Campuchia rút khỏi CLV-DTA: Đáng tiếc, nhưng không có gì phải ầm ĩ

Trong thông điệp đưa ra đêm 20-9, Samdech Techo Hun Sen - chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), Thủ tướng Hun Manet và các lãnh đạo cấp cao đã tuyên bố Campuchia sẽ rút khỏi CLV-DTA, có hiệu lực lập tức, theo Khmer Times 21-9.

Sức ép trong nước

"Campuchia đã chính thức rút khỏi thỏa thuận Khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam (CLV-DTA) bằng cách thông báo cho các quốc gia thành viên khác về quyết định này", Khmer Times đưa tin và thuật lại diễn biến:

"Hôm thứ sáu, Chủ tịch Thượng viện Hun Sen đã công khai loan báo với công chúng rút khỏi thỏa thuận ba bên đã tồn tại 25 năm này, với lý do cần phải làm vậy để ngăn chặn những kẻ cực đoan lợi dụng thỏa thuận gây bất hòa trong nước. Qua thứ bảy, Quốc hội Campuchia đã chính thức thông báo cho Quốc hội Lào và Việt Nam về quyết định này, đánh dấu sự kết thúc của thỏa thuận đối tác ba bên".

Tờ báo tóm tắt nội dung hai bức thư cho thấy không có mâu thuẫn nào giữa Campuchia với các đối tác: 

"Trong thư chính thức gửi người đồng cấp Lào Xaysomphone Phomvihane và người đồng cấp Việt Nam Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Quốc hội Khuon Sudary... bày tỏ đánh giá cao về sự hợp tác và nỗ lực mà cả ba quốc gia đã đầu tư trong những năm qua: "Chúng tôi muốn nhân cơ hội này để bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới Quốc hội Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam vì những nỗ lực và sự tận tụy không ngừng nghỉ trong việc tăng cường hợp tác nghị viện theo khuôn khổ CLV-DTA".

Lá thư nhắc rằng "sự hợp tác đã mang lại những lợi ích hữu hình, đặc biệt là cho các cộng đồng ở các tỉnh biên giới", theo Khmer Times. Thư của bà Khuon Sudary cũng giải thích: 

"Quyết định này phù hợp với sự thay đổi lớn hơn của Chính phủ Campuchia trong các chiến lược ngoại giao và phát triển khu vực", kèm theo hứa hẹn: "Bà Khuon Sudary nhấn mạnh cam kết của Campuchia trong việc duy trì quan hệ song phương chặt chẽ và hợp tác thông qua các cơ chế đa phương khác".

CLV-DTA là gì?

Về CLV-DTA, Phnom Penh Post 21-8 đưa ra cái nhìn từ phía Campuchia:

Hợp tác CLV-DTA lần đầu tiên được khởi xướng vào năm 1999 bởi các nhà lãnh đạo Campuchia, Lào và Việt Nam, và được chính thức hóa năm 2004. 

Thỏa thuận này nhằm mục đích hỗ trợ phát triển các khu vực biên giới của ba nước thông qua cơ sở hạ tầng giao thông và thúc đẩy thương mại, cũng như phòng ngừa tội phạm tài nguyên thiên nhiên và tội phạm xuyên biên giới, cùng nhiều lợi ích khác, theo giải thích của chính phủ và các văn bản có trong thỏa thuận.

Các văn bản CLV-DTA nêu rõ ba nước đồng ý tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa, nhấn mạnh đến việc tôn trọng mọi luật pháp hiện hành liên quan đến hoạt động qua lại biên giới. 

Quan điểm này được nêu rõ trong điều 12, mục 1 của thỏa thuận năm 2016: "Các bên tham gia vào hoạt động thương mại trong CLV-DTA phải tuân thủ luật pháp và quy định tương ứng của mỗi quốc gia".

Sau 25 năm hoạt động, hợp tác CLV-DTA cũng diễn biến với thời gian theo quy luật tự nhiên, mỗi nước có những hướng và tốc độ phát triển riêng, trong một thế giới nhiều thay đổi, cả ở xa lẫn ở gần.

Hợp tác ba bên Campuchia - Lào - Việt Nam đã có nhiều bước tiến lớn trong một thời gian dài. 

Thông tin từ phiên họp lần thứ 13 của Ủy ban điều phối chung CLV hôm 27-2-2024 cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư 3,7 tỉ đô la vào 110 dự án của khu vực Tam giác phát triển ở Lào và Campuchia, trong đó Campuchia nhận được 1,7 tỉ đô la trong 45 dự án kể từ khi CLV thành lập năm 1999.

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam Nguyễn Chí Dũng cho biết trong 25 năm qua, ba nước "đã phối hợp thực hiện nhiều hoạt động hợp tác chung... không chỉ trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo và tăng cường sự kết nối với khu vực... thông qua sự hợp tác toàn diện ở các lĩnh vực gồm giao thông vận tải, viễn thông, năng lượng, thương mại, đầu tư, công nghiệp, tài chính ngân hàng, nông nghiệp, du lịch, y tế, văn hóa, lao động, giáo dục, môi trường, khoa học và công nghệ". ("Dấu mốc quan trọng của quá trình hợp tác trong Khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam", trang chủ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam mpi.gov.vn ngày 1-3-2024).

Thông tin chính thức của Chính phủ Campuchia hôm 20-9 cũng thừa nhận các kết quả đó: "Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam (CLV-DTA) đã được triển khai được 25 năm và đạt được nhiều thành tựu cho sự phát triển của các tỉnh Kratie, Steung Treng, Mondulkiri và Ratanakiri". 

Trang Thông tin Chính phủ cũng phản bác các luận điệu xuyên tạc quyết định này của Campuchia: "Những kẻ cực đoan đã lợi dụng điểm này như một vũ khí chính trị để xuyên tạc, tấn công chính quyền bằng cách không ngừng lừa dối người dân, chẳng hạn như cáo buộc chính phủ đã cắt đứt lãnh thổ 4 tỉnh đông bắc..., rồi dùng nó để kích động, phá hoại".

Có thể thấy Chính phủ Campuchia đã tìm cách minh bạch hóa vấn đề, để rồi hôm 20-9 là "trước mối quan ngại của công chúng" phải "tước vũ khí khỏi tay những kẻ cực đoan" nhằm ngăn chặn khả năng sử dụng CLV-DTA để đánh lừa người dân Campuchia. ■