Ngủ trên mây, có ngày rơi lệ

Quá nửa đêm ngày 20-10 (giờ Mỹ), cụm máy chủ US-EAST-1 của Amazon Web Services (AWS) sập, kéo theo hàng loạt dịch vụ Internet trên toàn cầu tê liệt. Khách hàng của các ngân hàng Lloyds và Halifax không thể truy cập tài khoản. Quầy check-in của United Airlines ngưng hoạt động. Duolingo 'sập nguồn' khiến bao người học hăng hái phải ngậm ngùi mất chuỗi. 

Nạn nhân bất ngờ nhất của sự cố là những người vô tội, chỉ muốn có một giấc ngủ ngon. Phải tội là ngủ trên đám mây, hay chính xác hơn là giường thông minh Eight Sleep, một sản phẩm công nghệ hiện đại có giá khởi điểm 2.700 đô la.

Isaiah Granet, 25 tuổi, giật mình thức dậy trong tình trạng mồ hôi đầm đìa. Anh đưa tay chỉnh lại nhiệt độ thì ứng dụng điều khiển không mở được vì sự cố AWS. Granet cuối cùng phải ngủ trong cái nóng vì "không thể truy cập được vào cái giường của mình", anh kể với The New York Times.

Đời đã có đồng hồ, khóa cửa và tủ lạnh thông minh thì giường thông minh có lạ gì. Ra mắt năm 2019, Eight Sleep gọi sản phẩm của họ là Pod. Mỗi bộ gồm các tấm drap đệm công nghệ có thể kiểm soát nhiệt độ của giường và theo dõi giấc ngủ. Nhiều mẫu drap đệm có giá lên đến hàng ngàn đô la. 

Chi thêm vài ngàn đô la nữa là mua được phần khung nâng-hạ, đo dữ liệu sinh trắc học khi ngủ, và tự động sưởi ấm hoặc làm mát người nằm. Quan trọng: để giường hoạt động đầy đủ, còn phải trả phí thuê bao hằng tháng, từ 17 đến 33 đô la, bởi Eight Sleep vận hành hoàn toàn trên điện toán đám mây.

"Hoàn toàn" theo đúng nghĩa của nó: khi máy chủ sập hoặc mạng Internet của khách hàng bị ngắt, chiếc giường lập tức "hóa đá". "Mạng nhà tôi vừa rớt cái là giường cũng đình công theo. Mất mạng vài phút thôi mà không thể đổi tư thế ngủ, bấm tay cũng vô dụng" - một người dùng than trên Reddit. 

Một người nữa hùng hồn: "Giường chỉ chạy trên đám mây là không thể chấp nhận được. Năm 2025 rồi, chẳng có lý do gì mà một sự cố Internet hay AWS lại làm cả cộng đồng người dùng mất ngủ, nhất là với cái giá chát chúa như thế. Đội sản phẩm của Eight Sleep nên lên tiếng đi, khách hàng của các anh đang đòi lời giải thích đấy".

Tất nhiên, phải tới khi xảy ra chuyện "mất ngủ tập thể" thì người ta mới thấy Eight Sleep lên tiếng. "Sự cố AWS đã ảnh hưởng đến một số người dùng của chúng tôi từ tối qua, làm gián đoạn giấc ngủ của họ. Đây không phải là trải nghiệm mà chúng tôi mong muốn mang lại, và tôi xin gửi lời xin lỗi chân thành" - Giám đốc điều hành Matteo Franceschetti viết trên X.

AWS mất khoảng 3 tiếng mới khắc phục xong sự cố, mọi thứ gián đoạn trở lại bình thường. Vấn đề cốt lõi ở đây là chừng nào giường Eight Sleep còn phải kết nối với máy chủ mới vận hành được thì chừng đó nó vẫn có nguy cơ "chết lâm sàng". 

Điểm yếu chí mạng này có nghĩa là bất cứ lúc nào hệ thống sập, những người bỏ ra 5.000 đô la để mua giường thông minh cũng chỉ còn biết nằm trên một cái khung hiện đại nhưng vô tri. Và tất nhiên, chẳng có công ty nào tồn tại mãi mãi. "Tới hồi Eight Sleep phá sản thì mấy cái Pod của chúng ta cũng coi như thành cục gạch" - một người dùng Reddit bình luận.

Ngoài tiếp tục kêu gọi trong vô vọng (hãy bổ sung chế độ offline), nhiều người thích nằm giường thông minh đã "chủ động sinh tồn" bằng giải pháp: jailbreak (bẻ khóa) Pod. Theo mô tả, bản jailbreak này "cho phép kiểm soát hoàn toàn thiết bị mà không cần kết nối Internet", có mất mạng, Pod sẽ không tắt và vẫn tiếp tục hoạt động bình thường. Hai ngày sau sự cố, Franceschetti cũng thông báo Eight Sleep đang thử nghiệm chế độ dự phòng, mất Internet thì ứng dụng sẽ chuyển sang Bluetooth để kết nối và điều khiển.

Chúng ta đã cho phép các công ty công nghệ chen vào điều khiển cả những nhu cầu cơ bản nhất của đời sống: từ nấu ăn, di chuyển cho tới giấc ngủ. Sự cố AWS và Eight Sleep là lời nhắc không thể rõ ràng hơn rằng chúng ta nên giới hạn mức độ kiểm soát mà các công ty ấy đang có trong đời mình.

Nhưng không phải ai cũng nghĩ thế. Rohan Nagabhirava, đang học cao học ngành trí tuệ nhân tạo và kỹ thuật tại Đại học Carnegie Mellon, coi đây là một tai nạn nhỏ khá buồn cười. Thanh niên 21 tuổi này đã ngủ suốt đêm xảy ra sự cố. Thứ anh tiếc nhất khi tỉnh dậy là dữ liệu theo dõi giấc ngủ trong hai giờ đã bị mất.

 "Tôi thực sự quan tâm đến chất lượng giấc ngủ của mình. Tôi vốn đã thiếu thời gian vì phải làm rất nhiều việc. Điều duy nhất tôi thực sự muốn tối ưu hóa là sức khỏe, và tôi nghĩ việc có được giấc ngủ chất lượng nhất có thể là hoàn toàn xứng đáng" - anh nói với The New York Times.

Có lẽ vì vậy mà mọi ý tưởng công nghệ, dù điên rồ và đắt đỏ cỡ nào, cũng có người chào đón. Cho tới lần sập mạng tiếp theo.