Làm việc trên giường, có bình thường?

TTCT - Lúc cao điểm của đại dịch COVID-19, nhiều người làm việc tại nhà ngay cả khi bị sốt, ho, khó thở bởi nếu họ không làm thì việc không chạy.

Ảnh: melmagazine.com

Lúc cao điểm của đại dịch COVID-19, nhiều người làm việc tại nhà ngay cả khi bị sốt, ho, khó thở bởi nếu họ không làm thì việc không chạy. Giờ đây, khi bình thường trở lại, nhiều người tiếp tục làm việc ở nhà khi ốm đau. Nhưng nếu như chúng ta có thể làm việc ở bàn bếp, trên ghế sofa lúc khỏe thì tại sao lại không thể làm việc trên giường, nhất là khi đang bệnh?

Trong thời ba vi rút đường hô hấp cùng trỗi dậy, nhiều người muốn ở nhà tĩnh dưỡng nhưng thực tế vẫn phải làm việc vì trong thời đại làm việc từ xa, ngưỡng được "công nhận" là bị bệnh dường như đã bị nâng lên một tầm cao mới, theo báo The Economist. Nhiều người cảm thấy khó xử khi phải xin ngày nghỉ ốm. Thay vào đó, họ vẫn làm việc dù có triệu chứng bệnh rõ ràng.

Chiếc giường luôn êm ái với người bệnh, nhưng chúng có tốt với người phải làm việc kè kè bên máy tính?

Theo một khảo sát với 1.000 người Mỹ vào tháng 11-2020, 72% cho biết họ đã làm việc từ xa, mà cụ thể là trên giường trong thời gian phong tỏa. 10% cho biết họ dành "hầu hết hoặc toàn bộ tuần làm việc" - từ 24 đến 40 giờ hoặc hơn - trên giường. Điều này đặc biệt đúng với những người trẻ. Ở Anh, người lao động từ 18-34 tuổi hầu hết không có bàn ghế phù hợp để làm việc tại nhà. Nhóm này có khả năng làm việc trên giường cao gấp đôi so với nhóm nhân viên lớn tuổi.

Êm ái hôm nay, đau đớn ngày mai

Mỗi tuần, người viết có ít nhất một ngày làm việc trên giường, bắt đầu lúc 3h sáng của ngày thứ ba, vì chuyện thức dậy, ra bàn làm việc ngồi thẳng lưng nghiêm túc lúc gà chưa gáy như vậy là cái gì đó gần giống với cực hình. Ngoài ra, làm vậy thì khi ca trực tinh mơ này kết thúc (8h30) có thể ngả ngay ra giường để mặc kệ đời.

Với phần lớn những người làm việc trên giường, đó là sự lựa chọn chứ không phải do "hoàn cảnh xô đẩy" kiểu như không có bàn ghế thích hợp. Số khác là những không thể cưỡng lại sự thoải mái khi làm trên giường, xung quanh là chăn ấm gối êm.

Trên Instagram, hashtag #WorkFromBed (làm việc trên giường) thu hút hàng nghìn bức ảnh của người dùng. Trong nhiều bức ảnh, nhân vật chính mỉm cười trong bộ đồ ngủ, bên cạnh là tách cà phê và thậm chí cả bữa sáng trên khay, chẳng có vẻ gì là khổ sở, đau lưng hay mỏi cổ.

Một bức ảnh với hashtag #workfrombed trên Instagram của tài khoản @fragilemyths (Đức)

Nhưng các chuyên gia cảnh báo biến giường ngủ thành chỗ làm việc có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, cả về tâm lý và thể chất. Ngay cả khi "hậu quả" không phải "nhãn tiền" thì cũng đừng quá chủ quan vì các tác dụng phụ lâu dài có thể tìm đến chúng ta sau này.

Cụ thể, làm việc trên giường không tốt cho cơ thể vì chúng ta khó xoay chuyển tư thế. Cổ, lưng, hông… bị căng cứng khi ngồi một tư thế trên bề mặt mềm, lún trong thời gian dài và chúng ta có xu hướng khom lưng hoặc nằm dài nghểnh cổ. Người trẻ, đặc biệt dễ "ngã" vào sự cám dỗ của cái giường nên cổ, vai, gáy, mông họ phải chịu trận dù chính họ lúc đó chỉ thấy êm ái, thoải mái.

Susan Hallbeck - giám đốc hệ thống kỹ thuật chăm sóc y tế tại Mayo Clinic, một trong những viện nghiên cứu y khoa lớn nhất ở Mỹ - cho biết dù ngồi hay nằm làm việc trên giường, không có tư thế nào là tốt. Với người trẻ, họ có thể không cảm thấy cổ, lưng, hông đau ngay lập tức nhưng cảm giác đau mỏi sẽ xuất hiện về sau, có thể sau một năm, tùy vào tần suất làm việc trên giường nhiều hay ít.

Làm việc trên giường sai tư thế có thể gây đau đầu, căng cứng kéo dài hoặc vĩnh viễn ở lưng, gây viêm khớp và bệnh đau cổ - đau ở xương, dây chằng và cơ cổ - cơ giúp chúng ta cử động. Bà Hallbeck khuyên: "Bất cứ khi nào bạn có thể dừng lại, hãy bỏ thói quen làm việc trên giường".

3S & 1W trên giường

Rachel Salas, phó giáo sư thần kinh học và chuyên gia về giấc ngủ tại Đại học Johns Hopkins ở Maryland, cho biết bà thường khuyên mọi người giường là nơi dành cho ba chữ S: Sleep (ngủ), Sex (tình dục) hoặc Sick (ốm đau), chứ không phải nơi dành cho chữ W (work, làm việc).

Theo Salas, càng xem TV, chơi điện tử và không ngủ trên giường (tức các hoạt động ngoài 3 chữ S), não chúng ta bắt đầu xây dựng các liên kết để hình thành các hành vi có điều kiện - cụ thể là ngừng liên kết giường ngủ với việc nghỉ ngơi.

Các chuyên gia gọi các thói quen tốt giúp ngủ ngon là "vệ sinh giấc ngủ" (sleep hygiene). Nó được hiểu là những thực hành tốt nhất khi chúng ta cần đi ngủ. Chẳng hạn, thay đồ ngủ là cách vệ sinh giấc ngủ tốt vì nó phát tín hiệu cho cơ thể biết đã đến lúc bắt đầu ngừng hoạt động và chuẩn bị nghỉ ngơi.

Ngược lại, lướt điện thoại, gửi email trên giường là những thói quen "mất vệ sinh" với giấc ngủ. Khi chúng ta đặt quanh giường mình nào máy tính, điện thoại, ghi chép công việc… dần dà, não và cơ thể của chúng ta sẽ ngừng liên hệ giường ngủ với việc nghỉ ngơi. Điều này lý giải vì sao đại dịch COVID-19 dẫn đến sự gia tăng đột biến các trường hợp bị mất ngủ và rối loạn giấc ngủ trên toàn cầu.

Ảnh minh họa

Salas giải thích với BBC: "Làm việc trên giường nghĩa là chúng ta đang huấn luyện bộ não phải tỉnh táo và [nói với nó rằng] chính ở đây, trên chiếc giường này, ý tưởng hay ho sẽ xuất hiện và đây là nơi làm việc. Vì vậy, khi cố thư giãn và đi ngủ, não sẽ phản đối và kích hoạt chế độ tỉnh táo để làm việc".

Làm việc trên giường tầm một năm có thể gây mất ngủ hoặc rối loạn nhịp sinh học. Khi đó, đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể (có chức năng báo hiệu thời điểm đi ngủ) bị rối loạn hoàn toàn. Làm việc trên giường cũng có thể làm vấn đề không liên quan đến giấc ngủ có từ trước ở một số người, như hội chứng chân không yên trầm trọng hơn.

Hội chứng chân không yên (restless leg syndrome) là một rối loạn thần kinh, gây ra cảm giác muốn di chuyển chân không kiểm soát được, thường là do cảm giác không thoải mái như đau nhói, co kéo, tê. Trong trường hợp này, các bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng cần được nghỉ ngơi để tránh xuất hiện triệu chứng.

Mất ngủ, đau mỏi cơ thể hoặc sự kết hợp cả hai dần dà cũng sẽ khiến công việc của chúng ta kém hiệu quả, khả năng sáng tạo hoặc tập trung bị sa sút.

Làm việc trên giường hợp với tôi!

Hallbeck cho rằng các yếu tố di truyền, môi trường, mức độ "lậm" vào thói quen làm việc trên giường, thời gian bị "lậm", tuổi tác… đều có vai trò quan trọng trong việc xác định liệu làm việc trên giường trong một năm hoặc lâu hơn có thực sự có hại cho một người hay không. Nhưng bà cũng xác nhận rằng "một số người làm việc trên giường có thể không bị sao và họ có thể huấn luyện não phân biệt giữa làm việc trên giường và ngủ trên giường".

Theo báo New York Times, đại dịch COVID-19 khiến làm việc ở nhà bùng nổ, nhiều người thực sự ngồi làm việc trên giường nhiều hơn ở bàn làm việc trong nhà nhưng nhiều nhân vật lỗi lạc trong lịch sử đã làm điều này chẳng phải vì dịch giã gì, đơn giản vì như thế họ mới làm việc ra hồn.

Thủ tướng Anh Winston Churchill hồi Thế chiến thứ II, nổi tiếng là không ra khỏi giường cho đến 11h. Ông đọc cho người đánh máy chữ trong lúc ăn sáng. Edith Wharton, William Wordsworth và Marcel Proust viết văn và làm thơ trên giường. Nhà văn Mỹ Truman Capote thú nhận rằng: "Tôi không thể suy nghĩ trừ khi được nằm".

Trở lại sự bùng nổ của những người làm việc trên giường thời đại dịch, có người giải thích rằng COVID-19 khiến mọi người cảm thấy tồi tệ và khi cảm thấy tồi tệ, khó mà ra khỏi giường cho được, thôi thì đành làm việc trên giường.

Nhiều người khác làm việc hiệu quả nhất khi cảm thấy thoải mái nhất - mà thoải mái nhất với họ chính là được nằm 7749 tư thế trên giường. Thôi thì, trên giường cũng được, ở cơ quan cũng được, miễn làm tốt công việc là được. Ashley Whillans, giáo sư tại Trường Kinh doanh Harvard đúc kết: "Được lựa chọn nơi làm việc và cách hoàn thành công việc có thể cải thiện sự hài lòng của nhân viên".

Ảnh: Getty Images

Đó là chưa nói nhiều người khẳng định làm việc trên giường chẳng liên quan đến lười biếng hay tâm trạng chán đời. Tessa Miller, tác giả cuốn sách What Doesn’t Kill You (Những thứ không hạ gục bạn) kể về cuộc đấu tranh với căn bệnh Crohn (bệnh viêm đường ruột) mãn tính của mình cho biết với người bệnh như cô, làm việc trên giường vì nó phải thế. Cô hy vọng những "định kiến" về việc làm việc trên giường sẽ bị xóa bỏ vì COVID-19 đã chứng minh nằm làm cũng có thể mang lại những kết quả xuất sắc như ngồi làm việc.

Để huấn luyện não biết cư xử, những người làm việc trên giường chọn báo hiệu cho cơ thể đến lúc chuyển trạng thái, chuẩn bị đi ngủ bằng cách đi tắm để nước cuốn trôi hết một ngày dài, sau đó là thay đồ ngủ đẹp và sẵn sàng cho một giấc ngủ ngon. Ngay cả khi bạn hoàn toàn ổn khi làm việc trên giường và không muốn thay đổi thói quen này, một chút cẩn thận là không thừa.■

Lời khuyên của Hallbeck là nếu làm việc trên giường, hãy thử để tư thế của chúng ta giống với tư thế ngồi ghế dựa thẳng lưng càng nhiều càng tốt. Tránh gây căng thẳng cho bất kỳ bộ phận nào của cơ thể bằng cách kê gối tựa lưng, kê gối dưới đầu gối, đặt màn hình ngang tầm mắt…

Tuyệt đối tránh nằm sấp dùng máy tính vì tư thế này gây áp lực lớn cho cổ và khuỷu tay. Hãy sáng tạo nếu không có bàn làm việc như dùng bàn ủi đồ như chiếc bàn làm việc đứng tạm thời. Nếu phải làm việc ở nhà trong một thời gian dài - đầu tư cho một bộ bàn ghế làm việc là khoản đầu tư xứng đáng.

Tư thế đúng-Kê gối để lưng thẳng, để máy vừa tầm để tránh đau cổ vì cứ phải cuối xuống nhìn