​Cổ phần hóa bệnh viện, tiến hay lùi?

Bệnh nhân nằm điều trị tại khoa nội, Bệnh viện Giao thông vận tải trung ương - Ảnh: Nguyễn Khánh

Bệnh viện Giao thông vận tải T.Ư (viết tắt là BVGTVT), bệnh viện công đầu tiên đã hoàn thành phương án cổ phần hóa (CPH) đến nay đã hoàn tất phương án, chuẩn bị trình lên Thủ tướng và các bộ liên quan xem xét.

Là đơn vị y tế trực thuộc Bộ Giao thông vận tải, dù có cả thiên thời - dịch vụ y tế cung không kịp cầu, địa lợi - nằm ở vị trí đắc địa ngay trung tâm Hà Nội, với khoảng 450 cán bộ y tế, nhưng công suất giường bệnh của bệnh viện này chỉ đạt khoảng 60%, hình ảnh trái ngược so với tình trạng quá tải triền miên của các bệnh viện tuyến T.Ư khác ở Hà Nội.

GIÁ TRỊ BỆNH VIỆN, TÍNH CHƯA RA

Điều quan trọng nhất trong quá trình CPH các đơn vị nhà nước là khi định giá, các công ty tư vấn khó tìm thấy cơ sở để tính giá trị thương hiệu, giá đất (mặt bằng) ngay tại vị trí đơn vị đặt trụ sở cũng luôn là vấn đề. Câu chuyện này không là ngoại lệ đối với BVGTVT.

Ông Lê Tuyên Hồng Dương - phó giám đốc BVGTVT - cho biết theo phương án đã được tính toán, giá trị phần cơ sở vật chất hiện tại của bệnh viện là 160 tỉ đồng, sau khi tòa nhà mới xây với quy mô 200 giường bệnh hoàn thành, tổng giá trị cơ sở vật chất của bệnh viện nâng lên được khoảng 450 tỉ đồng.

Giá trị này chưa bao gồm mặt bằng vì dự tính sau khi CPH, bệnh viện sẽ thuê mặt bằng của Nhà nước (vị trí hiện tại). Điều đáng nói là đơn vị tư vấn CPH chưa tính được giá trị thương hiệu của bệnh viện.

“Hiện nay có bốn nhà đầu tư đang có ý định mua cổ phần và trở thành nhà đầu tư chiến lược của bệnh viện, trong đó có một tập đoàn của Singapore. Tập đoàn này đã có kinh nghiệm quản lý bệnh viện ở Singapore và Malaysia, đồng thời có tiềm năng tài chính.

Ngoài ra, có ba đơn vị trong nước, trong đó có Tập đoàn T&T và các đơn vị đã và đang đầu tư vào y tế, nhưng mới chỉ đầu tư ở mức độ phòng khám...” - ông Dương cho biết. Cũng theo ông Dương, bệnh viện cần nhất ở nhà đầu tư chiến lược là năng lực quản lý, điều hành bệnh viện.

Theo nghị quyết hội nghị đại biểu người lao động bất thường của BVGTVT cuối tháng 3 vừa qua, bác sĩ, y tá, hộ lý, người lao động của bệnh viện này đều có thể đăng ký mua cổ phần và trở thành “đồng chủ nhân” bệnh viện.

Trong gần 460 cán bộ bệnh viện tính đến thời điểm này, có gần 430 người được mua cổ phần ưu đãi giảm giá (với giá bán bằng 60% giá bán cho nhà đầu tư chiến lược), ngoài ra các bác sĩ, y tá của bệnh viện có thể đăng ký mua thêm cổ phần với giá bán là giá thành công thấp nhất cho nhà đầu tư chiến lược (dự kiến là 10.000 đồng/cổ phần).

Bộ chủ quản của BVGTVT dường như rất sốt sắng với kế hoạch CPH bệnh viện này, rất có thể việc CPH sẽ bắt đầu ngay cuối năm nay.

Theo ông Nguyễn Tiến Quyết - giám đốc Bệnh viện Việt Đức, khi tính toán giá trị bệnh viện, quan trọng nhất phải tính đến là thương hiệu bệnh viện, tiếp sau là các tiêu chí: trình độ cán bộ, sự phát triển khoa học và tiếp cận kỹ thuật y khoa trong bệnh viện, nguồn nhân lực và truyền thống bệnh viện, cơ sở vật chất hiện có của bệnh viện.

“Riêng Bệnh viện Việt Đức, giá trị thương hiệu phải gấp 10 lần so với vốn đầu tư, bởi phải mất cả trăm năm và nhiều thế hệ thầy thuốc mới có được một Bệnh viện Việt Đức hôm nay. Vấn đề giá trị đất đai và cơ sở vật chất cũng phải tính đến khi liên doanh liên kết. Điều kiện bắt buộc là nếu liên doanh liên kết thất bại, nhà cửa thuộc về đơn vị đầu tư nhưng đất đai phải thuộc về bệnh viện cũ, tức vẫn thuộc về Nhà nước” - ông Quyết nói.

MÔ HÌNH NÀO?

Nhìn ra các nước láng giềng ASEAN, bệnh viện cổ phần vẫn đang là mô hình hiệu quả, thu hút nhiều bệnh nhân nước ngoài, trong đó có cả bệnh nhân Việt Nam. Nhiều chuyên gia cho rằng trong điều kiện Nhà nước không đủ ngân sách đầu tư xây dựng bệnh viện, trang bị cơ sở vật chất hiện đại và thu hút bác sĩ, chuyên gia giỏi, CPH là giải pháp cần phải triển khai để thu hút nhà đầu tư chiến lược có kinh nghiệm quản lý bệnh viện, dùng thu nhập cao để lôi kéo nguồn nhân lực chất lượng cao... tạo điều kiện đổi mới hệ thống chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Nhưng nhiều lần trao đổi với lãnh đạo Bộ Y tế về CPH bệnh viện, phóng viên TTCT nhận ra rằng một số lãnh đạo của Bộ Y tế không ủng hộ việc CPH bệnh viện công, thay vào đó là mô hình “công ra công, tư ra tư” trong bệnh viện.

Ở cấp độ nhà quản lý bệnh viện cũng có nhiều ý kiến khác. Theo ông Nguyễn Tiến Quyết, không nên CPH mà nên tổ chức bệnh viện theo hình thức công ra công, tư ra tư, trong đó công vẫn đóng vai trò chủ đạo trong nghiên cứu khoa học, đầu tư phát triển kỹ thuật, chữa trị các trường hợp bệnh nặng, chăm sóc sức khỏe người nghèo...

“Tôi cho rằng chủ trương của Chính phủ cho phép đổi mới tài chính y tế công, trong đó cho phép liên doanh liên kết là đúng trong giai đoạn hiện nay, nhưng về chuyên ngành thì các bệnh viện dù mô hình hoạt động nào cũng phải đặt dưới sự quản lý của Bộ Y tế” - ông Quyết nói.

Ngoài BVGTVT, hiện ngành giao thông còn có nhiều bệnh viện đặt rải rác ở Hà Nội, Huế, TP.HCM... với hiệu suất hoạt động “xìu xìu” như BVGTVT T.Ư, nên các bệnh viện này cũng nằm trong diện cần được CPH. Tuy nhiên, việc này còn phụ thuộc rất nhiều vào tiến trình CPH ở BVGTVT.

Đổi mới hoạt động, đổi mới cơ chế tài chính của các bệnh viện công nhằm hình thành một mô hình hoạt động hiệu quả, nâng cao chất lượng phục vụ của ngành y tế, tránh nửa vời, lẫn lộn giữa kinh doanh và phục vụ công ích là việc phải làm. Mô hình “công ra công, tư ra tư” trong một bệnh viện hay công ty cổ phần bệnh viện đều có những ưu điểm khuyết điểm, vấn đề quan trọng là quyết tâm đổi mới.