Julian Barnes và Dự cảm một kết cuộc

Phóng to

Julian Barnes

Phóng to

Cuốn Dự cảm một kết cuộc

Chịu thua Offshore của Penelope Fitzgerald về độ mỏng (141 trang, nhận giải năm 1979), Dự cảm một kết cuộc của Julian Barnes chỉ dày 150 trang mà trong ba tháng phát hành đã bán được 25.000 bản, kết quả lạc quan cho loại sách văn học nghiêm chỉnh. Trong số người đọc được mời dự đoán kết quả Man Booker 2011 có đến 83% tin vào Julian Barnes.

Một lần nữa, Julian Barnes - nhà văn bốn lần vào vòng cuối giải Man Booker - lại khiến người đọc ngạc nhiên bởi văn phong biến hóa liên tục, tác phẩm sau không giống tác phẩm trước. “Chơi” tất cả các trường phái - từ hậu hiện đại đến tiểu thuyết lịch sử - vốn là đặc tính của nhà văn này.

Dự cảm một kết cuộc kể chuyện bốn người bạn thân, từ thuở học trò đã thề sống chết cùng nhau nhưng rồi mỗi người một ngả, bặt tin và tái ngộ. Đến lúc được đọc nhật ký của người bạn quá cố gửi lại, nhân vật chính Tony Webster - một con người hết sức bình thường - mới suy ngẫm về đường đời mà mình và ba người bạn kia đã trải… Cốt truyện khiêm tốn và trong sáng của cuốn sách đẩy người đọc thông minh đụng phải vấn đề căn cốt: Trí nhớ con người không đủ độ tin cậy đâu! Bất kỳ chứng cứ nào đều không đủ tính xác thực!

Chú trọng nội dung cốt truyện, cuốn sách ly kỳ kịch tính như truyện trinh thám tâm lý này có cả những yếu tố của triết lý chính luận: Hóa ra, những hồi ức chủ quan không giống chút nào với sự thật. Tờ The Guardian trầm trồ: “Cuốn sách chứa đầy suy nghĩ sâu sắc về bản chất của sự già cỗi. Nó kết thúc theo cách hoàn toàn bất ngờ, vượt quá sự mong chờ của người đọc”.

Đây quả là “cuốn sách bi đát về tình bạn tuổi thơ, về tự sát, về sự thiếu hoàn thiện của ký ức con người”. Tác giả mô tả suy ngẫm của nhân vật theo xu hướng hậu hiện đại, đồng thời tránh đưa vào sách những thể nghiệm hậu hiện đại. Trí tuệ, tìm tòi, có kết cấu chặt chẽ đáp ứng với tinh thần của văn học cổ điển Anh, tác phẩm nhận giải thưởng đúng vào thời điểm tác giả vừa vượt khỏi khuôn khổ của chủ nghĩa hậu hiện đại.

Chủ khảo Stelle Remington nhấn mạnh: “Man Booker tôn vinh sức đọc - thứ vốn mâu thuẫn với chất lượng - nhưng Dự cảm một kết cuộc cũng là văn chương hạng nhất. Đây là thông điệp gửi tới toàn thể nhân loại thế kỷ 21”.

Sau khi nhận giải, Dự cảm một kết cuộc lập tức được đặt in không dưới 75.000 bản để kịp làm quà tặng trong mùa Giáng sinh. Julian Barnes tuyên bố: “Tôi rất không muốn để các vị coi rằng dường như tôi đã viết xong cuốn sách chủ yếu của đời mình - những ý nghĩ tương tự dễ đẩy tôi vào tình trạng đình trệ”.