“Nghiệp diễn” của Vespa

 

Những chiếc Vespa thuộc hàng chục đời khác nhau đã xuất hiện trong hơn 1.400 bộ phim đủ thể loại, từ hài kịch, chính kịch, hành động đến tài liệu xã hội, phim truyền hình và hoạt hình. Nếu phim có cảnh khám phá thủ đô nước Ý, các nhân vật chắc chắn sẽ cưỡi một chiếc Vespa. Trong nhiều tác phẩm, Vespa không đơn thuần là đạo cụ mà còn có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến diễn biến phim như trong Luca, bộ phim hè 2021 của Hãng Pixar.

Vespa đã nhiều lần lăn bánh trên màn bạc lẫn màn ảnh nhỏ, có lẽ vì “với thế giới bên ngoài nước Ý, chiếc xe đại diện cho tất cả những gì rất Ý - sự lãng mạn, tự do, nổi loạn và phong cách”, theo một bài viết trên Forbes. Trong một thông cáo hồi tháng 6, Tập đoàn Piaggio cũng nhận xét về mối lương duyên với điện ảnh suốt hơn nửa thế kỷ qua của Vespa: “Điện ảnh đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thương hiệu huyền thoại Vespa”.

Biểu tượng tự do

“Cái gì thế?”. “Ồ, đó là điều tuyệt vời nhất mà con người từng tạo ra. Xe Vespa. Cậu chỉ cần ngồi trên đó, và nó sẽ đưa đến bất cứ nơi nào cậu muốn. Xuyên lục địa và đại dương!”. "Vespa là tự do”. Đây là đoạn hội thoại ngắn sẽ mở màn cho hành trình tự làm một chiếc Vespa cùng nó trải qua một mùa hè khó quên của chú thủy quái Luca Paguro và người bạn thân Alberto Scorfano, hai nhân vật chính của Luca.

"Vespa là tự do” lời thán phục của Luca thật ra là dòng chữ “Vespa è libertà” in trên tấm poster về vật thể lạ lùng mà cậu lần đầu tiên trông thấy, trước khi được Alberto giải thích cho. Chiếc xe là biểu tượng tự do với hai “đứa trẻ”, bởi chúng tin rằng một khi được ngồi lên và nắm lấy tay lái, đời chúng sẽ đổi khác.

 

Những lời như “điều tuyệt vời nhất” có vẻ là quá hoa mỹ, nhưng Casarosa có lý do để nói vậy: kịch bản phim do 2 biên kịch viết dựa trên câu chuyện cá nhân của nhà đạo diễn thời niên thiếu, khi mỗi năm đến hè lại cùng người bạn thân lái xe máy lên xuống vùng duyên hải Riviera vài lần. “Đó là điều lớn lao mà chúng tôi đã chia sẻ, và nó như một biểu tượng tuyệt vời của tự do. Trẻ em luôn có những ý tưởng điên rồ, chẳng hạn theo bóng hoàng hôn và sống trên một chiếc Vespa. Nhưng tôi luôn yêu cái sự hơi ngớ ngẩn đó” - Casarosa nói với báo giới trước ngày công chiếu Luca hồi cuối tháng 5.

Điều quan trọng nhất với Casarosa là những chiếc Vespa là “những cỗ máy xinh đẹp”, đặc biệt là các phiên bản đầu thập niên 1960, với những thiết kế và đường nét đẹp, có thể dựa vào đó mà thỏa trí tượng tượng với một bộ phim hoạt hình dành cho trẻ em. Luca lấy bối cảnh mùa hè nước Ý những năm 1950-1960, và với chiếc Vespa gần như đóng vai chính. Đây là một sự nhắc nhớ và vinh danh hoàn hảo cho Kỳ nghỉ ở Rome.

 

Sự xuất hiện của Vespa trong Kỳ nghỉ ở Rome, dù chỉ là trong cảnh phim ngắn - công chúa Ann (Audrey Hepburn) và chàng phóng viên người Mỹ Joe Bradley (Gregory Peck) rong chơi khắp Rome trên chiếc Vespa 125 - nhưng lại gây thành công lớn nhờ phần “ăn theo”: hàng loạt poster của phim với hình ảnh Hepburn trẻ trung cầm chắc tay lái chiếc xe, hậu cảnh là thành phố Rome cổ kính, gắn chặt hình ảnh thủ đô nước Ý với chiếc xe người Ý tự hào suốt hàng chục năm sau đó.

Việc Vespa “tham gia” bộ phim được cho là đáng giá 100.000 chiếc xe, khi doanh số tăng ngần ấy sau khi phim ra mắt. Cách chiếc xe xuất hiện trong phim - một phụ nữ chạy Vespa - cũng nhất quán với ý đồ thiết kế hướng đến phụ nữ của hãng. Sau Hepburn, nhiều sao nữ khác cũng góp phần làm đậm nét hơn thông điệp này, chẳng hạn Angie Dickinson quyến rũ trong Jessica (1962) hay Nicole Kidman đi khắp New York trên chiếc Vespa vàng trong The Interpreter (2005).

 

Nam giới bị thu hút bởi Vespa theo cách khác: chiếc xe đã trở thành biểu tượng của tuổi trẻ và sự phiêu lưu trên toàn thế giới vào những năm 1960, “để các chàng trai trẻ thấy mình giống như một hoàng tử Ý quyến rũ khi dùng Vespa đón người yêu đến công viên” - theo Đài DW của Đức.

Geoff Bolek, một người chơi Vespa cổ ở Mỹ, cho biết ông luôn cảm thấy vui khi tìm mua và phục chế Vespa cũ, dù chúng không còn vận hành tốt như những dòng xe mới. Song, điều đó chẳng hề chi, vì với Bolek, khi cần đi từ A đến B, điều quan trọng không phải là tốc độ mà là phong cách. “Tôi cố để có phong cách như Gregory Peck càng nhiều càng tốt” - ông nói với báo New York Times.■

Cuối thập niên 1950 đầu 1960 ở London xuất hiện phong cách sống và thời trang Mod (modernist, tức đổi mới, tân thời). Những người theo trào lưu này thường nghe nhạc ska, soul và R ‘n B, dự tiệc thâu đêm, mặc comple cà vạt rồi khoác thêm áo parka bên ngoài, chạy Vespa mạ sáng bóng, gắn hàng loạt gương hậu và đèn.  Một trong những bộ phim nổi tiếng nhất về trào lưu mod là Quadrophenia (1979) của đạo diễn Franc Roddam. Phim lấy bối cảnh London năm 1964, gồm một nhóm thanh niên Mod thường xuyên đụng độ với nhóm Rockers với phong cách ngược lại - mặc áo khoác da, nghe nhạc rock ‘n roll thập niên 1950 và cưỡi môtô.  Theo tạp chí This England, nhà sản xuất phim đã chỉnh sửa 5 chiếc Vespa đời cuối 1970 để chúng trông giống những chiếc Vespa dòng Rally GS nguyên bản từ thập niên 1960. Sau khi phim đóng máy, chỉ có 2 trong số 5 chiếc Vespa này còn nguyên vẹn. Cả 2 sau đó lưu lạc nhiều nơi, và gần như bị quên lãng cho đến khi có người tìm được và gửi cho một nhà sưu tập.

Kỳ nghỉ ở Rome là phim đưa Vespa thành biểu tượng, song không phải là phim “đầu tay” của chiếc xe này. Chiếc Vespa lần đầu xuất hiện trên màn ảnh rộng là trong bộ phim nội địa Domenica d’agosto (1950). Các phim gần đây hơn có thể kể Zoolander 2 (2016), Transformers 5 - The Last Knight (2017), các phim hoạt hình như Ratatouille (2007), Madagascar 3 (2012) và Big Hero 6 (2014). Trên màn ảnh nhỏ, Vespa cũng xuất hiện trong mùa 8 của series hoạt hình The Simpsons (1996), các series truyền hình nổi tiếng Romanzo Criminale, Big Bang Theory và How I Met Your Mother. “Diễn viên” này cũng bận rộn đóng quảng cáo của các hãng American Express, Coca Cola, IBM, Abercrombie & Fitch...