Cloud Dancer: Muốn trắng yên ả là rất khó

Về "bà cụ" Pantone chọn màu cho thế giới

Nếu nhìn mỗi công ty như một cá nhân, ta có thể gọi Pantone là một bà cụ 75 tuổi. "Bà cụ" ấy có hệ thống khớp màu PMS với khoảng 2.400 màu là ngôn ngữ chung của mọi nhà in, mọi nhà thiết kế. "Bà cụ" ấy chính là chiếc quạt màu mẫu dày cộp ta vẫn xòe ra chọn mỗi khi đi mua thùng sơn tường nhà.

Nhưng "kinh khủng" nhất, vào mỗi cuối năm, "bà cụ" Pantone lại quy định cho cả thế giới năm sau lấy màu nào làm chủ đạo, để mặc, để ăn, để tiêu dùng và để khát khao. Cuối năm 2023 "bà" chọn màu đào Peach Fuzz cho năm 2024. Cuối năm 2024 "bà" quyết màu nâu Mocha Mousse cho năm 2025…

Tác giả Anne Howard đã thốt lên, rằng Pantone quả là cao thủ: lấy tâm trạng của toàn cầu mà "chưng cất" ra sắc màu duy nhất cho mỗi năm. Kể từ lần đầu tiên xuất hiện - 1999 - Màu của năm do Pantone chọn đã trở thành "một thứ hàn thử biểu văn hóa lạ lùng nhưng đáng tin cậy". 

Các nhà thiết kế, các thương hiệu, các sàn diễn, các hãng quảng cáo đều chờ có nó để cùng 'động thủ' nhất loạt. Dù đề cao đa dạng, nhưng ai cũng hiểu một phong trào đồng màu bao giờ cũng nhiều sức mạnh hơn là mỗi kẻ một sắc.

"Pantone vừa dự đoán xu hướng, vừa thiết lập xu hướng - Anne Howard thán phục - Màu của năm đã định hình mọi thứ, từ bảng màu của sàn diễn thời trang tới ốp lưng điện thoại".

Ấy thế mà sau 25 năm chọn Màu của năm đầy quyền uy và chắc nịch về ý nghĩa, đùng một cái, đây là năm đầu tiên "bà cụ" Pantone làm cả thế giới hoang mang: chọn luôn màu trắng cho 2026, với sắc độ có ký hiệu PANTONE 11-4201, cùng một cái tên nhiều ẩn ý là Cloud Dancer (Kẻ khiêu vũ trên mây)

Trắng Cloud Dancer trong mắt Pantone: Một sắc trắng nhẹ xốp trong lành

Trắng nói chung như một người đẹp không nói năng gì, khiến người xung quanh tha hồ suy đoán và gán ghép tâm trạng.

Trắng là trong sạch, ngây thơ (màu áo cưới cô dâu). Trắng là màu của thần linh (cánh thiên thần). Trắng là khá giả (áo váy trên du thuyền). Trắng là lao động cấp cao (công nhân cổ trắng). Trắng là tẩy sạch, tẩy trùng (màu bệnh viện). Trắng là từ khước, là không ý kiến (phiếu trắng trong thăm dò). Trắng là bỏ đi, là đầu hàng (màu cờ thua cuộc). Trắng là hòa bình (màu của bồ câu). Trắng là vui mà cũng có thể là tang tóc. Trắng là khởi đầu mà cũng có thể là kết thúc.

Vì thế, khi màu trắng cho 2026 được công bố, có người đã hỏi kiểu tu từ, rằng đó là sự đầu hàng trong chọn màu cho tương lai, hay là sự dám (tự) chơi khó đến thượng thừa?

Với sắc trắng Cloud Dancer, Pantone tha hồ tung hoành chữ nghĩa để tô điểm, đại khái đó là:

- Một màu trắng bồng bềnh yên ả, khiến ánh sáng trong trẻo hơn, khoáng đạt hơn.

- Một sắc trắng được chọn không phải vì độ mạnh mà vì độ tiết chế. Nó "yên ả mà tỏa sáng", như "một tiếng thì thầm bình yên", "biểu tượng cho ước muốn của toàn cầu được lùi khỏi việc bị kích thích quá mức, tìm lại giá trị của sự yên tĩnh".

- Trong thiết kế và kiến trúc, "Cloud Dancer đại diện cho một khoảnh khắc hiếm hoi, khi màu sắc có tác dụng như một bầu không khí". (Rồi Pantone cao hứng như làm thơ, nói Cloud Dancer "not an accent but a presence", tức cái sắc trắng ấy không phải để tô điểm. Nó là sự hiện diện bao trùm. Nó bảo ta hãy "chậm lại, hãy quan sát ánh sáng, và để cho chất liệu hít thở".)

- Một bức toan trống cho một thế giới đang thay đổi

Pantone cho rằng Cloud Dancer phản ánh một sự thay đổi trong văn hóa: (hướng tới) tư duy chừng mực hơn, sáng sủa hơn, quay về nhiều hơn với chiêm nghiệm. Đó là "ước muốn lau sạch một tấm bảng để bắt đầu lại có chủ đích". 

Sắc trắng Cloud Dancer nói: 2026 sẽ như một tấm toan trống để tha hồ thử nghiệm. 2026 sẽ là một chân trời dịu dàng cho những ý tưởng mới hình thành. Sắc trắng này nhắc nhở: "tính giản đơn thường làm phát lộ những khả năng sáng tạo sâu sắc nhất".

Sắc trắng Cloud Dancer còn "làm thời gian chậm lại - (là phẩm chất ngày càng hiếm) - giúp các không gian nội thất, các món đồ, các tòa nhà có một khoảng nghỉ để mà ngẫm ngợi".

Pantone "tán" tiếp: trắng Cloud Dancer "là tư duy sáng sủa, là yêu sự đơn giản, là giúp tập trung hơn và giải thoát mình khỏi sự xao nhãng từ bên ngoài". Rồi từ đó, không gian cho sáng tạo được "nở nang", trí tưởng tượng được trôi nổi, lang thang. Trên cái nền giải thoát ấy, những điều giác ngộ cùng những ý tưởng táo bạo bật lên.

Cloud Dancer được Pantone nâng tầm, không còn đơn giản là một sắc màu. Đó là một tâm thế.

- Đẹp từ trong nhà, đẹp ra ngoài sân

Đặc biệt trong kiến trúc, Cloud Dancer là một màu giúp "nâng tầm" mối quan hệ của bộ ba ánh sáng, chất liệu, không gian. Vì sao? Vì sự dịu mềm của nó giúp tôn thêm bóng đổ, trau chuốt các gờ cạnh, viền lại những tương phản. Dùng trong nhà sẽ cho cảm giác nhà thêm rộng. Dùng bên ngoài trời nó sẽ tinh tế phản chiếu lại ánh nắng với bầu trời.

Nói tóm lại, Cloud Dancer là một màu trắng đi trên dây rất khéo: yên ả mà không thành vô trùng, lặng lẽ mà không thành câm nín, trung tính mà vẫn tỏa sáng, giản dị mà vẫn sâu về cảm xúc. Để dễ hiểu, Pantone hình tượng hóa Cloud Dancer thành một người phụ nữ mặc toàn trắng, thanh thản mơ màng nhìn bầu trời đầy mây.

CLOUD DANCER TRONG MẮT KẺ KHÁC

Những phê bình thận trọng

Với một màu "câm nín mà nói rất nhiều" như Cloud Dancer, người ta tha hồ tán tụng, chê bai, tranh cãi.

Trong một bàn tròn bàn về Màu của năm nay do The Styles Desk thực hiện, có người gật gù bảo, gọi Cloud Dancer là một tấm bảng trống là quá đúng cho lúc này, "khi mà tình hình văn hóa quá sức tù đọng: mọi thứ cứ như bình mới rượu cũ của một thứ bình mới rượu cũ khác; cái gì cũng được truyền thông vắt kiệt không còn một giọt. Chúng ta lúc này chỉ đợi một cú ngoặt để đẩy văn hóa tiến về phía trước. Một tấm bảng trống, may ra…".

Có người lại bảo Pantone thế là khôn, chọn màu này ai muốn hiểu sao thì hiểu. Đây là màu thích hợp cho giai đoạn không dám đưa quyết định; chỉ lưỡng lự, giữ trung tính không ai muốn chống lại ai.

Nhưng có người nhận xét Cloud Dancer nhìn có vẻ bí ẩn, có vẻ khám phá đấy, nhưng sao ngó không thân thiện, không mời gọi; sắc trắng ấy có vẻ "khó chiều, khó ưa".

Một người thắc mắc, mà màu trắng… liệu có thể gọi đó là một màu để chọn không? Lúc màu nâu Mocha Mousse đại diện cho 2025 quá thành công, Pantone được ngợi ca. Nhưng trắng khác nâu. Trắng là trắng và trắng thì như… không khí. Nếu 2026 Cloud Dancer mà thành công phủ khắp nơi nơi như dự tính thì việc lựa chọn này có đáng để khen không?

Những chê bai, mỉa mai thông thường

Cloud Dancer với Pantone đẹp thế, hay thế, hữu dụng thế, nhưng với một số người, nó là nhạt nhẽo, là kết cục của "chẳng biết chọn gì thì chọn trắng".

Có người bình, trắng là màu của dư dả, giàu có. Giữ cho quần áo cả ngày trắng tinh thì hoặc chỉ ở trong nhà đọc sách, hoặc có người giặt cho. Họ mỉa mai, hay Pantone dự báo 2026 là năm thịnh vượng của các hãng thuốc giặt tẩy?

Có người chê, Cloud Dancer sao có thể đại diện cho cả một năm, khi bản thân nó gây cảm giác nhạt nhẽo về… vị giác: như bọt kem đánh răng, như kẹo bông xốp. Nó quá bình thường, nhìn nó là "nghĩ đến cặp tai nghe AirPods, như quần áo lúc vội vơ mặc tạm, như thức ăn vào miệng lúc đang đau dạ dày".

Có người nhớ lại những màu Pantone từng chọn. Hồi ấy sao mà táo bạo… Viva Magenta của 2023 chẳng hạn. "Có điên thì chí ít vẫn là một lựa chọn. Chứ Cloud Dancer đúng kiểu hệ quả của việc quá cân nhắc phải chọn màu gì, tuyên ngôn gì".

Tác giả Anne Howard thì coi màu Cloud Dancer là sự tuyệt vọng của Pantone trước thực tại hỗn mang, đến nỗi phải tìm đến thế giới bên kia mà tìm cảm hứng thẩm mỹ, Trong hình ảnh về Cloud Dancer mà Pantone đưa ra, cô chỉ thấy người phụ nữ mặc đồ trắng dịu bồng bềnh lãng đãng như kiểu cô ấy đã chết và lên thiên đàng - một thiên đàng kiểu "quan liêu" toàn các vị mặc đồ trắng thiên thần bập bềnh bay lượn. Sắc trắng này theo Anne Howard tuy dễ chịu đấy, nhưng "giống một khát khao thoát khỏi thực tại, hơn là một lựa chọn về thiết kế".

Những màn nâng quan điểm nghiêm khắc

Pantone gọi Cloud Dancer là một khởi đầu mới mẻ, nhưng người không ưa chỉ thấy đó là một sự "ly hôn" với thực tại. Họ thắc mắc chẳng lẽ Pantone không thấy bối cảnh chính trị thế giới hiện tại sao: chiến tranh cũ chưa kết thúc, chiến tranh mới lục địa nào cũng chực chờ… Thế mà lại chọn Cloud Dancer và gọi đó là màu của "hòa bình, thống nhất và gắn kết".

Và mặc dù người của Pantone đã nói với báo chí, rằng "màu da không liên quan gì tới việc này" thì người ta vẫn không buông tha. Họ cho câu nói ấy đúng là có vấn đề, "bộc lộ sự 'mù màu' kỳ lạ về chủng tộc của một tổ chức tự gọi mình là chuyên gia hàng đầu về màu sắc". Họ bảo phải thiếu nhạy cảm về lắm mới chọn màu trắng làm Màu của năm, khi khắp nơi đang nổi lên những nhóm theo chủ nghĩa dân tộc da trắng, nhắc tới chữ 'trắng' là thấy 'gợn'...

Ở thời này, người ta sao mà lắm chữ nghĩa và giỏi bắt bẻ. Các cuộc vui cũng bớt vui vì kiểu gì cũng có thất thố và bị phê bình. Người ta lại hay cao giọng và nâng quan điểm lên thành trọng đại. Thí dụ khi nghe công bố Cloud Dancer được chọn, có người đã đanh thép phê bình: "Bao nhiêu sắc trắng tượng trưng cũng không thể gột được vết nhơ luân lý sâu hoắm của hồ sơ Epstein, cùng những mất mát không thốt nên lời của sự thơ ngây bị ghi lại trong đó. Khi Pantone mô tả Cloud Dancer là 'thanh thoát' hay 'tinh khiết', họ vô tình chạm phải chính sự căng thẳng giữa lời hứa tinh khiết của màu trắng và cái xấu xí mà thực tại cứ buộc ta phải đối mặt".

Và khi Pantone nói Cloud Dancer chính là "một tuyên ngôn có ý thức", một lời kêu gọi đơn giản hóa để "giúp tập trung hơn và giải thoát mình khỏi sự xao nhãng từ bên ngoài" thì có người "vặn lại", xao nhãng từ bên ngoài là gì? Việc Mỹ và nhiều nước châu Âu đang chuyển hướng bảo thủ có tính là "xao nhãng" không? Rồi chiến tranh ở Sudan, ở Ukraine, ở Gaza có tính là "xao nhãng" không? Và họ kết luận Cloud Dancer chính là màu của né tránh.

Còn khi Pantone nói Cloud Dancer là tinh khiết, có người bảo đó không phải là tinh khiết mà là "tê dại". Và cái màu trắng được ví như tấm bảng trống được (hào hứng) lau cho sạch để bắt đầu một thứ gì đó mới lại được "phiên dịch" ra "lau là vì quá mệt chứ chẳng phải tích cực gì". Mệt vì mọi thứ quá ồn, quá mỏng manh, quá bất định, quá bứt rứt. Cho nên trắng chính là cách để khỏi phải chọn. Người phê bình lúc cay nghiệt vẫn không quên mỹ miều câu chữ: "Đó là một cái nhún vai của mỹ học. Đó là một màu không nói gì mà vẫn ồn ào. Nên 'không có gì' biết đâu chính là thông điệp. Và biết đâu Cloud Dancer là màu của 'không còn biết phải cảm giác thế nào".

NHỮNG ĐỀ XUẤT LẨM CẨM

Sau bao nhiêu phê bình, "hội đồng bô lão" cũng phải đưa ra đề xuất của mình, cho dù màu đã chọn xong. Có người nói, thời trang hiện đang không đặt nặng về màu cầu kỳ, cái thời phải nặn óc nghĩ ra những xanh Brat Green hay hồng Barbie Pink đã qua. Nếu có đi theo hướng tối giản, Pantone đúng ra nên chọn đen cho có vẻ "thật hơn" với khung cảnh thị giác hiện tại.

Lại có người đề nghị, sàn thời trang lâu nay vốn vẫn thích những màu tích cực, làm người ta lên tinh thần, hơn là những màu trung tính kiểu Cloud Dancer. Chọn xanh Cerulean Blue làm màu của 2026 thì đã hợp biết mấy, đón đường hậu chuyện "Quỷ cái mặc đồ Prada" sắp tung ra!

Còn theo Anne Howard, nếu Pantone không thể chọn ra một màu đại diện cho 2026, đáng ra họ nên nghỉ một năm, và vẫy một lá cờ đúng sắc độ Cloud Dancer, trắng xốp!