Chi li tính chuyện miệng ly

Rộng hơn, tốt hơn

Theo một nghiên cứu trên tập san Journal of Business Research (Nghiên cứu kinh doanh) tháng 3-2024, người ta có xu hướng ưa thích những chiếc ly miệng rộng (như ly uống rượu vang) hơn là ly miệng hẹp (ly uống champagne). 

Các nhà nghiên cứu cho 120 sinh viên ngành kinh doanh ở Pháp uống nước trái cây hoặc soda trong ly miệng rộng hoặc miệng hẹp. Những người được uống bằng ly rộng cho biết họ có khả năng sẽ mua lại đồ uống đó trong tương lai, với mức điểm trung bình là 4,34 trên thang điểm 7. 

Đối với nhóm dùng ly hẹp, mức điểm trung bình chỉ là 3,64. Loại đồ uống không tạo ra sự khác biệt đáng kể về mặt thống kê.

Trong một thí nghiệm khác, các tác giả yêu cầu nhân viên phục vụ cho 200 khách tại một quán bar nếm thử hai loại rượu vang. Một nửa số khách được phục vụ bằng ly miệng rộng, nửa còn lại bằng ly miệng hẹp. Kết quả, những người dùng ly rộng sẵn sàng chi nhiều tiền hơn - 60% chọn loại rượu đắt hơn, trong khi chỉ khoảng 47,5% khách dùng ly hẹp chọn loại đồ uống đắt tiền hơn.

Nathalie Spielmann, giáo sư tại Trường Kinh doanh Neoma (Reims, Pháp), đồng tác giả của nghiên cứu, cho rằng người ta thích ly miệng rộng hơn vì nó mang lại cảm giác lớn hơn và do đó tốt hơn, dù chứa cùng một lượng chất lỏng.

Ly rộng cũng khiến người uống cảm thấy vui vẻ hơn, theo nghĩa đen. Trong một phần khác của nghiên cứu đầu tiên, nhóm tác giả cho 101 sinh viên kinh doanh ở Pháp uống rượu táo không cồn bằng ly miệng rộng hoặc miệng hẹp. Sau đó, sinh viên được yêu cầu đánh giá mức độ hạnh phúc, phấn khích và khoái cảm khi uống. Nhóm ly miệng rộng đạt điểm trung bình 5,11 trên thang điểm 7, trong khi ly miệng hẹp chỉ đạt 4,56.

Ly nhỏ, lợi ích to

Thông điệp cho các nhà bán thức uống là quá rõ: hãy dùng ly miệng rộng. Nhưng riêng với giới bán rượu bia, nếu muốn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, họ cần quan tâm đến kết quả một số nghiên cứu khác.

Trong thử nghiệm kéo dài bốn tuần, một nhóm nhà khoa học từ Đại học Cambrigdge yêu cầu 21 quán bar và pub ở Anh bỏ lựa chọn ly to nhất (thường là 250ml) ra khỏi menu. Có thể hình dung điều này tương tự quán trà sữa không bán ly cỡ L nữa mà chỉ có S và M. Kết quả, lượng rượu bán ra giảm trung bình 420 ml mỗi quán một ngày, tương đương gần 8% lượng rượu tiêu thụ, theo bài báo công bố trên tạp chí PLOS Medicine tháng 1-2024.

Điều khiến nhóm nghiên cứu ngạc nhiên là khách uống ly nhỏ hơn bình thường nhưng không gọi thêm để bù. Mặc dù cũng có một số phàn nàn từ khách (tại 4 trong số 21 quán tham gia khảo sát), phần lớn khách hàng đều chấp nhận sự thay đổi. 

Tiến sĩ Eleni Mantzari, nhà khoa học hành vi tại Đại học Cambridge, thành viên nhóm nghiên cứu, giải thích người ta thường uống theo số lượng ly, không phải tổng dung tích. Nếu ai đó quyết định uống 2 ly rượu, họ thường sẽ uống đúng 2 ly, kể cả khi dung tích ly thay đổi ít nhiều. Vậy thì với ly nhỏ hơn, họ sẽ uống ít rượu hơn nếu xét trên tổng dung tích.

Khi tiếp tục thử nghiệm với bia - lần này là thay thế ly pint tiêu chuẩn của Anh (568 ml) bằng ly nhỏ hơn, chỉ cỡ 2/3 - các nhà nghiên cứu Đại học Cambridge lại không gặp may: hầu hết quán bar và nhà hàng từ chối tham gia, dù nhóm đã tiếp cập đến 1.700 chốn ăn chơi như thế. Yếu tố văn hóa đã có phần tác động đến quyết định này - ly pint đã trở thành biểu tượng văn hóa của Anh từ năm 1698.

Nhưng cuối cùng nhóm nghiên cứu cũng có thể tiến hành thử nghiệm tại 13 quán bar và pub. Kết quả khả quan khi lượng bia tiêu thụ giảm gần 10% nhờ loại bỏ ly pint. Ý kiến mọi người sau thử nghiệm khá đa chiều. 

Phần nhiều các quán đều quay lại với ly pint sau thử nghiệm để chiều lòng khách hàng. Một số khách hàng thậm chí cảm thấy bực bội khi không được phục vụ ly pint quen thuộc. 

Dù vậy, nghiên cứu cho thấy một hành động nhỏ như đổi cỡ đo lường cũng có thể giúp giảm tác hại của việc tiêu thụ rượu quá mức, góp phần tăng sức khỏe cộng đồng.

Sau khi xem qua hết nghiên cứu này đến thử nghiệm nọ, giới bán rượu bia, nước giải khát có thể đặt hàng các nhà làm ly: ly miệng rộng, mà dung tích nhỏ, là vẹn cả đôi đường.