Không cấm, cũng chẳng khuyến khích

Áp dụng từ đầu niên khóa 2019-2020, khuyến nghị này, nói một cách tóm tắt, hạn chế hoặc loại trừ hoàn toàn khả năng học sinh sử dụng điện thoại di động trong giờ học (xem box). 

Nhưng cần nói rõ, khuyến nghị này không phải là lệnh cấm, cũng không phải là những biện pháp hà khắc, mà là một bộ các lời khuyên về việc tổ chức đời sống học đường sao cho loại trừ được tối đa các ảnh hưởng nguy hiểm, có hại của các thiết bị di động hiện đại.

Nói chung, khuyến nghị yêu cầu các cơ sở giáo dục tham vấn với hội phụ huynh, giáo viên và học sinh để đưa ra giải pháp khả thi nhất cho cơ sở của mình.

 Nhiều giáo viên Nga không ủng hộ mang theo điện thoại di động vào lớp học. Ảnh: RG.ru

Những lý lẽ

Tranh cãi nổ ra ở Nga một tháng trước khi khuyến nghị được ban hành, được châm ngòi bởi tuyên bố của bà chủ tịch Hội đồng liên bang (Thượng viện Nga) Valentina Matvienko, rằng cần phải điều chỉnh bằng cách nào đó việc sử dụng điện thoại di động ở trường.

Các bậc phụ huynh ủng hộ việc sử dụng điện thoại viện dẫn nhu cầu giữ liên lạc thường xuyên với con, đảm bảo an toàn cho trẻ. Họ cho rằng nếu điện thoại thông minh gây trở ngại, hãy để học sinh giao chúng cho trường lưu giữ trong thời gian học và trả lại khi học sinh rời đi. 

Một khảo sát của Trung tâm thăm dò dư luận toàn Nga (VTsIOM) cho thấy 55% các phụ huynh Nga không sẵn sàng để con đi học mà không giữ liên lạc.

Những ý kiến ủng hộ khác cho rằng trong tiết học, học sinh có thể sử dụng điện thoại thông minh để truy cập Internet giải một số bài tập với sự cho phép của giáo viên. 

Họ so sánh tính hợp lý của quyết định này tương tự như họ từng được sử dụng thước logarit vào thời của mình. So sánh có phần khập khiễng, nhưng cũng có phần nào yếu tố “kỹ thuật”. Chưa kể các tiện ích di động này có thay thế hoàn toàn sách giáo khoa, để học sinh không phải mang balô nặng nề với những cuốn sách dày cộp.

Tuy nhiên, cũng theo khảo sát nói trên, 69% người Nga ủng hộ việc hạn chế sử dụng các thiết bị di động trong lớp học. 62% phụ huynh được hỏi tin rằng việc hạn chế này có thể tác động tích cực đến kết quả học tập.

 Cho trẻ sử dụng các thiết bị di động , lợi bất cập hại? Biếm họa trên KP 

Vấn đề đau đầu thật sự

Các nhà tâm lý học đồng ý rằng công nghệ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tư duy và hành vi, đặc biệt là ở trẻ em. 

Nhà nghiên cứu cao cấp tại Phòng thí nghiệm các nghiên cứu về nhận thức thuộc Viện Khoa học xã hội Nga (RANEPA), tiến sĩ Kirill Khlomov, cho rằng “các tiện ích giúp dễ dàng truy cập mọi thông tin khiến trẻ có thể hình thành thói quen tránh khó khăn, sử dụng các giải pháp có sẵn thay vì tự tìm kiếm. Nhiệm vụ càng đòi hỏi nhiều công sức thì khả năng trẻ không đảm nhận càng cao. Ví dụ, trong các bài kiểm tra, nhiều trẻ em tìm kiếm câu trả lời trên Internet, ngay cả khi chúng có thể giải quyết vấn đề một cách độc lập”.

Mặt khác, không phải tất cả các ngành nghề đều yêu cầu phải nghiên cứu sâu một vấn đề cụ thể; đôi khi khả năng chuyển đổi nhanh chóng giữa các công việc và tìm kiếm thông tin đóng vai trò lớn hơn nhiều và trong trường hợp đó, điện thoại thông minh, theo Kirill Khlomov, có thể giúp phát triển những kỹ năng này. Nhưng do sự cấm đoán nghiêm ngặt, học sinh có thể có thêm lý do để không thích đến trường, điều này sẽ dẫn đến giảm động lực học và có thể là trốn học.

Để tránh những hệ quả tiêu cực, trước hết phải tìm hiểu ý kiến của học sinh. Denis Klebanov, giám đốc điều hành Phong trào học sinh Nga, chia sẻ kinh nghiệm của mình: “Giờ đây, nhiều trẻ em rất có năng lực trong việc đánh giá tình hình và đề xuất các giải pháp cho chúng ta, những người lớn”, dù ông bổ sung rằng vẫn cần những hạn chế nào đó trong việc sử dụng điện thoại thông minh trong trường học.

Về phía thầy cô, họ cho rằng về nguyên tắc, không thể cấm trẻ em đi học mà không mang điện thoại. Thầy cô chỉ có thể cấm sử dụng chúng trong giờ học và giờ giải lao. 

Điều này có nghĩa cần phải có một hệ thống để lưu giữ, bảo quản. Và phải có ai đó quan sát, tạo điều kiện cho việc lưu giữ (tủ, ổ khóa, chìa khóa) và trả lời nếu điện thoại bị mất hoặc bị hỏng. Rõ ràng đây là một vấn đề đau đầu đối với các hiệu trưởng và cơ quan quản lý nhà trường.

Thực hiện khuyến nghị này, theo khảo sát của tờ Tin Tức (Nga), cho đến tháng 12-2019, cứ bốn trường phổ thông ở Nga có một trường hạn chế hoặc cấm hoàn toàn sử dụng di động trong lớp học. 

Như người đứng đầu Rospotrebnadzor, bà Anna Popova, nói với tờ Tin Tức, mô hình hiện nay sẽ được thử nghiệm trong một năm, sau đó Rospotrebnadzor sẽ nghiên cứu kết quả về sức khỏe, còn Rosobrnadzor đánh giá hiệu suất của các trường học cho sử dụng hoặc cấm sử dụng điện thoại. 

“Vào cuối năm học 2019-2020, chúng tôi sẽ nghiên cứu kết quả tạm thời để hiểu các khuyến nghị hợp lý như thế nào và liệu có cần thay đổi điều gì đó hay không” - Popova cho biết.

 

 

Thế giới: không có quy tắc chung

Tại các nước như Bỉ, Anh, Pháp, Canada, Malaysia, Nigeria, Uzbekistan, Uganda, dựa trên kết quả nghiên cứu, các biện pháp khác nhau về phương thức sử dụng thiết bị di động của trẻ em, kể cả trong các cơ sở giáo dục, đã được đưa ra.

Ví dụ nổi bật nhất là Pháp, nước đã thông qua luật cấm tất cả các loại điện thoại di động trong trường học, cũng như máy tính bảng và đồng hồ thông minh. 

Từ năm 2019, sử dụng điện thoại trong các trường học ở Ontario (Canada) và New South Wales (Úc) cũng bị cấm. Trước đó, điện thoại di động cũng đã bị cấm trong các trường học ở Malaysia và Nigeria (từ 2012) và Uganda (từ 2013).

Anna Cof, một phụ huynh Pháp, nhận xét việc cấm sử dụng điện thoại ở trường học Pháp “rất hữu ích, trẻ em đọc sách trong giờ giải lao, vui chơi chứ không cắm đầu vào điện thoại”. Theo bà, lệnh cấm là tốt, “nhưng phải cùng với sự kiểm soát hoàn toàn từ giáo viên và trong điều kiện trường học”. Bằng hình thức này hay hình thức khác, các hạn chế được áp dụng ở các trường ở Mỹ, Đức, Cyprus và nhiều quốc gia khác.

Nhưng ở Nhật Bản, nơi mà học sinh tiểu học và trung học cơ sở bị cấm mang điện thoại di động từ năm 2009, bão, động đất và mùa hè nóng bức bất thường đã khiến người ta nghĩ đến việc dỡ bỏ lệnh cấm. Do nhiều thảm họa thiên nhiên ập đến quần đảo Nhật Bản vào năm 2018 và cướp đi sinh mạng của hàng trăm người, các bậc cha mẹ trở nên sợ hãi không giữ được liên lạc với con cái.

Ngoài ra, Bộ Giáo dục, văn hóa, thể thao, khoa học và công nghệ Nhật Bản cho rằng lệnh cấm các thiết bị trong trường học không đáp ứng được yêu cầu của thời đại.

Nhìn chung, trên toàn thế giới, không có quy tắc chung cho phép hoặc cấm. Trong khi ở một số quốc gia, lệnh cấm đã có hiệu lực từ lâu, ở một số quốc gia khác, những nỗ lực tước đoạt điện thoại của trẻ em bị coi là xâm phạm quyền và tự do của chúng, theo Alikhan Dinaev, giáo viên khoa học xã hội từng chiến thắng cuộc thi “Giáo viên của năm Nga - 2018”.

Ông cũng lưu ý rằng việc vào giờ giải lao học sinh vùi đầu vào màn hình của các thiết bị là có hại cho sức khỏe. Nhìn chung, cân nhắc tất cả những ưu và khuyết điểm, ông đã đưa ra kết luận về sự nguy hiểm của việc sử dụng điện thoại thông minh trong trường học.■