Cung chưa đáp ứng cầu

Người dân sinh sống tại khu nhà ở xã hội tại chung cư 339/34A Tô Hiến Thành, P.12, Q.10, TP.HCM-Tự Trung

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, toàn TP hiện có khoảng 476.000 hộ chưa có nhà ở hoặc đang ở chung với cha mẹ, người thân. Còn khảo sát của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM về nhu cầu mua, thuê, thuê mua (trả góp) nhà ở xã hội (NƠXH) cho thấy có đến 80.000 hộ có nhu cầu NƠXH. Trong đó nhu cầu thuê mua chiếm nhiều nhất.

Doanh nghiệp kêu thủ tục

Từ năm 2006 đến nay, UBND TP.HCM đã chấp thuận chủ trương đầu tư 51 dự án NƠXH với tổng số hơn 48.000 căn hộ. Nhưng trong số này mới hoàn thành 12 dự án với gần 4.000 căn hộ. Một lý do quan trọng khiến các dự án NƠXH chậm triển khai là vướng các thủ tục.

Ông Trương Anh Tuấn, chủ tịch HĐQT Công ty địa ốc Hoàng Quân, cho hay tại một số tỉnh, khi doanh nghiệp đầu tư dự án NƠXH được Nhà nước giao hẳn khu đất để thực hiện, thậm chí có nơi còn giao “đất vàng” như tỉnh Tây Ninh.

Còn tại TP.HCM, doanh nghiệp phải tự bỏ tiền thỏa thuận chuyển nhượng đất, bồi thường, sau đó phải làm nhiều thủ tục xin phép đầu tư rắc rối, kéo dài hơn dự án nhà ở thương mại. Thủ tục hành chính tại các tỉnh cũng nhanh, có vướng mắc cũng dễ tháo gỡ, thủ tục miễn thuế thực hiện rất thuận lợi, còn tại TP.HCM việc hoàn thuế cũng lâu.

Ông Tuấn đề xuất nên thống nhất một đầu mối thực hiện thủ tục pháp lý cho Sở Xây dựng để doanh nghiệp thuận lợi. “Việc chậm trễ thủ tục khiến dự án chậm triển khai, cung ứng nhà ở cho người dân chậm, giá thành bán ra cao hơn so với dự kiến ban đầu. Nếu TP không tháo gỡ sẽ rất khó cho doanh nghiệp” - ông Tuấn nói.

Ông Trần Trọng Tuấn, giám đốc Sở Xây dựng TP, thừa nhận có việc chậm trễ trong giải quyết thủ tục dự án, tuy nhiên việc duyệt thủ tục một dự án NƠXH kéo rê tới hai năm là không chấp nhận được. Sở Xây dựng sẽ kiến nghị UBND TP chỉ đạo các sở, ngành liên quan rà soát lại, xem vướng chỗ nào để tháo gỡ nhanh cho chủ đầu tư.

Đồng thời loại bỏ những thủ tục không cần thiết, giảm thời gian làm thủ tục cho doanh nghiệp. Từ nay đến cuối năm, Sở Xây dựng sẽ ban hành quy trình một cửa liên thông trong cấp phép xây dựng.

Ngoài thủ tục, theo Sở Xây dựng, hiện còn một số quy định khác cũng bất cập: Quỹ phát triển nhà ở TP chỉ cho đối tượng hưởng chính sách của TP vay, trong khi đó đối tượng mua NƠXH đủ điều kiện để cho vay nhưng không được vay.

Hoặc quy định mỗi dự án phải phân ra 80% căn hộ bán, 20% căn hộ cho thuê cũng khiến chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn. Thực tế có những dự án gần khu công nghiệp, trường học thì gần như toàn bộ nhu cầu là thuê, nhưng với dự án ở nội thành nên để toàn bộ căn hộ bán.

Bởi vì lợi nhuận của chủ đầu tư khoảng 10% theo quy định, nhưng dành 20% căn hộ cho thuê là quá lớn, nếu tính vào giá thành thì người dân phải gánh nặng hơn. Vì vậy TP cần điều chỉnh quy định “thoáng” hơn, có thể dự án cho thuê hết hoặc cho bán hết.

Gỡ khó cho nhà ở xã hội

Ông Vũ Văn Phấn, phó cục trưởng Cục Quản lý nhà ở và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), cho rằng các địa phương phải có trách nhiệm hỗ trợ tất cả hoặc một phần chi phí xây dựng hạ tầng trong dự án NƠXH để giảm giá thành.

Ngoài ra, Nhà nước nên dành 10-40% tiền sử dụng đất thu được để làm quỹ phát triển nhà ở địa phương. Theo quy định, tất cả dự án nhà ở thương mại đều dành 20% quỹ đất để tham gia chương trình phát triển NƠXH. Nhưng dự án diện tích dưới 10ha được chọn một trong ba cách: giao đất, quỹ nhà hoặc đóng tiền.

Ông Phấn kiến nghị áp dụng luôn quy định trên cho dự án nhà ở thương mại diện tích trên 10ha để doanh nghiệp linh động trong việc phát triển NƠXH. “Số tiền thu được từ các dự án nhà ở thương mại, chính quyền cần giữ lại để phát triển dự án NƠXH, không bỏ chung vào ngân sách” - ông Phấn nói.

Còn ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP, kiến nghị cơ quan thẩm quyền cần phê duyệt quy hoạch phát triển NƠXH, nhà ở bình dân để hình thành các khu đô thị vệ tinh “chuẩn thấp” dành cho người thu nhập thấp. Khuyến khích phát triển các dự án NƠXH, nhà cho thuê giá rẻ.

Ngoài ra, Chính phủ nên thí điểm cho doanh nghiệp được đầu tư phát triển phòng ở cho thuê có diện tích dưới 25 m2/phòng. Đồng thời đề xuất Nhà nước có chính sách thí điểm để khuyến khích doanh nghiệp thực hiện loại dự án nhà ở thương mại cho thuê giá rẻ, khoảng 1,5 - 3 triệu đồng/tháng...■