Israel tấn công Hamas ở Qatar: Còn bao nhiêu lằn ranh nữa

Nhưng có lẽ không sự cố nào sánh được với vụ tấn công nhắm vào lãnh đạo Hamas ở Qatar hôm 9-9.

Trong một động thái chưa có tiền lệ, Israel đã huy động tới 15 máy bay chiến đấu để không kích mục tiêu duy nhất tại thủ đô Doha của Qatar vào rạng sáng, theo truyền thông Israel. 

Đài Anh BBC dẫn các đoạn video đã được kiểm chứng chiếu cảnh một khu phức hợp nhiều tòa nhà bị hư hại nặng và có khói bốc lên gần cây xăng Woqod trên đường Wadi Rawdan, một khu vực sang trọng của Doha.

"Bảo lưu mọi quyền đáp trả"

Theo quân đội Israel, họ đã tiến hành "cuộc tấn công chuẩn xác" nhắm vào các lãnh đạo Hamas ở Qatar. Về phía Hamas, họ nói đoàn đàm phán của họ với Israel, đóng tại Doha, là mục tiêu, nhưng những người này đã thoát chết. 

Tuy nhiên, 6 người khác, bao gồm một quan chức an ninh của Qatar, đã thiệt mạng. Hamas cũng nói trong một tuyên bố rằng cuộc tấn công "là bằng chứng không thể chối cãi cho thấy (Thủ tướng Israel Benjamin) Netanyahu và chính phủ của ông ta không hề muốn đạt được một thỏa thuận".

Qatar, một trong những trung gian chính cho tiến trình hòa đàm Israel - Hamas, đã hết sức giận dữ về vụ tấn công. Thủ tướng nước này Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al-Thani gọi ông Netanyahu là "ái kỷ bệnh lý" và vụ tấn công của Israel là "hèn hạ". 

"Nền ngoại giao của Qatar không được xây dựng dựa trên hành vi của những nước như Israel - ông Al-Thani nói ngày 10-9 - Hoạt động trung gian ngoại giao của Qatar là một phần bản sắc quốc gia và sẽ không vì bị dọa nạt mà từ bỏ vai trò này với mọi vấn đề trong khu vực, nhằm đạt được ổn định cho khu vực và người dân". Ông cũng khẳng định Qatar "bảo lưu mọi quyền đáp trả" vụ tấn công.

Dù là một nước nhỏ về quy mô, chỉ có không đầy 3 triệu dân và diện tích hơn 11.500 km2, Qatar là một trong những cường quốc khu vực, là nơi đóng căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông (căn cứ không quân Al Udeid, tây nam Doha), đồng thời là một trong những quốc gia vùng Vịnh có quan hệ hợp tác chặt chẽ nhất với Iran.

Tuy nhiên, tất cả những điều đó đã không ngăn được Israel tiếp tục những hành động phiêu lưu quân sự. 

Ông Netanyahu đã tuyên bố rằng "quyền miễn trừ" của các nhà lãnh đạo Hamas ở nước ngoài đã kết thúc, và khẳng định Israel sẽ truy lùng họ ở bất cứ đâu, theo The Times of Israel 9-9. Nếu làm đúng như tuyên bố đó, ông Netanyahu sẽ không chỉ tấn công mỗi Qatar trong khu vực.

Israel định phiêu lưu đến đâu

Việc các thủ lĩnh của Hamas đặt trụ sở và sinh sống tại Qatar là kết quả của một mối quan hệ phức tạp và nhiều mặt. Qatar từ lâu đã xây dựng hình ảnh là một nhà trung gian hòa giải quan trọng trong các cuộc xung đột ở Trung Đông. 

Để duy trì vai trò này, Qatar cần các kênh liên lạc mở với tất cả các bên, bao gồm cả các nhóm bị nhiều nước phương Tây coi là khủng bố như Hamas, hay những nước bị coi là thù địch, như Iran.

Vì lý do đó, Qatar đã cho phép Hamas đặt văn phòng chính trị tại Doha từ năm 2012. Qua văn phòng này, Qatar có thể trực tiếp tham gia các cuộc đàm phán con tin, thỏa thuận ngừng bắn và các nỗ lực ngoại giao khác giữa Hamas và Israel. 

Điều này thể hiện rõ trong nhiều cuộc xung đột gần đây, khi Qatar đóng vai trò then chốt trong việc làm trung gian để hai bên đạt được các thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi tù nhân.

Vấn đề là Hamas không chỉ hiện diện ở Qatar, dù đó là nơi họ có mặt chính thức nhất tại Trung Đông. Ngoài Qatar, Hamas còn hiện diện chính trị hoặc có văn phòng ở một số quốc gia khác, đáng chú ý nhất là Thổ Nhĩ Kỳ, và gần đây là Iraq. 

Ankara từ lâu đã là một trong những nơi trú ẩn an toàn cho các nhà lãnh đạo Hamas. Thổ Nhĩ Kỳ thời Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan đã công khai ủng hộ Hamas. Trong khi gần đây có thông tin nói Chính phủ Iraq đã chấp thuận cho Hamas mở văn phòng tại Baghdad. 

Có thể thấy Hamas cũng đã lường trước khả năng bị Israel tấn công ở nước ngoài, nên các động thái với Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq giúp họ có thêm lựa chọn địa điểm hoạt động trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng lên Qatar.

Cho đến nay, Israel đã săn lùng các thủ lĩnh Hamas ở Gaza và các nước láng giềng như Lebanon, Syria, hay địch thủ, như Iran, nhưng đây là lần đầu tiên họ tấn công một quốc gia thân thiện, thậm chí là đồng minh của Mỹ, nhưng chứa chấp Hamas. 

Tình hình sẽ trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn rất nhiều nếu ông Netanyahu leo thang hơn nữa, và thực sự săn lùng Hamas ở Iraq, và nhất là Thổ Nhĩ Kỳ, như ông đã nói.

Với vụ không kích Doha, tính toán cốt lõi của Israel là xóa bỏ niềm tin của ban lãnh đạo Hamas rằng họ có thể an toàn chỉ đạo các hoạt động quân sự từ một quốc gia thứ ba, kể cả khi quốc gia đó là đồng minh của Mỹ. 

Đây là sự phá vỡ luật chơi chưa từng thấy. Và đúng như cáo buộc của Hamas, chính quyền Israel hiện tại có vẻ không mặn mà với bất kỳ một giải pháp hòa bình nào, mà đang theo đuổi mục tiêu tận diệt Hamas, và có thể là sáp nhập Dải Gaza. 

Cuộc tấn công diễn ra ngay khi phái đoàn Hamas đang xem xét một đề xuất ngừng bắn mới do Mỹ hậu thuẫn. Cuối cùng, cuộc tấn công đã gửi đi thông điệp với nhiều nước trong khu vực, đặc biệt là Iran và Hezbollah, rằng Israel có khả năng và ý chí để tấn công các mục tiêu giá trị cao ở bất cứ đâu.■