Campuchia và vấn nạn lừa đảo

Vụ việc còn đặt ra câu hỏi: hiện tình Campuchia như thế nào?

"Một sinh viên đại học Hàn Quốc đến Campuchia trong kỳ nghỉ hè được phát hiện đã tử vong", tờ Chosun tối 9-10 chạy tít và cho biết sinh viên kia, tạm gọi là A, đã đến Campuchia hôm 17-7 để dự một triển lãm. 

Một tuần sau, gia đình A nhận được cuộc gọi từ một người đàn ông nói tiếng Hàn giọng Hoa đe dọa: "A đã gây rối ở đây và bị bắt giữ. Nếu gửi 50 triệu won, tôi sẽ thả A".

Gia đình A thông báo cho Đại sứ quán Campuchia và cảnh sát Hàn Quốc. Cảnh sát khuyên: "Đừng gửi tiền", còn Đại sứ quán Campuchia thì bảo: "Hãy báo cáo với cảnh sát Campuchia địa phương". 

Sau bốn ngày, liên lạc giữa gia đình nạn nhân với kẻ tống tiền bị cắt đứt. Hai tuần sau, hôm 8-8, sinh viên A được phát hiện đã tử vong gần khu vực tập trung nhiều hoạt động tội phạm núi Bokor (núi Tà Lơn) ở tỉnh Kampot, nơi có những tàn tích công trình bỏ hoang thời thuộc Pháp cách đây hơn một thế kỷ.

Tờ Chosun gọi đây là "khu phức hợp tội ác núi Bokor" do ở đó, bên cạnh những resort bỏ hoang, còn có những khu mà các băng tội phạm hoành hành. 

Theo Đại sứ quán Hàn Quốc và cảnh sát địa phương, nguyên nhân tử vong của A là "ngừng tim do bị tra tấn và đau đớn tột độ". Đáng nói là, cũng theo Chosun, thi thể của A được cho là đã bị bỏ mặc trong hai tháng trời.

Thế giới tội ác

Tờ Chosun đã cử phóng viên Park Seong Won qua Campuchia theo vụ này. Sau mấy ngày, hôm 18-10, Park công bố bài phóng sự "Hàn Quốc lập toán công tác hỗn hợp trong bối cảnh tội ác phức tạp". 

Theo đó, sáng 15-10, Park bắt đầu thám thính khu Wongu vốn nổi tiếng nhiều tội phạm ở thủ đô Phnom Penh, cùng các khu Taija và Mango, cách Phnom Penh khoảng một giờ lái xe. Các khu tội phạm này đều có tường ngoài cao che khuất tầm nhìn, hàng rào thép gai dày đặc, camera giám sát lắp đặt khắp nơi.

Park đã cẩn thận chụp hình: những bức ảnh cho thấy các khu này được rào để nhốt người. Chiều cùng ngày, khi Park lảng vảng ở khu Wongu, một người bước ra từ một chiếc xe tải màu trắng, lao về phía Park. 

Người này nói tiếng Trung, ra sức giật máy ảnh và kéo tay Park vô khu nhà. Park thuật lại: "Giật tay họ ra được, tôi chạy về phía khu vực đông người. Thoát khỏi người Trung Quốc đang truy đuổi, tôi lên xe và ngay lập tức lái đi. Đó là một trải nghiệm rùng rợn".

Qua hôm sau 16-10, Park tới khu tội phạm ở công viên quốc gia Núi Bokor, cách Phnom Penh 200km, cùng mấy phóng viên khác. Gần tới lối vào núi, Park gặp một chốt kiểm tra sơ sài, bị hỏi: "Mấy người từ đâu tới? Đi đâu?". 

Sau đó, Park lái xe tiếp trong khoảng một tiếng, phát hiện khu nhà có biển báo bằng tiếng Trung. Vài bảo vệ đứng ở lối vào, nhìn về phía nhóm phóng viên đầy lo lắng. Khi phóng viên lấy máy quay ra quay, tài xế cảnh báo: "Các vị cẩn thận và tránh gây chú ý. Đây là khu vực nguy hiểm; chúng ta không thể dừng xe".

Park kết thúc bài phóng sự bằng nhận định: "Nếu không có những khu nhà tội phạm này, Campuchia có thể đã được nhớ đến như một nơi nghỉ dưỡng với cảnh quan thực sự tuyệt đẹp".

Theo Chosun, vào đêm 17-10, nhóm công tác đặc biệt của Chính phủ Hàn Quốc đã tổ chức họp báo tại Đại sứ quán Hàn Quốc ở Phnom Penh, công bố thành lập đội đặc nhiệm chung với nước chủ nhà. 

Quyết định này được đưa ra sau khi số vụ bắt cóc người Hàn Quốc tại Campuchia được báo cáo đã tăng vọt từ 10-20 vụ mỗi năm trong giai đoạn 2022-2023 lên 220 vụ vào năm ngoái và 330 vụ tính đến tháng 8-2025.

Câu chuyện phức tạp do lẽ không chỉ có những băng đảng địa phương người Campuchia liên can, mà cả giới giang hồ người Hàn cũng ra tay lừa đảo, bắt cóc và tống tiền du khách đồng hương. 

Tờ Korea Times 20-10 cho biết hôm 18-10, 64 nghi phạm người Hàn Quốc bị trục xuất khỏi Campuchia vì cáo buộc liên quan đến nhiều vụ lừa đảo trực tuyến và đã được đưa về nước. Trong số đó, một người bị bắt ngay lập tức căn cứ lệnh bắt giữ ban hành từ trước, 4 người được thả ra, 59 nghi phạm còn lại thì cảnh sát Hàn Quốc đang xin lệnh bắt giữ.

Theo loan báo mới nhất của nhà chức trách Hàn Quốc, ước tính có khoảng 1.000 người Hàn Quốc trong tổng số khoảng 200.000 người đang làm việc trong các hoạt động mang tính lừa đảo tại Campuchia.

Một số người bị đe dọa bằng bạo lực và buộc phải thực hiện các vụ lừa đảo "nuôi heo" nhằm xây dựng lòng tin với nạn nhân trước khi đánh cắp tiền của họ, hãng tin AFP dẫn.

Những xử sự cấp cao

Tờ Khmer Times ngày 18-10 nói Phnom Penh và Seoul đã đạt được thỏa thuận về 3 biện pháp cụ thể nhằm tăng cường hợp tác trong chống lại các mạng lưới lừa đảo trực tuyến ảnh hưởng đến công dân cả hai nước.

Cụ thể, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ Campuchia Sar Sokha đã có cuộc gặp vào chiều 17-10 với Thứ trưởng Ngoại giao thứ hai của Hàn Quốc Kim Ji Na ở Phnom Penh. Hai bên đã nhất trí:

(1) Thành lập lực lượng đặc nhiệm hỗn hợp. Hàn Quốc sẽ hỗ trợ Campuchia đào tạo, xây dựng năng lực, chia sẻ thông tin và trao đổi kinh nghiệm với các quan chức thực thi pháp luật chuyên trách của Campuchia.

(2) Hàn Quốc sẽ lập danh sách nghi phạm hình sự, bao gồm cả những kẻ cầm đầu mạng lưới lừa đảo trực tuyến nước ngoài và cung cấp cho phía Campuchia. Phía Campuchia sẽ xem xét đưa những cá nhân này vào danh sách đen và cấm họ nhập cảnh. Campuchia cũng sẽ chỉ đạo bắt giữ ngay tại cửa khẩu những người nằm trong danh sách đen này.

(3) Hai bên nhất trí tăng cường các chiến dịch giáo dục và nâng cao nhận thức của người dân về mối nguy hiểm của lừa đảo trực tuyến và khuyến khích các quốc gia khác cùng hợp tác trong các nỗ lực bền vững chống lại các loại tội phạm này.

Ông Sar Sokha ca ngợi chuyến thăm bà Kim Ji Na là "hình mẫu hợp tác thiết thực" trong giải quyết một vấn đề chung toàn cầu. Số liệu từ các báo cáo chống buôn người của Liên hợp quốc cho thấy năm 2024 và 2025, số lượng nạn nhân buôn người được xác định là cao nhất từ trước đến nay trên toàn thế giới.

Báo cáo của Viện Hòa bình Hoa Kỳ ước tính các tổ chức tội phạm buôn người ở Campuchia đã kiếm được tới 12,5 tỉ đô la. Ngoài tác động trực tiếp đến các nạn nhân trên toàn thế giới, hoạt động của chúng còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến ngành du lịch vốn đã gặp nhiều khó khăn của Campuchia.

Nạn bắt cóc và buôn người tất nhiên không mới. Năm 2022, trong điều kiện hậu đại dịch Covid-19, hàng trăm người Đài Loan từng gây báo động trên tin tức thời sự quốc tế khi họ lên tiếng về việc bị giam giữ và ép buộc làm việc trong các mạng lưới lừa đảo viễn thông ở Đông Nam Á. 

Nhà chức trách Đài Loan cho biết gần 5.000 công dân của họ đã được ghi nhận đi du lịch đến Campuchia và không trở về. Cảnh sát Đài Loan nói ít nhất 370 người trong số đó bị giam giữ trái ý muốn, nhưng các nạn nhân đã lên tiếng cho biết con số thực tế có thể cao hơn nhiều.

Trong thực tế, không phải ai bị lừa qua Campuchia cũng sẽ bị "bán" làm nô lệ. Cũng có những người được sử dụng làm việc tại các trung tâm điện thoại chuyên chiêu mộ những người muốn tìm "việc nhẹ lương cao". Vấn đề là những điện thoại viên này phải làm không công và nếu muốn thôi việc phải trả tiền: Một phụ nữ người Đài Loan tên Yu Tang đã phải chi tới 17.000 đô la để được thôi việc và thả ra, trả lại hộ chiếu, theo báo Anh The Guardian. Cũng theo báo này, Việt Nam và Đài Loan dẫn đầu về số người bị lừa sang Campuchia.

Trên bình diện toàn cầu, việc phòng chống, bài trừ nạn buôn người vận hành theo Nghị định thư của Liên hợp quốc về phòng ngừa, trấn áp và trừng phạt nạn buôn người (TIP), với 183 quốc gia tham gia.■