Manchester United: Sự lụn bại của thương hiệu tỉ đô

Và khi bước vào tháng 11, chẳng ai còn có thể nghi ngờ nhận định đó nữa.

Kẻ thất bại

Đầu tháng 9-2024, Rich Smith, chuyên gia phân tích tài chính của Yahoo, đưa ra những số liệu chứng minh Man United đang sa sút không phanh trên thị trường. Cụ thể, doanh thu trong quý 3 của họ giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái, và khoản lỗ lại tăng 10,7%. Giá cổ phiếu công ty sở hữu CLB cũng giảm gần 8%.

"Đó là lý do tại sao CEO của đội, ông Omar Berrada, cố gắng tập trung vào những khía cạnh vui vẻ, như việc chiêu mộ 5 tân binh đình đám để chiều lòng CĐV. Họ đã là kẻ thất bại ngay từ kỳ chuyển nhượng hè vừa qua", Smith nói.

Mùa hè qua, Man United chi ra 215 triệu euro (232 triệu USD) để mang về 5 tân binh tên tuổi. 3 trong số đó là những ngôi sao đã chứng tỏ được đẳng cấp: Matthijs De Ligt, Noussair Mazraoui và Manuel Ugarte. 2 người còn lại là những ngôi sao trẻ nhiều hứa hẹn, Leny Yoro và Joshua Zirkzee. 

Từ góc nhìn chuyên môn, Man United được đánh giá trải qua một mùa hè tưng bừng, khi vừa là đội chi tiền mua cầu thủ nhiều nhất ở Anh, vừa sở hữu nhiều tân binh chất lượng với giá khá phải chăng. Ngôi sao có, chất lượng có, tiềm năng cũng có…

Nhưng bóng đá ngày nay đã phức tạp hơn rất nhiều so với những gì người hâm mộ vẫn thấy trên màn ảnh. Những trận cầu sôi động, những lần bổ nhiệm HLV và mua sắm cầu thủ tưng bừng chỉ là phần nổi nhỏ bé của tảng băng chìm khổng lồ. 

Jurgen Klopp, bài phát biểu chia tay Liverpool mùa giải trước, đã lý giải điều khiến ông "cạn kiệt năng lượng". "Mọi người thường chỉ biết đến các trận đấu, nhưng sự thật đó chỉ là phần cuối cùng. Chúng tôi đã làm việc cật lực suốt mùa hè, và trong những buổi tập - đó là phần lớn công việc của đội bóng", Klopp nói.

Những bản hợp đồng đình đám thường cần thời gian mới có thể xác định rõ. Trong 2-3 năm qua, Man United từng tạo hiệu ứng vang dội với các thương vụ Ronaldo, Varane và Casemiro - những siêu sao từng bước lên đỉnh châu Âu với Real Madrid. Nhưng chỉ sau hơn một năm, đó hóa ra đều là các bản hợp đồng thất bại. Vấn đề chuyên môn vì vậy thường khó đoán.

Nhưng vấn đề kinh tế thì khác. Các chuyên gia tài chính có cơ sở vững chắc hơn nhiều để nhận định Man United là "kẻ thua cuộc" ngay từ khi mùa giải này bắt đầu. Theo Stock Analysis, giá trị vốn hóa thị trường của Man United đã giảm mạnh đến 15,83% trong một năm qua, và tính từ năm 2022, mức giảm lên đến 25,6%.

Với một đội bóng đang trong đà suy thoái như vậy, nỗ lực chi tiêu trên thị trường chuyển nhượng mùa hè rồi của ban lãnh đạo Man United thực sự là một canh bạc. 

Theo Rich Smith, INEOS - tập đoàn hóa dầu thuộc sở hữu của tỉ phú Sir Jim Ratcliffe (người nắm quyền điều hành đội bóng hiện tại) đã đánh liều với niềm tin vào HLV Erik Ten Hag, mang về cho ông những gì tốt nhất có thể, nhưng đổi lại cũng là sức ép lớn lao. 

Kết quả là ngay khi Ten Hag thể hiện không tốt trong khoảng 1/4 đầu mùa giải, ông lập tức phải trả giá, trong khi các HLV bị sa thải giữa chừng ở Old Trafford trước đây như Mourinho, Solskjaer thường được trao cơ hội tới ít ra là giữa mùa.

Điều đó cũng góp phần lý giải tại sao các CLB có phong độ ổn định như Man City hay Liverpool khá im hơi lặng tiếng trong mùa hè vừa qua. Với những đội bóng đang thành công, họ không muốn phá vỡ cấu trúc nhân sự, chuyển nhượng và lương bổng hiện hữu.

Thua lỗ liên tục

INEOS trải qua một mùa hè thất bại, nhưng họ không có lỗi, khi Man United đã liên tục sa sút trong 10 năm qua. Năm 2013, khi HLV Alex Ferguson nghỉ hưu, "quỷ đỏ" vẫn đang là nhà vô địch Anh.

8 năm tiếp theo, Man United trắng tay ở Premier League, nhưng nhìn chung vẫn giữ được một chân trong top 4, với thành tích trung bình ở Champions League không quá tệ: vòng 16 đội.

Nhưng kể từ khi Ten Hag về, Man United đã bị đánh bật khỏi top 4, và trở thành một đội bóng tầm tầm khi bước ra đấu trường châu lục. Cột mốc đầu tiên đánh dấu sự sa sút của Man United có lẽ là vào năm 2012, khi gia đình Glazer bổ nhiệm Ed Woodward làm phó chủ tịch điều hành. 

Woodward đã làm việc với vai trò cố vấn cho nhà Glazer 7 năm trước, được xem là chuyên gia về tài chính, nhưng kém hiểu biết về bóng đá. Vấn đề là giới chủ Man United lại giao toàn quyền chuyển nhượng cầu thủ cho Woodward.

Suốt hơn 10 năm, đây trở thành chủ đề gây tranh cãi nhất ở sân Old Trafford, cũng được xem là nguyên nhân chính khiến Man United ngày càng sa sút. Trong tay Woodward, tài chính của đội bóng luôn vững vàng. 

Những bản hợp đồng của đội bóng luôn giàu sức hút truyền thông và có giá trị thương mại cao. Kể cả sau khi Sir Alex nghỉ hưu, "quỷ đỏ" vẫn mang về nhiều siêu sao như Di Maria, Schweinsteiger, Pogba, Lukaku, Sanchez, Bruno Fernandes, Maguire…

Nhưng hiệu ứng truyền thông chỉ là nhất thời so với kết quả trên sân bóng. Gần như toàn bộ các bản hợp đồng đình đám của Man United đều thất bại về chuyên môn. 

Và dù Woodward hay giới chủ nhà Glazer có giỏi lèo lái đội bóng đến đâu, họ vẫn không thể chống đỡ sự sa sút về tài chính khi "quỷ đỏ" liên tục bị đá văng khỏi Champions League. 11 năm qua, đến 5 lần Man United không thể giành vé dự đấu trường số 1 châu Âu, dẫn đến tổn hại chính thức hàng trăm triệu euro.

Cũng trong khoảng thời gian đó, họ chi đến hơn 2 tỉ USD để mua sắm cầu thủ, và hơn 3 tỉ USD nữa để trả lương cho bộ máy ngày một cồng kềnh. Đầu tư nhiều mà hiệu quả thấp, tình hình tài chính của Man United ngày càng sa sút. 

Cuối năm 2023, tỉ phú Ratcliffe mua lại 25% cổ phần đội bóng từ nhà Glazer, qua đó nắm quyền điều hành CLB. CĐV "quỷ đỏ" ban đầu mơ mộng về một cuộc thay da đổi thịt dưới thời Sir Jim, nhưng hiện thực phũ phàng nhanh chóng ập đến từ giữa năm 2024.

Thực ra, quyết định chi hơn 200 triệu euro để chiều ý HLV Ten Hag trên thị trường chuyển nhượng mùa hè qua của INEOS không hẳn là một canh bạc. Nói như vậy là bởi vào tháng 7, họ đã quyết định cắt giảm 250 nhân sự, tức gần 25% nhân viên, của đội bóng. 

Trước đó nữa, các nhân viên Man United liên tiếp bị cắt giảm hàng loạt phúc lợi. Ban lãnh đạo đội còn ra một quyết định nhạy cảm khi cắt luôn khoản lương cố vấn của huyền thoại Sir Alex Ferguson hồi tháng 10, tạo nên làn sóng phản đối dữ dội trong các CĐV.

Đó là cách INEOS chống chọi với những tổn thất tài chính, đồng thời cũng là hiện thực đau đớn buộc người hâm mộ "quỷ đỏ" phải tỉnh mộng để nhận ra rằng thương hiệu đội bóng con cưng của họ ngày nay đang thực sự tụt dốc.

Tất nhiên, những nỗ lực chống chọi chỉ là tạm bợ. Điều quan trọng nhất để vực dậy thương hiệu Man United vẫn là kết quả trên sân bóng.■