Đòn trả đũa của ông Trump?

Kể từ đó, ông Trump thường xuyên chế giễu ông Bolton trên mạng xã hội, gọi ông là người "ngu xuẩn", khiến việc kết thúc chiến tranh Ukraine khó hơn. Ông cũng cáo buộc Bolton làm rò rỉ tài liệu mật dù không đưa ra chứng cứ gì.

Cuộc khám xét lúc sáng sớm

Bất chấp những áp lực đó, Bolton vẫn liên tiếp chỉ trích Trump trong mảng đối ngoại. Tối 21-8, ông lên CNN, nói Tổng thống Nga Vladimir Putin đã "làm gỏi" Trump tại cuộc gặp vừa rồi ở Alaska, chỉ trích chính quyền Mỹ hiện giờ không giải thích được kết quả của hội nghị và tương lai đàm phán hòa bình.

Không biết có ngẫu nhiên không mà sáng hôm sau, FBI ập tới khám xét nhà ông Bolton ở Bethesda (bang Maryland) và văn phòng ông ở Washington. Các mật vụ mang đi nhiều hộp giấy tờ giữa vô số ánh đèn flash của báo chí. 

The New York Times đưa tin ông bị điều tra với nghi vấn làm lộ thông tin an ninh quốc gia cho báo chí và các bên khác, làm tổn hại tới chính quyền Trump. Trên thực tế, ông Bolton sáu năm qua không còn nắm vị trí gì trong chính quyền.

Cho tới giờ, còn quá sớm để biết FBI tìm được gì trong các hộp này. Nhưng các đánh giá cho rằng việc quy tội ông Bolton không phải mục tiêu chính của vụ khám xét. 

Kể cả trong trường hợp có tài liệu mật, chính quyền Trump đã tự làm hỏng hình ảnh của mình khi liên tiếp đưa ra những cáo buộc tội phạm với bất cứ ai chống đối họ. Vụ khám xét được đánh giá là bước leo thang mới trong chiến dịch trả đũa của Trump với những người chỉ trích.

Chiến dịch trả đũa?

Khi điệp vụ FBI xuất hiện ở nhà ông Bolton rạng sáng 22-8, vẫn chưa rõ Bộ Tư pháp Mỹ căn cứ trên cơ sở nào để thuyết phục thẩm phán phê duyệt lệnh khám xét, hay ông Bolton sai phạm gì trong quản lý tài liệu mật từ thời ông từng là cố vấn an ninh quốc gia cho ông Trump ở nhiệm kỳ đầu. 

Vụ việc cũng làm dấy lên lo ngại chính quyền đi ngược lại nguyên tắc tư pháp là không sa vào diễn biến chính trị.

Tuy nhiên, ở góc độ nào đó, vụ khám nhà ông Bolton có nét giống khi FBI khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Trump năm 2022 thời chính quyền Dân chủ của Joe Biden để lấy các tài liệu mật mà ông Trump từ chối trả lại khi rời nhiệm sở. 

Khám xét tại nhà là một trong những quyền lực lớn của lực lượng tư pháp liên bang. Nó sẽ tạo ấn tượng người bị khám xét làm chuyện phạm pháp. Hình ảnh vụ lục soát cũng được báo chí truyền trực tiếp từ nhà ông Bolton.

Phát biểu với báo giới chiều 22-8, ông Trump coi việc khám xét là chuyện bình thường, để đáp trả những gì ông từng phải chịu đựng. Ông nói mình "hiểu cảm giác thế nào" khi điệp vụ FBI khám phòng con trai hay ngăn kéo của vợ ông ở Mar-a-Lago năm 2022.

"Từ những gì chúng ta biết thì điều tra hành vi của ông John Bolton có thể có căn cứ vững chắc, nhưng Bộ Tư pháp lúc này không còn được coi là hoạt động bình thường nữa - giáo sư Barbara L. McQuade của Đại học Michigan và là công tố viên thời Obama, nói - Một lý do mà các công tố viên luôn tránh phát ngôn về chính trị là để khi điều tra có diễn ra thì cũng không có dấu hiệu gì về phân biệt đối xử. Trong bối cảnh chính quyền Trump liên tục đe dọa các đối thủ (chính trị), mọi người sẽ không tin việc này công tâm".

Điều tra vay tiền nhà

Ba người chống đối ông Trump khác cũng đang bị điều tra với cáo buộc lừa dối trong khoản vay trả góp tiền nhà. 

Bà Letitia James, công tố viên bang New York, đối tượng điều tra của FBI, từng thắng trong vụ cáo buộc ông Trump lừa đảo và khiến ông phải chịu án phạt gần 500 triệu USD (tòa phúc thẩm New York tuần trước mới bác án phạt tiền này). Bộ Tư pháp cũng triệu tập bà James để đòi tài liệu liên quan vụ án bà kiện ông Trump.

Nhân vật thứ hai đang bị nhắm là thượng nghị sĩ Dân chủ của bang California, Adam Schiff, người thường xuyên chỉ trích ông Trump. Trump cáo buộc Schiff lừa dối trong hồ sơ mua nhà và ông này cũng đang bị điều tra. 

Cuối cùng là bà Lisa Cook, thành viên hội đồng thống đốc của Cục Dự trữ liên bang (FED), cũng với lý do lừa dối hồ sơ mua nhà. Tới sáng 26-8, ông Trump đã ra lệnh sa thải bà này. Động thái diễn ra giữa lúc ông đang muốn kiểm soát FED sau khi Thống đốc Jerome Powell nhiều lần chống lại áp lực của ông đòi cắt giảm lãi suất.

Những điều tra này có thể không dẫn tới truy tố hình sự, nhưng vẫn sẽ gây tổn hại lớn cho các đối tượng bị nhắm tới. Chi phí luật sư lớn, và với một số trường hợp, tổn hại về uy tín là không thể phục hồi. 

Quan trọng hơn, các vụ việc này còn là để "rung cây dọa khỉ" - gây sợ hãi cho bất cứ ai muốn phê phán hay thách thức ông Trump. Theo The New York Times, điều này làm xói mòn niềm tin vào hệ thống tư pháp Mỹ. Nhưng từ góc nhìn của ông Trump thì các vụ việc này không khác gì cách đối thủ từng đối xử với ông khi ông chưa trở lại Nhà Trắng.

Dù hệ thống tư pháp Mỹ có nhiều điểm chưa hoàn thiện, người dân Mỹ từ lâu vẫn tin giới chức liên bang sẽ không bao giờ nhắm vào các cá nhân để điều tra nếu không có chứng cứ. Dưới thời Trump, niềm tin đó đang lung lay. 

Hơn nữa, theo The Washington Post, việc trả đũa với cố vấn 76 tuổi Bolton còn cho thấy nguy cơ của việc bổ nhiệm các nhân vật có tư tưởng đảng phái đứng đầu các cơ quan tư pháp. ■