"Bác sĩ cây" tư vấn quy hoạch đô thị

TTCT - Các "bác sĩ cây" không chỉ chăm nom sức khỏe cho cây đô thị mà còn có thể là nguồn tham mưu quan trọng cho các nhà quy hoạch đô thị để bảo đảm việc xây dựng, phát triển hạ tầng không làm ảnh hưởng nhiều đến mảng xanh của thành phố.

Trong bài viết "Các bác sĩ cây có thể làm việc với các nhà phát triển hạ tầng để bảo tồn hạ tầng xanh dưới áp lực thế nào", trang Deeproot chia sẻ kinh nghiệm của David Dockter, một arborist làm việc tại Cơ quan quy hoạch và môi trường đô thị của TP Palo Alto (California, Mỹ).

Palo Alto, nằm ở trung tâm Thung lũng Silicon, là điểm đến hàng đầu của các công ty và start-up trong lĩnh vực công nghệ. Việc quản lý cây đô thị ở đây vốn chỉ gồm chuyện cắt tỉa cành, xử lý cây gãy đổ nhưng về sau áp lực bảo vệ mảng xanh ngày càng lớn khi tốc độ xây dựng tăng mạnh. Cột mốc thay đổi là năm 1997, khi hội đồng thành phố quyết định phải có chuyên gia về cây trong bộ máy quy hoạch và môi trường đô thị. Dockter là người đầu tiên giữ vị trí này.

Palo Alto sẽ tổ chức các buổi họp giữa các chủ đầu tư xây dựng và sở ngành địa phương trước mỗi dự án lớn để các bên cùng thảo luận các phương án liên quan đến mảng xanh có thể bị ảnh hưởng. Theo luật California, các thành phố được quyền đặt ra các điều kiện phê duyệt liên quan đến cây trước khi cấp phép xây dựng. Một trong các yêu cầu chính quyền Palo Alto thường đưa ra nhất là dự án nếu có ảnh hưởng đến cây ven đường thì phải bảo đảm lượng đất tối thiểu cho mỗi cây - khoảng 10m3 cho cây nhỏ, 20m3 cho cây vừa và 30m3 cho cây lớn.

Dockter thừa nhận chỗ đất này quá ít ỏi nếu so với môi trường rừng, nhưng đã là khó đạt được trong bối cảnh đô thị. Tuy vậy, cơ quan của ông vẫn luôn thảo luận với chủ dự án, và mọi vấn đề phải được giải quyết trước khi giấy phép được cấp. "Thật lòng mà nói chúng tôi cũng nhận được một số phản hồi tiêu cực về chi phí để đáp ứng các điều kiện này (….) nhưng đa số các chủ đầu tư sẽ làm những gì cần thiết để tuân thủ các tiêu chuẩn lâm nghiệp đô thị" - ông nói thêm.

Bí quyết của "bác sĩ cây" khi tham gia tư vấn quy hoạch cho thành phố là nói cho phía phát triển hạ tầng hiểu rằng "việc lập kế hoạch cẩn thận cho cây xanh không chỉ mang lại lợi ích cho mọi người nói chung mà còn mang lại lợi ích cụ thể cho chính họ".

Cách thuyết phục tốt nhất là nhắm vào hiệu quả kinh tế. Nhóm của Dockter thường dẫn kết quả nghiên cứu của giáo sư Kathy Wolf (Đại học Washington): khi mua sắm ở khu vực có nhiều bóng cây, người tiêu dùng có xu hướng ở lại lâu hơn và chi tiêu nhiều hơn. Nếu điều này khó hình dung, họ có ngay ví dụ trực quan: đại lộ University ở Palo Alto, với 90% rợp bóng mát cây tiêu huyền, không khi nào là vắng bóng người.

Theo Dockter, cơ quan quy hoạch đô thị Palo Alto hướng tới việc mọi dự án xây dựng phải đảm bảo các mảng xanh có độ mất mát ròng (net loss) bằng 0. "Khi có ai muốn dỡ bỏ cây trên đường, chúng tôi sẽ nói rằng sẽ là điểm cộng nếu họ trồng lại chúng ở đâu đó" - ông giải thích.