Lấy thúng úp nợ

Tranh: Lê Thiết Cương

Bây giờ thì cho vay đầy đường, từ cây cột điện trước nhà bạn, vách tường chỗ dễ nhìn đều thấy những mẩu “quảng cáo” rất dễ thương, đầy “tình người”: “Nếu cô bác gặp khó khăn hãy điện về số xxx cho vay không thế chấp, trong vòng 10 phút sẽ có tiền”, “Cầm xe, không nhận xe chỉ cần phôtô cà vẹt”, “Chỉ cần hóa đơn đóng tiền điện, không cần thế chấp”...

Mà đúng như vậy, bạn chỉ cần đồng ý mượn tiền và bấm số điện thoại, còn lại “anh em xã hội” sẽ lo... Mà chớ coi thường “tín dụng cột điện” nha, mượn từ 1 triệu đến vài tỉ cũng có...

Có hàng trăm dạng “tín dụng thân hữu” ngoài tín dụng ngân hàng, hoạt động âm thầm nhưng phủ bóng đầy xã hội. Nhanh chóng, gọn nhẹ, không cần thủ tục... nhưng lãi suất thì khủng khiếp. Chỉ cần mượn vài chục triệu không trả đúng hạn, kéo dài thời gian thì lên nợ trăm triệu, nợ tiền tỉ như chơi...

Hồi tôi còn bé, bà con trong làng xem cho vay là một nghề bạc ác, nhưng tôi thấy ngược lại, mấy người cho vay đều sung sướng, sang trọng, con cái đứa nào cũng mướt rượt. Nhưng lâu lâu bị đưa ra họp dân phê bình nha, phải đọc cam kết không tái phạm...

Xong buổi họp còn được ăn cháo gà của người mới đọc cam kết đãi, còn cán bộ thì được mời đi nhậu riêng. Nói chung thái độ của người bị kiểm điểm trước dân rất “thành khẩn”.

Còn bây giờ thì “vô tư”, khỏi phải “lăn tăn” gì cả, mấy chú em Hải Phòng, Hà Nội vào làm “tín dụng thân hữu” nói như vầy: Ngoài kia khó làm hơn trong này, “chi phí” nặng hơn mà dân Bắc hay sĩ diện, ít mượn nợ lắm.

Còn trong Sài Gòn thì chỉ cần thằng “trái táo” nó lên số điện thoại là cô bác ào ào đi vay. Đợt mới ra iPhone 7, “công ty” phải chuyển mấy chục tỉ vào mới đủ cho vay.

Anh em lại nói: “10 năm mà nợ 20 tỉ là ít, anh ạ. Chỉ cần vài mối như bả thì hàng trăm anh em sống khỏe... Ảnh muốn êm thì phải khoanh nợ, trả dứt cái một và làm cách nào đó để bà mẹ không vay mượn nữa. Nhưng sẽ rất khó, “còn đi lính thì còn đạp đinh” thôi!”.

Có vẻ như câu “Cờ bạc là bác thằng bần” luôn đúng, thắng bạc thì chơi xả láng, thua thì có “anh em” “cứu” bằng cách “cho vay đổ nợ”...

Nhưng không chỉ cờ bạc, ăn chơi mới đổ đốn chuyện nợ nần, vay mượn. Những người làm ăn hoặc có người thân bệnh tật cũng dễ dàng... sinh nợ từ những khoản vay mượn quá dễ dàng như hiện nay. Có người nói cứ mượn giải quyết công chuyện, lúc có tiền trả một cục, dứt nợ gốc là xong. Thưa, không bao giờ xong ạ.

Một người bạn chia sẻ trên mạng xã hội, ngẫm lại thấy rất đúng, biên ra đây để cùng rút kinh nghiệm: “Vấn đề khủng khiếp ở đây: ai cũng nhìn thấy giải quyết việc này rất dễ dàng: chỉ cần trả đứt cái tiền gốc là 1 triệu, sau đó đập luôn tiền lãi là xong, đường ai nấy đi.

Nhưng hãy nhớ cho, một người đã vay 1 triệu thì cái khó khăn là rõ ràng, và điều tiếp theo họ suy nghĩ là trả tiền lãi trong tháng đó. Khi họ loay hoay với cái chuyện trả lãi tháng (100.000) hoặc trả lãi ngày (10.000) thì cái tiền gốc đã âm thầm sinh ra rồi.

Và tháng tiếp theo thay vì trả 100.000, họ phải trả 120.000, hoặc ngày hôm sau thay vì trả 10.000 thì phải trả 11.000. Cái tiền lãi cứ tiếp tục đè nặng lên người họ, oằn vai họ xuống mà tiền gốc vẫn chưa giải quyết.

Đến một sáng thức giấc họ chỉ nghĩ về chuyện góp nợ, nhưng thực ra họ chỉ đang góp lãi. Sau 2 năm quay đầu lại, họ đã phải trả gần 1 tỉ từ 100 triệu ban đầu. Những người nghèo càng nghèo đi, những cô gái xinh đẹp trở thành gái điếm... cũng vì sự đam mê cờ bạc và sự ngây thơ không hiểu bài toán “lãi kép” này mà ra.

Đây là sản phẩm của phía tư bản chủ nghĩa mà Albert Einstein còn phải gọi bằng cụm từ “sức mạnh khủng khiếp của xã hội loài người”! Đừng bao giờ vay tiền ngoài xã hội, nếu không muốn bị khánh kiệt. Lời khuyên chân thành”.

Nói mới nhớ nha, người càng nợ nhiều thì càng phô trương, khoe của để có thể mượn nợ mới trả nợ cũ, đối với các “đại nhân” thì để các cổ đông tin tưởng mà không rút vốn. Do đó nếu bạn thấy “thiếu gia” nào hay “lên sóng” khoe siêu xe thì dễ là ba má thiếu gia đó đang nợ ngàn tỉ.

Điện thoại tôi vừa báo hết tiền, tổng đài nhắn tin có cần tạm ứng tiền cuộc gọi hay không, tôi tạm ứng 50.000 đồng.

Quá dễ mà...■