Khi trái tim... kêu cứu

Phóng to

Nếu bạn đã bị một lần đau thắt ngực, hãy xem đây là cơ hội tốt để các bác sĩ chuyên khoa tim mạch kiểm tra và đánh giá toàn diện về tình trạng tim mạch để tìm phương cách điều trị - Ảnh: google.com

Những ngày cuối năm Sài Gòn se lạnh, nhất là vào buổi sáng sớm. Trong khi phần lớn người dân vui vẻ tận hưởng cảm giác thú vị từ khí trời lành lạnh thì đối với những người bị xơ vữa động mạch vành, đây là lúc trái tim họ... kêu cứu.

Trái tim: "Em rất cần anh, oxy ạ"

Đau thắt ngực như trường hợp bác N.T.M. thường xuất hiện ở người trung niên, nam thường gặp hơn nữ. Đau có đặc điểm: vị trí đau sâu ở phía sau xương ức. Cảm giác bó chặt hoặc đè nặng, đôi khi như nhói châm, có khi là cảm giác nóng rát, bệnh nhân hay mô tả là cảm thấy bị nhiệt hay là hỏa bốc lên từ chính giữa lồng ngực bóp nghẹt lấy cổ không thở được, đau xuyên qua lồng ngực ra phía sau tới vùng gian bả vai, lên phía sau hai vai sang tay, lan dọc theo mặt trong cánh tay, cẳng tay và xuống đến ngón út, không bao giờ lan xuống ngón cái, thường thì lan đến tay trái hơn tay phải. Cơn đau thường xuất hiện sau khi tiếp xúc đột ngột với không khí lạnh hoặc nước lạnh và kéo dài từ 30 giây đến vài chục phút.

Đau thắt ngực là do cơ tim bị thiếu oxy nên giải phóng ra chất adenosin có tác dụng làm giãn mạch vành nhằm làm vãn hồi lại sự tưới máu cho cơ tim. Nhưng adenosin còn có tác dụng khác là gây đau. Tưới máu cho cơ tim là hai động mạch vành trái và phải. Khi động mạch vành bị xơ vữa, lòng của chúng bị chít hẹp làm giảm khả năng cung ứng máu cho cơ tim.

Các nghiên cứu cho thấy khi mức xơ vữa làm hẹp chưa đến 50% lòng mạch vành thì lưu lượng máu đến nuôi cơ tim giảm không đáng kể, kể cả lúc có nhu cầu tăng lưu lượng máu cho cơ tim. Khi lòng mạch vành hẹp hơn 75-80%, lưu lượng mạch vành giảm rõ, nếu gặp lúc cần tăng nhu cầu cung cấp máu thì mạch vành đành bất lực, cán cân cung cầu oxy cho cơ tim bị phá vỡ thì đau thắt ngực xuất hiện.

Trên thực tế đau thắt ngực thường xảy ra khi có mặt cả hai yếu tố là giảm cung và tăng cầu. Nhu cầu về oxy cho cơ tim là rất cao so với những mô khác trong cơ thể, bởi vì cơ tim hoạt động không ngừng nghỉ cả ngày lẫn đêm. Trong trạng thái nghỉ tĩnh, cơ tim chiết lấy 70% oxy trong mạch vành, trong khi mô não tỉ lệ này là 25%, mô thận là 10%, mô gan là 20%... Tóm lại, nhu cầu về oxy của cơ tim rất lớn. Nếu trái tim biết nói, nó sẽ kêu lên thảm thiết rằng: “Oxy ơi, em cần anh lắm!”.

Yêu và bảo vệ trái tim

Nếu bạn đã bị một lần đau thắt ngực, hãy xem đây là cơ hội tốt để các bác sĩ chuyên khoa tim mạch kiểm tra và đánh giá toàn diện về tình trạng tim mạch để tìm phương cách điều trị. Đau thắt ngực chỉ là những nốt dạo đầu của bản nhạc buồn, những nốt kế tiếp sẽ là nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim và tử vong. Có thể tránh được kết cục buồn của bản nhạc này nếu điều trị có hiệu quả tình trạng thiếu máu cơ tim.

Nếu bạn may mắn chưa bị đau thắt ngực, hãy biết yêu và bảo vệ trái tim của mình, nhất là những người: có nguy cơ (1) nghiện thuốc lá, (2) cao huyết áp, (3) tăng cholesterol máu với tăng LDL và/hoặc tăng triglycerid máu, (4) giảm HDL, (5) tiểu đường, (6) béo phì, (7) thiểu động, (8) type A nhân cách (thần kinh xúc động hoặc cạnh tranh, gây gổ), (9) tiền sử bản thân đã bị nhồi máu cơ tim, gia đình có người sớm bị bệnh mạch vành hoặc cao huyết áp, (10) cao tuổi, (11) nam giới.

Những người có yếu tố nguy cơ hoặc đã bị thiếu máu cơ tim tránh tiếp xúc với không khí lạnh đột ngột, nhất là những người ở nơi có khí hậu nóng chuyển vùng có nhiệt độ thấp. Khi đi ra ngoài nên mặc đủ ấm. Khi tắm nên sử dụng nước ấm, nếu phải tắm nước lạnh thì nên có thời gian cho cơ thể thích nghi bằng cách tiếp xúc từ từ và từng phần cơ thể với nước lạnh.

Một chế độ ăn ít mỡ động vật, nhiều cá và rau quả sẽ không làm nặng thêm tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid ở cơ thể bạn. Chữa các rối loạn chuyển hóa lipid để hạn chế sự chít hẹp thêm nữa các mạch vành. Kiểm soát tốt huyết áp để hạn chế tình trạng tăng nhu cầu oxy cho cơ tim vì nhu cầu này tăng mà không được đáp ứng thì rất nguy hiểm. Và cuối cùng, tập thể dục thường xuyên, bỏ thuốc lá, ít uống bia rượu cũng là cách để thể hiện tình yêu đối với... trái tim của bạn.

Để bảo vệ sức khỏe của mình, không bao giờ là quá muộn.