Ảnh hưởng siêu hạng hay thuyết âm mưu

Khi hỏa hoạn tàn phá đảo Maui (Hawaii, Mỹ) vào tháng 8 vừa rồi làm ít nhất 115 người thiệt mạng, những người theo thuyết âm mưu nhanh chóng "phán" trận cháy là do những chùm sáng phóng từ vệ tinh. 

Thuyết này giống thuyết âm mưu năm 2018 nói các trận cháy rừng kỷ lục ở California là do hệ thống điện mặt trời từ vũ trụ gây ra. Marjorie Taylor Greene, hạ nghị sĩ Mỹ và chuyên gia thuyết âm mưu, tung tin người đứng đằng sau công nghệ này là "Rothschild Inc".

Những chỉ trích của bà Greene sau này nổi tiếng với tên gọi giễu nhại "laser Do Thái từ vũ trụ". Mike Rothschild là tác giả người Mỹ, dù không liên quan gì tới gia đình Rothschild quyền lực kia, mới đây xuất bản cuốn hồi ký Jewish Space Lasers: The Rothschilds and 200 Years of Conspiracy Theories (Laser Do Thái từ vũ trụ: Gia đình Rothschild và 200 năm thuyết âm mưu). 

"Đây là cuốn hồi ký về một ý tưởng - ông giải thích - Ý tưởng đó rất đơn giản: người Do Thái kiểm soát tất cả và gia đình Rothschild là những ông vua của người Do Thái".

Những người theo thuyết này tin rằng nhà Rothschild đã giật dây gây ra cuộc nội chiến Mỹ và thuê Charles Darwin bịa ra thuyết tiến hóa để thúc đẩy chính phủ vô thần trên toàn thế giới. Thuyết âm mưu cũng cho rằng nhà Rothschild đang nắm giữ 80% tài sản toàn cầu và có ngân hàng tinh trùng để mở rộng dòng dõi gia tộc.

Dựng đế chế nhờ chiến tranh

Rothschild là một trong nhiều gia đình Đức Do Thái giàu có ở Frankfurt từ thế kỷ 18. Họ thâm nhập các thủ phủ tài chính châu Âu đúng thời điểm, kiếm được rất nhiều tiền từ các cuộc chiến của Napoleon và đầu tư nhiều vào ngành xe lửa, khai khoáng, bất động sản và truyền thông.

Theo The Washington Post, người bắt đầu đế chế Rothschild là Mayer Amschel Rothschild, sinh ở Frankfurt năm 1744. Vì người Do Thái ở Frankfurt khi đó không được mang họ, nên nhiều người thuộc các dòng họ khác nhau sau này đã chọn họ Rothschild. 

Mayer là con của Amschel Moses, người đã lèo lái để trở thành người cung cấp tài chính cho Vương công thái tử William, con Vương công Hesse-Kassel, lãnh địa giàu nhất Đế chế La Mã thần thánh thời bấy giờ.

"Trong bối cảnh ngược đời: một gia đình quan hệ rộng là chủ nợ của lãnh địa giàu nhất Đế chế La Mã, nhưng lại gần như là tù nhân (người Do Thái bị phân biệt đối xử), mà Mayer Amschel Rothschild ra đời" (sđd). Mayer Amschel lẽ ra cũng đã trở thành chủ nợ Do Thái". 

"Nhưng khi cách mạng tư sản Pháp trở thành chiến tranh ở châu Âu, thái tử cần tiền và Mayer có thể "cho vay theo những điều kiện của ông ta. Giờ ông đã là một trong những người Do Thái giàu nhất Frankfurt... và nhanh chóng vươn tầm châu Âu".

Các con cái ông dần tỏa đi những thành phố khác, tiếp tục công việc kinh doanh của gia đình (trái với thuyết âm mưu, họ không được gửi đi cùng lúc để chinh phục cả châu Âu). 

Mayer và con trai cả, Amschel, dần trở thành chủ nợ của chính Hoàng đế Thánh chế La Mã Franz II, trong khi các con trai khác Nathan và Jakob (sau đổi thành James) bành trướng trong ngành dệt may và đảm trách an ninh tư nhân, chuyên bảo vệ "công việc kinh doanh trước hành vi cướp bóc của quân Napoleon". Tới những năm 1820, "phần lớn tài sản của gia đình đã được thiết lập - và phần lớn huyền thoại (về họ) đã được viết xong".

Kiếm tiền nhờ chuyện thêu dệt

Cuốn sách giúp người đọc hiểu thêm lịch sử người Do Thái giao thoa thế nào với lịch sử châu Âu và ngành tài chính nói chung. 

"Câu chuyện về Mayer và cả gia đình ông, không giống các gia đình Do Thái thông thường - giàu có vừa phải, bị kìm kẹp bởi văn hóa và truyền thống, và cố giữ vững công ty của mình trước áp lực ngày càng tăng buộc họ phải cải đạo", cuốn sách viết.

Bối cảnh đó cho thấy những thuyết âm mưu vô lý ra sao. Trước bà Greene, đã có nhiều người khác truyền bá thuyết âm mưu về gia đình Rothschild, như nhà báo Pháp Mathieu Georges Dairnvaell (ký tên Satan).

Năm 1846, Dairnvaell xuất bản những cuốn sách mỏng khổ lớn ở Paris về vụ tai nạn tàu hỏa của một hãng thuộc gia đình James de Rothschild, con trai nhỏ tuổi nhất của Mayer Amschel. 

Ông cáo buộc vụ tai nạn là do gia đình Rothschild keo kiệt, không để ý tới an toàn của hành khách, đồng thời liên hệ vụ việc với lợi nhuận mà gia đình này kiếm được từ trận Waterloo, và cáo buộc "họ đã từ làm giàu trên xương máu và thảm kịch với chúng ta". 

Thực tế thì nhà Rothschild có thể đã kiếm được tiền từ việc biết sớm kết quả trận chiến ở Waterloo, nhưng họ không gây ra vụ tai nạn tàu hỏa.

Các cuốn sách mỏng kiểu đấy rất đắt hàng ở Paris, bán được hàng chục nghìn bản. Sau đó xuất hiện cả một ngành xuất bản lớn sống nhờ các thuyết âm mưu nhắm tới gia tộc Rothschild - một số hoàn toàn là tưởng tượng, một số thì nhắm vào các hình ảnh định kiến như người Do Thái keo kiệt, tham lam, hay cục bộ bè phái, chỉ biết khư khư giữ tiền.

Cuốn sách của Mike Rothschild kể lại tường tận nguồn gốc của chủ nghĩa bài Do Thái và việc người Do Thái được miêu tả là giỏi về tiền bạc vì từ nhỏ đã học số học rất sớm. Nhưng thực tế nhanh chóng bị bóp méo theo các thuyết âm mưu.

Thời Trung cổ ở châu Âu có rất nhiều quy định về việc người Do Thái được làm gì và người Công giáo được làm gì. Khi đó, việc cho vay nặng lãi với người Công giáo bị coi là tội ác đáng nguyền rủa, nặng ngang giết người hay loạn luân. 

Nhưng cộng đồng Công giáo lại cần tiền để xây nhà thờ, lâu đài, trang bị vũ khí cho quân đội... Họ tìm tới người Do Thái để vay tiền có lãi. Mâu thuẫn đã xuất hiện khó tránh khỏi: một mặt họ phải kiếm người Do Thái để vay tiền, mặt khác thì người Do Thái lại bị căm ghét vì có tiền để cho vay.

Sự thật luôn chậm hơn lời nói dối

Gần đây, chủ nghĩa bài Do Thái công khai cũng có dấu hiệu tăng tiến, từ hành vi bạo lực, phá hoại, tới những người nổi tiếng trên mạng (KOL) bình luận không căn cứ về ảnh hưởng và quyền lực của người Do Thái.

Gia tộc Rothschild ngày nay vẫn là một gia tộc hùng mạnh, nắm giữ vị trí quan trọng ở nhiều ngành nghề. Có một người của gia đình này là nhà môi trường - thám hiểm và đang hẹn hò với minh tinh Angelina Jolie. 

Nhưng một điều họ luôn giữ là tránh truyền thông, họa hoằn mới thấy một người họ Rothschild lên báo nói về ngành ngân hàng, nghệ thuật, rượu vang hay dự án từ thiện. Đây là điểm khác biệt so với nhiều gia đình giàu có khác trên thế giới và càng khiến người ta tò mò về họ.

Cuốn sách của Mike Rothschild kết thúc với lời giải thích về việc George Soros đã trở thành Rothschild của thế kỷ 21 thế nào. Mọi người luôn cần ai đó để lý giải nguyên nhân khi có vấn đề xuất hiện - một kẻ quá quyền lực, quá giàu, quá hiểm ác, cần bị hạ bệ. 

Trong thời gian dài, nhà Rothschild đã đóng vai trò đó. Tới năm 2004, khi tỉ phú gốc Hungary George Soros tham gia chính trường Mỹ và góp tiền cho ứng viên John Kerry thì truyền thông cánh hữu vốn nhiều thập kỷ tấn công nhà Rothschild đã nhanh chóng chuyển hướng sang Soros.

"Những gì chúng ta thấy hiện nay chỉ là dựng lại của các thuyết âm mưu bài Do Thái cho một thế hệ mới, và lại thông qua những câu chuyện về nhà Rothschild - tác giả nói - Giờ khi cuộc bầu cử 2024 sắp diễn ra, chúng ta chắc chắn sẽ thấy thuyết kiểu Soros tài trợ cho toàn bộ phe Dân chủ, cho tất cả công tố viên đang truy tố Trump". 

"Đó là âm mưu để không cho Trump thắng cử, tất cả là bởi Soros. Khi bạn nghe những từ ngữ như người theo thuyết toàn cầu, chủ ngân hàng nước ngoài, hay các nhà tài chính London, thì đó thường là ám chỉ người Do Thái. Đáng tiếc là sự thật luôn đi chậm hơn những lời nói dối". ■