Khủng hoảng nhân đạo Gaza: Cái đói như một vũ khí

Vào giữa tháng 3, Israel ngưng thương thuyết về vấn đề Gaza và trong 12 tuần vây hãm dải đất này trở lại, gây ra nạn đói kém trầm trọng. 

Nhắc lại, Gaza là một lãnh thổ 365 km2 (tương đương với thành phố Đà Lạt) bị Israel chiếm đóng từ 1967. Năm 2005, Israel rút toàn bộ 21 khu định cư người Do Thái ra khỏi lãnh thổ, nhưng ngược lại vây Gaza tứ bề và biến đây thành trại tập trung lớn nhất thế giới.

Tiếp tế vô kế khả thi

Israel kiểm soát cả người lẫn hàng hóa ra vào Gaza, và về mặt hàng hóa, mỗi ngày Gaza nhận được 600 xe tải tiếp tế. Đây là con số tối thiểu để trên 2 triệu dân cư sinh sống được, dĩ nhiên là không được nhận súng đạn, sắt thép hay có lúc cấm mì spaghetti hay viết chì màu. 

Chiến tranh từ tháng 10-2023 đã khiến lãnh thổ kiệt quệ: số chất nổ trong 14 tháng được trút xuống Gaza là trên 100.000 tấn, bằng 6 lần bom nguyên tử Hiroshima. Nếu tính theo tỉ lệ diện tích thì mỗi km2 tại Gaza trong 14 tháng đó (10-2023 đến 1-2024) phải lãnh gấp 18 lần số chất nổ mỗi km2 tại Việt Nam hứng chịu trong 8 năm chiến tranh mà Mỹ tham chiến trực tiếp (1965-1973).

Ngưng bắn cho phép có khi ngày được 600 xe, có hôm chỉ 300 xe tiếp tế trở lại. Nhưng vào giữa tháng 3, số xe vận tải bị ngưng lại hoàn toàn. Hai bộ trưởng hữu khuynh của chính phủ Israel là Itamar Ben-Gvir và Bezalel Smotrich tuyên bố sẽ cắt ăn cắt uống trên toàn lãnh thổ Gaza và phá sạch hết nhà cửa để trục xuất 2 triệu dân cư sang Ai Cập. 

Quân lực Israel trưng dụng trừ bị và mang 5 sư đoàn đến, tuyên bố trong 5 tuần tới sẽ chiếm đóng 70% lãnh thổ. Mới đây nhất, hôm 27-5, đã có ít nhất thêm 81 người Palestine thiệt mạng.

Từ trung tuần tháng 3 đó đến nay, theo cơ quan y tế Gaza, ngoài số 3.785 người chết vì bom đạn, có 57 trẻ em chết đói và 14.000 thiếu ăn trầm trọng. Dưới áp lực quốc tế, ngày 21-5 có 93 xe tải mang thực phẩm vào đến nơi, nhưng số hàng này bị giữ lại và không rõ được phân phát ra sao. 

Việc cứu trợ, phân phát thực phẩm, nhu yếu phẩm y tế, giáo dục và các hoạt động nhân đạo từ 1948 là do tổ chức cơ hữu của Liên hợp quốc là Cơ quan Viện trợ nhân đạo cho người tị nạn Palestine ở Cận Đông (UNRWA) phụ trách hữu hiệu.

Số nhân viên của tổ chức này thiệt mạng dưới bom đạn Israel 18 tháng qua tại Gaza ít nhất là 280 người. UNRWA được Israel coi là thân với dân chúng họ giúp đỡ, tức thiên về "khủng bố". 

Việc tiếp tế và phân phát từ nay phải được trao cho một tổ chức tư nhân Hoa Kỳ là Quỹ Nhân đạo Gaza (Gaza Humanitarian Foundation, tức GHF), dùng nhân viên an ninh quốc phòng Mỹ, tức mỹ từ để gọi "lính đánh thuê". Tóm lại, Israel chấp nhận tiếp tế nhân đạo nhưng phải qua tay lính đánh thuê Mỹ, chứ không qua LHQ.

Thể thức tiếp tế như sau sẽ bắt đầu từ 26-5: GHF sẽ tuyển chọn các gia đình được tiếp tế theo tiêu chuẩn nào không rõ. 

Các gia đình này phải cử đại diện đến 4 trung tâm tiếp tế được định sẵn để lãnh thực phẩm, theo GHF là đủ giúp cho 1 triệu người trong giai đoạn đầu, tức là một nửa dân số Dải Gaza. Như vậy, trong khi chờ đợi thì nửa còn lại, tức là 1 triệu người, vẫn sẽ thiếu ăn. 

Số được giúp đỡ phải có phương tiện đến các trung tâm trong khi Israel vẫn không ngưng đánh bom. Họ sẽ phải mang hàng cứu trợ về đến nhà cách cả chục cây số trong khi Israel vẫn tiếp tục đánh pháo. Trước khi giải pháp này được bắt đầu thực hiện thì tổng giám đốc Mỹ của GHF từ chức vì cho rằng tổ chức sẽ không làm việc được trong điều kiện o ép đó!

Một số quốc gia Âu châu dẫn đầu bởi Tây Ban Nha đòi trừng phạt Israel và cấm giao vũ khí. Ngay 3 nước được coi là đồng minh thân thiết của Israel là Anh, Pháp và Canada cũng đe dọa sẽ có biện pháp. 

Hoa Kỳ thì dọa ngưng đàm phán thương mại. Ngay tại Israel, 1.000 phi công và cựu phi công không lực ký một tâm thư phản đối và ước tính có đến 100.000 quân nhân dự bị (trên tổng số 450.000 dự bị) tìm cách không ra trình diện và thực thi nghĩa vụ bằng đủ mọi cớ.

Cựu tướng tham mưu phó quân lực Yair Golan đòi chấm dứt việc "giết trẻ em làm trò tiêu khiển" và cựu thủ tướng Ehud Olmert nói đây "coi như là" tội ác chiến tranh có hệ thống. Với dư luận thế giới, Israel ngày càng mất sự ủng hộ.

Chưa đạt được mục tiêu nào

Tại sao lại có tình trạng vây hãm, cấm cản thực phẩm, thuốc men, thức uống với toàn thể dân cư Gaza? Bởi vì sau 18 năm kiểm soát tứ bề và 18 tháng đánh phá, quân lực hùng mạnh nhất Trung Đông vẫn không đạt được mục tiêu nào đã đề ra sau ngày 17-10-2023. 

Đó là giải thoát con tin và tù binh bị bắt giữ, chiếm đóng Gaza và loại trừ Hamas về mặt chính trị cũng như quân sự. Đây là một thất bại toàn diện và ê chề của quân lực 650.000 người trước 30.000 quân địch tử thủ trong một diện tích 365 km2, không hề được ai tiếp tế từ 18 năm nay về vũ khí đạn dược.

Thất bại quân sự này khiến Israel phải dùng đến biện pháp bỏ đói toàn bộ dân cư của lãnh thổ. Hạ nghị sĩ Mỹ Randy Fine (bang Florida) còn kêu gọi ném bom nguyên tử như từng làm với Nhật Bản những hai bận. 

Lời kêu gọi này vô tình đặt lực lượng dép sứt quai Hamas ngang với siêu cường Đông Á thời Đệ nhị thế chiến. Đó cũng là lời thú nhận 2.000 chiến xa và 450 phi cơ của Israel trong một năm rưỡi qua đã bất lực. Và đối sách của họ kiểu "trước khi dùng đến bom nguyên tử, ta hãy thử để cho chúng chết đói trước".

Sách lược dùng cái đói làm vũ khí đã có từ lâu đời. Mới đây nhất là trong nội chiến tại Yemen. 

Khi Saudi Arabia can thiệp vào đó với phe Tây phương yểm trợ, họ đã tận tình tiêu diệt các nguồn thực phẩm, trồng trọt, chăn nuôi, đánh cá và các đường phân phối để gây nên khủng hoảng nhân đạo khiến riêng năm 2017, trên 50.000 trẻ em chết đói và những năm kế tiếp hàng triệu người lâm vào đói kém, kèm theo nạn dịch tả với 800.000 người vướng bệnh. 

Rồi hai năm 2023 và 2024, trong nội chiến giữa hai phe tại Sudan, mỗi bên đều tích cực ngăn cản việc tiếp tế lương thực về phía địch kiểm soát, gây ra những thảm họa nhân đạo diện rộng.

Chiến tranh bao giờ cũng đi kèm với đói kém vì cản trở việc sản xuất hay nhập cảng thực phẩm, gây khó khăn cho việc phân phối và tiếp tế. 

Trong trường hợp Gaza, có thực phẩm ngay ở biên giới Ai Cập, sẵn sàng và đầy đủ tại các kho, với xe tải để chuyên chở trong chu vi chỉ có vài chục cây số để được phân phát bởi tổ chức LHQ đã có mặt tại chỗ và hoạt động từ 1967. 

Họ quen biết tất cả các đối tác, quen thuộc tất cả các lề lối địa phương và rành đường sá trong diện tích nhỏ hẹp chắc còn chưa xuất hiện trên Google Map này. 

LHQ còn quản lý cả các trường học, trại tị nạn, nhà thương, bệnh xá... Vậy tại sao không để họ làm công việc họ đã từng quen thuộc và có mọi điều kiện hợp lý để triển khai, mà phải tạo ra một tổ chức khác là GHF?

Bởi GHF là một tổ chức tư nhân Mỹ, do cựu quân nhân Hoa Kỳ điều khiển, dùng cựu quân nhân Hoa Kỳ làm nhân viên để làm việc tay trong tay với quân đội Israel. 

Tuy vậy, Tổng giám đốc Jake Wood của tổ chức này trước khi ra quân phát gói thức ăn đầu tiên đã từ chức ngày 25-5 vì thấy không bảo đảm được tính "nhân đạo, trung lập, công bằng và độc lập" của công việc! ■