu lời được 2,5 triệu, như vậy lợi nhuận thấp đi, người dân có thể chuyển từ kênh mua bán vàng sang gửi tiết kiệm hoặc đầu tư kênh khác. Nhu cầu kinh doanh vàng giảm, tình trạng đầu cơ cũng được hạn chế.
Cần có ngưỡng chịu thuế
* Có ý kiến cho rằng nếu quy định tất cả những người bán vàng phải nộp thuế thu nhập cá nhânthì sẽ không công bằng bởi có người làm lụng, tích cóp cả đời bằng vàng, giờ có việc cần dùng mang bán thì Nhà nước thu thuế?
- Việc áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng cần có hạn mức áp thuế và loại trừ một số trường hợp để bảo đảm tính công bằng. Chẳng hạn mua bán từ 1 cây vàng trở lên mới phải nộp thuế TNCN, với trường hợp bán vàng nhẫn thì có thể xem xét ở hạn mức cao hơn vì có người tiết kiệm, đến cuối đời họ chia cho con cái hoặc bán đi để chữa bệnh mà áp thuế thì không phù hợp.
Có thể thấy việc thu thuế thu nhập cá nhân với mua bán vàng phải phải tính toán cân nhắc các yếu tố ngưỡng luật thuế, thời gian mua vàng để xác định có yếu tố kinh doanh hay không.
Còn hình thức thu thuế thì nên khấu trừ tại nguồn, giao cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng khấu trừ thuế luôn.
* PGS.TS ĐINH TRỌNG THỊNH (chuyên gia kinh tế):
Thuế sẽ điều tiết hành vi
Việc áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng vào thời điểm này là cần thiết khi hoạt động mua bán vàng có biểu hiện đầu cơ, giá vàng trong nước quá chênh lệch với giá vàng thế giới. Việc áp thuế thu nhập cá nhân chỉ nên áp dụng với những người kinh doanh, mua bán vàng.
Áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng (áp thuế với người bán) sẽ có tác động đến thị trường, hạn chế tình trạng đầu cơ vàng. Đây cũng là điều mà nhiều người đang mong muốn. Về lâu dài chính sách thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng sẽ điều chỉnh hành vi trên thị trường, giúp thị trường vàng phát triển lành mạnh hơn.
Giao dịch mua bán vàng tại một doanh nghiệp ở TP.HCM - Ảnh: T.T.D.
Nên áp thuế trên giá bán ra
Liên quan đến việc Chính phủ yêu cầu đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, cho biết hiện nay hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam chịu sự điều chỉnh của nhiều sắc thuế, bao gồm thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tuy nhiên, thị trường vàng miếng có đặc thù riêng. Vàng miếng chủ yếu được dùng để tích trữ nên hiện không chịu thuế giá trị gia tăng. Những doanh nghiệp được phép kinh doanh vàng miếng bị tính thuế thu nhập doanh nghiệp, còn cá nhân thì không bị áp thuế khi giao dịch vàng miếng vì quan điểm hiện nay coi vàng miếng là "tiền", chứ không phải hàng hóa.
Ông Được ủng hộ quan điểm nên xem vàng miếng là hàng hóa và tính thuế với giao dịch mua bán vàng miếng và vàng nhẫn trơn vì thời gian qua trong bối cảnh giá vàng biến động mạnh, hoạt động mua bán, lướt sóng vàng rất sôi động. Vậy nên đánh thuế mua bán vàng như thế nào vì vàng miếng và vàng nhẫn được xem như tài sản tích trữ, nhiều người đã mua từ nhiều năm trước ở vùng giá rất thấp?
Theo ông Được, với đặc thù trên rất khó đánh thuế dựa trên chênh lệch giữa giá mua - giá bán mà chỉ nên tính trên giá bán ra, với mức khoảng 1% VAT và 0,5% thuế thu nhập cá nhân vì hiện nay giá trị của vàng rất cao.
Hiện các tiệm vàng đã phải xuất hóa đơn khi mua - bán vàng do vậy không khó để yêu cầu đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch mua bán vàng để hạn chế đầu cơ. Với 2 cơ chế giám sát từ doanh nghiệp, hộ kinh doanh vàng bán ra và cá nhân bán vàng miếng, nhẫn trơn phải nộp thuế 1,5% trên giao dịch do doanh nghiệp và hộ kinh doanh vàng tạm khấu trừ sẽ tăng thêm công cụ quản lý vàng hiệu quả cũng như tránh đầu cơ.
Hàng loạt vi phạm về kinh doanh mua, bán vàng trang sức
Theo thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng được công bố cuối tháng 5 vừa qua, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết đã phát hiện hàng loạt vi phạm về kinh doanh mua, bán vàng trang sức, hóa đơn, chứng từ, thuế.
Trong thời kỳ thanh tra, Thanh tra NHNN cho biết một số cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng tại một ngân hàng với tần suất mua, bán diễn ra liên tục trong nhiều ngày với doanh số mua, bán hàng nghìn tỉ đồng trong một năm với mục đích kinh doanh.
Thanh tra NHNN cho biết nghị định 24/2012 không quy định cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho cá nhân.
Tuy nhiên, cá nhân được mua, bán vàng miếng tại (hoặc với) các tổ chức được NHNN cấp phép nhằm mục đích kiếm lợi nhuận là quyền của cá nhân được pháp luật cho phép, phù hợp với quy định giải thích từ ngữ "kinh doanh" tại Luật Doanh nghiệp. Trường hợp này khách hàng có thuộc đối tượng nộp thuế hay không thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính.
Luật sư Trần Xoa cho biết như trên tại tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử hướng tới 2 triệu doanh nghiệp” do báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức hôm nay, 20-8. Theo ông, nhiều hộ kinh doanh đã bị truy thu thuế với số tiền lớn.
Luật sư Trần Xoa cho biết nhiều hộ kinh doanh rất hoang mang khi bị truy thu thuế với số tiền rất lớn - Ảnh: P.L
Truy thu hay không truy thu thuế hộ kinh doanh?
Ông Trần Xoa cho biết vừa qua, ông tham gia nói chuyện, giải đáp thắc mắc cho các hộ kinh doanh, nhiều hộ phản ánh khi áp dụng hóa đơn điện tử đã bị cơ quan thuế "xem lại" doanh thu từ năm 2022 đến nay, nếu phát hiện chênh lệch sẽ truy thu thuế. Nhiều hộ kinh doanh bị truy thu số thuế lớn, từ vài trăm triệu đến hàng tỉ đồng.
Trả lời luật sư Xoa, ông Nguyễn Tiến Dũng, phó trưởng Thuế TP.HCM, cho biết thời gian qua ngành thuế có truy thu một số cá nhân, hộ kinh doanh vì ngoài hoạt động kinh doanh chính ở địa bàn cố định, họ còn nhiều hoạt động khác, trên địa bàn khác, với phương thức khác mà chưa kê khai.
Do vậy, với các trường hợp bị truy thu, cần xem xét cụ thể hộ kinh doanh đó là hộ khoán hay hộ kê khai, quy mô, ngành nghề, phương thức kinh doanh có thay đổi không… Với nội dung mà luật sư Trần Xoa phản ánh, ông sẽ trao đổi thêm thông tin cụ thể để chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện.
Liên quan đến truy thu thuế hộ kinh doanh, ông Nguyễn Văn Được, trưởng ban chính sách Hội Tư vấn và đại lý thuế TP.HCM, cũng kiến nghị không nên hồi tố, thực hiện truy thu thuế khi hộ kinh doanh chuyển đổi từ khoán lên kê khai thuế.
Tiểu thương vẫn gặp khó với hóa đơn điện tử
Bà Trần Thị Thu Thùy, tiểu thương chợ An Đông, cho biết nhiều tiểu thương vẫn gặp khó khi áp dụng hóa đơn điện tử - Ảnh: P.L
Bà Nguyễn Thái Trang, tiểu thương chợ An Đông, cho hay bà kinh doanh 32 năm qua, chưa khi nào thấy bế tắc như hiện tại vì lượng khách hàng giảm sút.
"Tôi đã thực hiện đầy đủ hóa đơn điện tử từ 1-6 theo đúng quy định, nhưng thực tế không hề đơn giản như cơ quan quản lý hay các đơn vị tư vấn nói. Không phải chỉ một cái điện thoại là làm được hết. Chúng tôi phải trang bị thêm laptop, máy in mã vạch, in hóa đơn…", bà nói.
Về mức thuế 1,5%, theo bà, các tiểu thương có thể kham được. Nhưng thực tế quy định về hóa đơn điện tử theo Nghị định 70 chỉ phù hợp với các hộ mua đứt bán đoạn, bán cho người dùng cuối.
"Còn với người bán sỉ thì rất khó, bởi mua bán gối đầu, bán xong chúng tôi phải xuất hóa đơn ngay nhưng tiền hàng thì họ chưa trả, giờ phải đóng thuế ngay thì rất kẹt. Chưa kể tiểu thương đa phần lớn tuổi, không rành sổ sách, công nghệ, phải thuê kế toán làm phát sinh chi phí.
Đặc biệt, triển khai hóa đơn chỉ là phần đầu ra của hàng hóa, do ngành thuế quản lý. Trong khi đầu vào do cơ quan quản lý thị trường phụ trách.
Chúng tôi băn khoăn về đầu vào hơn là đầu ra. Đã kinh doanh, chúng tôi đều ý thức thực hiện nghĩa vụ thuế, nhưng về đầu vào, chúng tôi vẫn mong được tháo gỡ", bà Thái Trang nói.
Bà Trần Thị Thu Thùy, có 39 năm buôn bán ở chợ An Đông, phản ánh việc các tiểu thương ở chợ này đã phải mua phần mềm hóa đơn điện tử với giá 2-3 triệu đồng, nhưng nhiều người không dám dùng, không biết dùng. Riêng bà, trước đây kinh doanh tốt, đóng mức thuế 5,175 triệu đồng/tháng, liên tục hơn 10 năm. Nhưng từ sau dịch, việc làm ăn khó khăn hơn, bà nhiều lần xin giảm thuế nhưng không được.
Theo bà Thùy, doanh thu hiện nay không tới 1 tỉ đồng/năm nên không cần thực hiện hóa đơn điện tử theo Nghị định 70. Nhưng cán bộ thuế nói nếu bà không mua phần mềm, khi cơ quan thuế kiểm tra bà sẽ bị phạt.
Ông Dũng cho biết việc điều chỉnh mức thuế phải nộp đã được quy định rõ doanh thu biến động đến bao nhiêu phần trăm thì sẽ điều chỉnh. Về phản ánh của bà Thùy, ông Dũng cho biết sẽ trao đổi lại với thuế cơ sở phụ trách khu vực chợ An Đông để nắm sự việc.
Nền tảng trực tuyến https://hotroNNT.gdt.gov.vn cung cấp thông tin, tài liệu, hướng dẫn và hỗ trợ toàn diện về chính sách thuế cho cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Từ ngày 7-8-2025, người nộp thuế trong lĩnh vực xuất nhập khẩu có thể thực hiện nghĩa vụ tài chính qua bốn phương thức điện tử theo quy định mới tại Thông tư 51/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Người nộp thuế trong lĩnh vực xuất nhập khẩu có thể thực hiện nghĩa vụ tài chính qua bốn phương thức điện tử theo quy định mới - Ảnh: N.BÌNH
Từ ngày 7-8-2025, người nộp thuế trong lĩnh vực xuất nhập khẩu có thể thực hiện nghĩa vụ tài chính qua bốn phương thức điện tử theo quy định mới tại Thông tư 51/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Thông tư 51/2025/TT-BTC ngày 24-6-2025 của Bộ Tài chính quy định thủ tục về giao dịch điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
Theo Điều 7, 8, 9 và Điều 10 của Thông tư, từ 7-8-2025, người nộp thuế có thể sử dụng 4 phương thức để nộp thuế điện tử, gồm:
Nộp thuế điện tử qua cổng thanh toán điện tử hải quan; qua ngân hàng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phối hợp thu; qua ngân hàng phối hợp thu đồng thời có ủy nhiệm thu với Kho bạc Nhà nước và qua ngân hàng hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chưa phối hợp thu với cơ quan hải quan.
Cơ quan hải quan sẽ áp dụng mã số định danh cá nhân thay thế mã số thuế cá nhân trong các thủ tục hải quan, đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh.
Nếu áp dụng phương pháp mới khiến doanh thu tính thuế tăng mạnh, thì ngành thuế cần tính lại tỉ lệ thu hợp lý, và thậm chí phải cân nhắc sửa đổi trong Luật Ngân sách nhà nước, chứ không chỉ trong Luật Quản lý thuế.
Tiểu thương kinh doanh ngành hàng lưu niệm tại chợ Bến Thành, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.
Bà Nguyễn Vân Chi, phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội, nêu quan điểm tại hội thảo góp ý Luật Quản lý thuế sửa đổi ngày 1-8.
Tránh gây gánh nặng cho người nộp thuế
Theo bà Nguyễn Vân Chi, việc thay đổi chính sách thuế với hộ kinh doanh cần được cân nhắc thận trọng, có số liệu định lượng rõ ràng để tránh gây gánh nặng cho người nộp thuế.
Dẫn nguyên tắc 80/20 trong hành thu, trong đó 20% người nộp thuế lớn đóng tới 80% tổng thu, bà Chi đặt vấn đề: Ngành thuế nên tập trung vào nhóm tạo nguồn thu chính hay dàn trải nguồn lực vào nhóm đông nhưng nộp thuế thấp? "Chúng ta cần cân nhắc rất kỹ khi thay đổi chính sách quản lý thuế với hộ và cá nhân kinh doanh", bà Chi nêu vấn đề.
Bà đồng tình với chủ trương chuyển từ thuế khoán sang kê khai, nhưng nhấn mạnh cần "cọ xát" thực tế, tính toán kỹ cả chính sách thu và quản lý. Phải có số liệu rõ ràng với chính sách hiện hành, số thuế thu được từ đối tượng này là bao nhiêu, nghĩa vụ của người nộp thuế trên thực tế là như thế nào, mức khoán đó nếu tính ra tỉ lệ phần trăm là bao nhiêu. Mức khoán đó nếu so với tính theo phương pháp kê khai thì doanh thu hộ kinh doanh sẽ tăng lên hay giảm đi?
"Phải có đánh giá một cách tương đối về số liệu, định lượng xem doanh thu của các hộ khi áp dụng chính sách thuế mới sẽ tăng lên hay giảm bao nhiêu, nghĩa vụ về thuế của các hộ nếu chuyển sang phương pháp kê khai sẽ như thế nào. Chi phí phát sinh cho các hộ cá nhân kinh doanh như thế nào kể cả chi phí về đầu tư máy móc thiết bị, thuê kế toán...", bà Chi nêu.
Bà cũng lưu ý, nếu áp dụng phương pháp mới khiến doanh thu tính thuế tăng mạnh, thì ngành thuế cần tính lại tỉ lệ thu hợp lý, và thậm chí phải cân nhắc sửa đổi trong Luật Ngân sách nhà nước, chứ không chỉ trong Luật Quản lý thuế.
Cũng theo bà, cần tính toán kỹ hơn để có bước đi phù hợp, chẳng hạn như nhiều ý kiến là cần hỗ trợ kinh phí cho các hộ kinh doanh vì hiện nay các công ty cung cấp giải pháp tính chi phí trên mỗi tờ hóa đơn xuất ra, đó cũng là gánh nặng cho người nộp thuế.
Đề xuất nâng ngưỡng miễn thuế hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm
Tại hội thảo góp ý Luật Quản lý thuế sửa đổi, bà Nguyễn Thị Cúc, chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm, thay vì mức 200 triệu đồng như trong dự thảo.
Theo bà Cúc, mức 200 triệu đồng/năm tương đương doanh thu chỉ hơn 540.000 đồng/ngày, quá thấp so với mức sống hiện nay, nhất là trong bối cảnh Bộ Tài chính đang đề xuất tăng giảm trừ gia cảnh cho người lao động lên 186 triệu đồng/năm và cho người phụ thuộc lên 6,2 triệu đồng/tháng.
Nếu quy định ngưỡng doanh thu miễn thuế với hộ kinh doanh là 200 triệu đồng/năm thì chia ra mức bình quân doanh thu mỗi ngày chỉ hơn 540.000 đồng, rất nhỏ. Nếu đưa lên ngưỡng 400 triệu đồng/năm thì cũng chỉ tương đương 1,1 triệu đồng/ngày.
Việc nâng ngưỡng lên 500 triệu đồng sẽ giúp giảm đối tượng phải quản lý và con số này là không nhiều. Tuy nhiên, chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng bày tỏ băn khoăn miễn thuế có thể ảnh hưởng đến người mua hàng, do hàng hóa đầu vào không có thuế giá trị gia tăng.
Để khắc phục, bà Cúc đề xuất cơ chế cho phép hộ được miễn thuế vẫn có thể mua hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh khi người mua có yêu cầu, vừa đảm bảo quyền lợi người mua, vừa không làm phát sinh nghĩa vụ thuế định kỳ cho hộ kinh doanh nhỏ.
Nghịch lý doanh thu tỉ đồng, hộ kinh doanh vẫn lỗ
Thực tế, theo khảo sát của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại TP.HCM, một số ngành như tạp hóa, dịch vụ ăn uống, doanh thu vượt 1 tỉ đồng/năm nhưng lợi nhuận rất mỏng, do vậy việc áp dụng chính sách thuế mới có thể khiến hộ kinh doanh rơi vào tình trạng doanh thu cao trong khi lợi nhuận thấp hoặc lỗ.
Vì thế, các chuyên gia kiến nghị quy định lại ngưỡng doanh thu buộc phải chuyển sang áp dụng thuế kê khai lên gấp 2 - 3 lần so với hiện nay.
Tại hội thảo góp ý Luật Quản lý thuế sửa đổi ngày 1-8, ông Nguyễn Văn Đức, phó phòng pháp chế VCCI tại TP.HCM, cho rằng quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm phải dùng hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế (theo nghị định 70) đang gây lo ngại.
Theo ông Đức, nhiều hộ như tạp hóa, quán ăn tuy có doanh thu vượt ngưỡng nhưng lợi nhuận rất mỏng. Việc áp thuế theo tỉ lệ trên doanh thu có thể khiến họ rơi vào tình cảnh doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp hoặc thua lỗ.
Thống kê cho thấy trong số 3,6 triệu hộ kinh doanh đang quản lý thuế, chỉ 37.000 hộ (dưới 1%) chịu áp dụng quy định mới. Tuy vậy, đây lại là nhóm lo ngại nhiều nhất. Khảo sát của VCCI cho thấy chỉ 11% hộ hiểu rõ chính sách, trong khi hơn một nửa chưa từng được hướng dẫn.
Từ thực tế này, VCCI tại TP.HCM kiến nghị cần quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu một năm và không xử phạt giai đoạn đầu để hộ kinh doanh kịp chuẩn bị. Bên cạnh đó, nên nâng ngưỡng áp dụng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế từ 1 tỉ đồng lên 2 - 3 tỉ đồng/năm nhằm phù hợp với thực tiễn.
Đồng thời cơ quan thuế nên cho phép hộ bán lẻ nhỏ như tạp hóa, quán ăn sử dụng hóa đơn đơn giản, không bắt buộc kết nối ngay. Ngoài ra, VCCI đề xuất bỏ yêu cầu lập sổ sách kế toán với hộ nhỏ, chỉ cần dùng hóa đơn điện tử theo chế độ kế toán tối giản như Nhật Bản, Singapore - phù hợp tinh thần cải cách hành chính.
VietinBank triển khai gói giải pháp ‘Ngân hàng đồng hành - An tâm kinh doanh” nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh xuất hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền một cách thuận lợi.
Đó là một trong những giải pháp vừa được Bộ Xây dựng đề xuất nhằm hạn chế đầu cơ, thổi giá bất động sản.
Bộ Xây dựng đề xuất đánh thuế với nhà đất không sử dụng để ngăn đầu cơ - Ảnh: NAM TRẦN
Trong thông cáo công bố thông tin thị trường bất động sản quý 2-2025 vừa ban hành, Bộ Xây dựng đã đề xuất loạt giải pháp để phát triển ổn định thị trường, phát triển nhà ở xã hội, tháo gỡ vướng mắc các dự án bất động sản tồn đọng, chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất.
Bộ Tài chính đề xuất áp thuế thu nhập cá nhân 20% trên phần thu nhập thực từ mỗi lần chuyển nhượng bất động sản, thay cho cách tính theo tỉ lệ cố định như hiện nay.
Kinh tế ban đêm tại TP.HCM đang ngày càng sôi động với hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động tập trung ở các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định...
Phố Tây Bùi Viện là một điểm vui chơi náo nhiệt về đêm tại TP.HCM - Ảnh: T.T.D.
Tuy nhiên, công tác quản lý thuế đối với khu vực kinh tế này đang đối mặt nhiều khó khăn. Cơ quan Thuế TP.HCM cho biết sẽ kiến nghị siết hậu kiểm và phân cấp lại quản lý thuế để giảm thất thu ngân sách từ "những con đường không ngủ".
Doanh thu ban đêm chiếm hơn một nửa
Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, những doanh nghiệp và hộ kinh doanh kinh tế ban đêm ở TP.HCM chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung... thuộc các phường trung tâm như Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh...
Khi màn đêm buông xuống cũng là lúc những hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực trên các tuyến phố này nhộn nhịp hơn bao giờ hết.
Tại phố Bùi Viện (phường Bến Thành), từ 16h nhạc bắt đầu sôi động cùng ánh đèn lung linh tại những quán ăn, quán bar hay pub dọc hai bên tuyến phố. Nhiều người trẻ chọn "xõa đêm" với lịch trình kéo dài từ ăn tối, nghe nhạc, massage đến ăn khuya lúc 2h - 3h sáng. Anh Hồ Thanh Long, chủ nhà hàng, cơ sở lưu trú trên đường Bùi Viện, cho biết lượng khách đông nhất vào cuối tuần, quán luôn kín bàn.
"Kinh tế đêm là mảnh đất tiềm năng, tôi đang tính mở rộng mặt bằng để phục vụ thêm khách", anh nói.
Trong khi đó, du khách đến TP cũng có xu hướng lưu trú tại các phường trung tâm như Bến Thành, Tân Định, Sài Gòn nhờ sự thuận tiện di chuyển và phong phú dịch vụ ban đêm.
Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu... Đại diện một khách sạn tại đây cho biết: "Khoảng 70 - 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h".
Chị Nguyễn Mai, quản lý nhà hàng chuyên món Pháp trên đường Thái Văn Lung (phường Sài Gòn), cho biết từ sau dịp lễ 50 năm thống nhất đất nước, lượng khách ăn tối và trải nghiệm ẩm thực đêm tại một số nhà hàng cao cấp tăng 20 - 30%. Các đơn vị buộc phải tăng nhân sự phục vụ sau 18h để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thực khách.
"Không chỉ khách quốc tế, lượng lớn khách trong nước cũng tăng nhu cầu ăn uống, trải nghiệm ẩm thực đêm", quản lý nhà hàng này cho hay.
Theo ông Bùi Quang Trung - trưởng Thuế cơ sở 1, đơn vị đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.
Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) khi thực hiện soạn thảo đề án phát triển kinh tế ban đêm tại các phường trung tâm như Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh cũng ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng - quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h. Thời gian đông khách nhất kéo dài từ 20h - 22h hằng ngày.
Cùng với sự phát triển nhanh của kinh tế ban đêm, công tác quản lý thuế cũng được TP.HCM tăng cường nhằm hạn chế thất thu. Ông Bùi Quang Trung cho biết đã rà soát và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm, đồng thời tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế.
Trong đó đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng.
Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý thì số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.
Có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, còn 714 doanh nghiệp và 1.880 hộ kinh doanh cần tiếp tục vận động, đôn đốc đăng ký.
Nguồn: Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS), Thuế cơ sở 1, thuộc Thuế TP.HCM - Số liệu: Ánh Hồng, THẢO THƯƠNG - Đồ họa: TẤN ĐẠT
Nhưng... thu không dễ
Tuy vậy, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế. Về chính sách thuế, nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn.
Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House... đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác, dù có hàng trăm điểm kinh doanh nằm trên địa bàn do Thuế cơ sở 1 phụ trách. Điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở.
Bên cạnh đó, chi nhánh phụ thuộc, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh thành lập tại địa chỉ các phường do Thuế cơ sở 1 quản lý, có phát sinh bán vé các tour nghỉ dưỡng, du lịch, khách sạn, kinh doanh nhà hàng, bán sản phẩm cao cấp như Cigar Habanos nhưng hạch toán phụ thuộc, kê khai tại công ty chính ở tỉnh khác nên không kiểm soát được doanh thu, chi phí phát sinh.
Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng việc hai pháp nhân hoặc một pháp nhân hoặc một nhóm làm ăn chung thành lập hai doanh nghiệp hoặc một doanh nghiệp và một hộ kinh doanh tại cùng địa chỉ để né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây khó khăn trong việc xác định doanh thu thực tế. Khi Thuế cơ sở 1 kiểm tra thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh nộp hồ sơ tạm ngừng, giải thể, sau đó thành lập pháp nhân mới.
Ngoài ra còn có tình trạng nhiều doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện như massage, karaoke thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng trên giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký ngành nghề là spa, chăm sóc da, làm đẹp, dịch vụ ăn uống đơn thuần... để trốn tránh nghĩa vụ kê khai, nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.
"Đặc thù người nộp thuế hoạt động kinh tế đêm đều có mối quan hệ liên kết với các tổ chức, cá nhân, nhóm làm ăn chung, đây là các đối tượng rất phức tạp, tiềm ẩn rủi ro trong quản lý thuế.
Một số còn dùng mạng xã hội tạo áp lực dư luận, gây khó cho công chức thực thi công vụ ngoài giờ hành chính, vốn đã rất hạn chế. Đồng thời tâm lý một bộ phận công chức thuế ngại va chạm, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao", ông Trung nêu thực tế.
Tại phố đi bộ Bùi Viện (phường Bến Thành, TP.HCM), nơi được ví “thành phố không ngủ” có lượng khách tập trung về đêm để vui chơi, giải trí, trải nghiệm ẩm thực, đặc biệt là khách nước ngoài - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Sẽ hậu kiểm để vô hiệu hóa các chiêu lách thuế
Trước những khó khăn này, Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,... với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.
Đồng thời kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất - kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.
Việc này nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng chi nhánh đặt tại các phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính ở địa bàn khác, vốn là lỗ hổng lớn dẫn đến thất thu ngân sách trong thời gian qua.
Khách quốc tế chi 50 USD cho các hoạt động ban đêm
Theo HIDS, khi khảo sát khách quốc tế, ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất vào buổi tối. Cụ thể hơn 86% chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê. Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm.
Còn ở khía cạnh định hướng phát triển, khảo sát này thực hiện với khoảng gần 83% doanh nghiệp, đa số duy trì kinh doanh ban đêm trong ba năm tới; trong đó hơn 61% có kế hoạch mở rộng.
Nhiều biện pháp để kiểm tra chéo doanh thu
Chợ đêm Hồ Thị Kỷ, TP.HCM thu hút rất đông du khách - Ảnh: Q.ĐỊNH
Thuế cơ sở 1 TP.HCM cho biết đã thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế. Các hành vi ngừng, nghỉ kinh doanh trái phép hoặc trốn thuế được xử lý nghiêm.
Nơi này cũng thành lập các tổ công tác để rà soát người nộp thuế theo ngành nghề trên từng tuyến đường, hẻm và lập sơ đồ quản lý, triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Người nộp thuế đủ điều kiện phải đăng ký sử dụng theo quy định.
Trong đó, dữ liệu giao dịch tài khoản và thiết bị POS từ ngân hàng được đối chiếu với doanh thu kê khai. Hóa đơn điện tử cũng được kiểm soát chặt, so sánh đầu vào, đầu ra với quy mô thực tế. Các cơ sở spa, massage, karaoke... bị kiểm tra ngành nghề thực tế so với giấy phép, phối hợp chéo với dữ liệu từ Sở Y tế.
Đồng thời, chi phí hoạt động như thuê mặt bằng, điện nước, nhân công được đánh giá để xác minh tính trung thực. Cơ quan thuế cũng rà soát các trường hợp lập nhiều pháp nhân hoặc kết hợp hộ và doanh nghiệp tại cùng địa chỉ nhằm chia nhỏ doanh thu, né thuế.
Thông tin này được ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, cho biết tại hội nghị sơ kết công tác thuế 6 tháng đầu năm 2025 và triển khai nhiệm vụ công tác thuế 6 tháng cuối năm được tổ chức ngày 18-7.
