Oscar - giải thưởng là tức thời, giải trí là mãi mãi

DU LÊ 24/02/2017 23:02 GMT+7

TTCT - Lễ Oscar không phải và cũng không nên là một nghi lễ linh thiêng (ritual) của giới thưởng lãm - một mệnh đề cũng đúng với giải Grammy, với những ai tự xưng mình là mọt nhạc mà chỉ quẩn quanh với top 10 nghệ sĩ....

Oscar
Oscar 2017

Mọi bộ phim có chốn trú ngụ riêng, những bức tường trang trí riêng, nằm ngoài những hào nhoáng của giải thưởng và danh hiệu hình thức và hời hợt. Robert Frost, blogger điện ảnh và đồng thời là chủ một trong những tài khoản cộm cán nhất mạng xã hội hỏi, đáp Quora.

Trả lời cho câu hỏi liệu thành công của La La Land có thúc đẩy các studio Hollywood sản xuất thêm những bộ phim nguyên tác nữa hay không như sau: Hollywood vẫn sản xuất ra vô vàn bộ phim nguyên tác. Quan điểm cho rằng Hollywood không cho ra đời phim nguyên tác mới chỉ có thể là thiển cận.

Cảnh trong phim Star Wars ngoại truyện: Rogue One
Cảnh trong phim Star Wars ngoại truyện: Rogue One

Nuông chiều đại chúng nông cạn

Robert lý giải: các sequel (phần tiếp theo), franchise (thương hiệu) và bản chuyển thể của các bộ phim thường thu hút rất nhiều sự chú ý chẳng qua vì các tác phẩm này có sẵn lượng fan hùng hậu từ trước, nhưng như vậy là chưa thỏa đáng với những phim không có sự ưu ái đó.

Trong 100 bộ phim đắt khách nhất năm 2016 có 58 bộ phim không phải là sequel, franchise, comic hay video game chuyển thể. Nói cách khác, phần lớn các bộ phim ra đời năm 2015 (60/100 phim) và 2014 (61/100 phim) vẫn cứ là các tác phẩm nguyên tác hay tác phẩm gốc.

Như vậy quy ra thời gian, chỏi lại với sự cầu kỳ đầu tư nhất định để một tác phẩm điện ảnh ra đời (mà khác với âm nhạc, có thể kéo dài nhiều năm, thậm chí tính theo thập kỷ như trường hợp Hard to be a God năm 2013 của Aleksei German), mỗi tuần khán giả điện ảnh đều có nhỉnh hơn một phim để thưởng thức nếu họ muốn.

Robert tiếp tục lý giải sự áp đảo của truyền thông dành cho những tác phẩm như Star Wars - một franchise điện ảnh lâu đời suốt nhiều thập kỷ và Marvel Comics - một thương hiệu truyện tranh cũng dài hơi không kém chỉ đơn thuần là vì sự “chật hẹp” trong nhu cầu đại chúng.

Con số nói lên tất cả: chỉ có 3 triệu khán giả ra rạp xem Ex Machina, một bộ phim giả tưởng xuất sắc về chủ đề trí thông minh nhân tạo và 115 triệu người xem phần 7 của Star Wars mang tên The Force Awakens, hay 3 triệu khán giả xem bộ phim kinh dị siêu nhiên nhưng đồng thời chứa nhiều hàm ý thông minh The Witch và tận 63 triệu người ra rạp xem Star Wars ngoại truyện: Rogue One.

Ở Việt Nam, một fan cuồng Star Wars đã ra rạp xem bảy lần suốt thời gian chiếu rạp, để bảy lần sống lại một cảm giác theo những cung bậc khác nhau. Dễ hiểu khi 80% lợi nhuận của các studio Hollywood đến từ những tác phẩm non-original như Star Wars nuôi sống cho 20% sáng tạo trên các tác phẩm còn lại.

Diễn viên Adam Driver trong phim Paterson
Diễn viên Adam Driver trong phim Paterson

Giải thưởng là tức thời, giải trí là mãi mãi!

Còn nhớ hồi đón Oscar 2015 (đầu năm 2016), tại ĐH Hoa Sen từng diễn ra một buổi livestream trực tiếp từ sóng K+ với sự đón nhận khá lạnh nhạt. Dịch vụ hosting Fshare của FPT, nếu có thể làm phép thử, có thể nói lên nhiều điều về thị hiếu của người xem phim trong nước hiện nay.

Thứ nhất, bám rất sát những bộ phim bom tấn ra rạp, không ở Việt Nam thì cũng khu vực/quốc tế. Thứ hai, những bộ phim tương tự với danh mục phim vẫn thường được các quán cà phê kết hợp điện ảnh sử dụng để góp phần lôi cuốn thêm khách thưởng lãm - với điều kiện trình chiếu nhỉnh hơn một dàn home theatre, hoặc nhóm khách vẫn thuộc nhóm công nghệ thấp, chưa biết các dịch vụ seeding trực tuyến.

Rất khó tìm những tác phẩm ngoài danh mục Oscar, hay sâu sát hơn với những thị hiếu phim độc lập luôn hiện diện thoắt ẩn thoắt hiện trong một nhóm fan điện ảnh Việt. Song hành với sự chia sẻ “miễn phí” có vẻ tử tế, các website phim lậu và có bản quyền cũng không quên kèm những dịch vụ gia tăng như quảng cáo, gói dịch vụ và phụ đề Việt ngữ - đa số dịch cẩu thả.

Tình hình với các bộ phim truyền hình còn thú vị hơn, nhưng xin dành sang một dịp khác. Thứ ba, đương nhiên là phim tươi mát được chia sẻ đại trà!

3 dao dien de cu Oscar
Ba đạo diễn được đề cử Oscar 

Mặc xác Oscar đi, có nhiều thứ hay khác để coi

Nhưng người thưởng thức điện ảnh thật sự có nhiều lựa chọn hơn để xem và để nghe những chuyên gia bình luận, nếu có một chút vốn ngoại ngữ mà thực chất là tiếng Anh.

Ngay thời điểm danh sách Oscar được công bố, kênh YouTube Looper đã tung ra 17 bộ phim mà nói theo phong cách câu view là “bạn đã hoàn toàn bỏ lỡ trong năm qua”, trong đó có những tác phẩm thật sự thú vị như phim indie (độc lập) Paterson có Adam Driver, hay Kylo Ren trong Star wars: The force Awakens; Swiss army man (nhờ có chàng Daniel Radcliff cứu vãn từ danh tiếng Harry Potter, trong vai một xác chết đa năng).

Hoặc Hunt for the Wilderpeople, phiên bản Up người đóng (live-action), đề cử Liên hoan phim Sundance. Có rất nhiều các kênh YouTube, hậu thuẫn bởi Patreon - một cộng đồng hỗ trợ người thực hiện nội dung sáng tạo - để người yêu phim ảnh, yêu anime, yêu comic thỏa sức nghiền ngẫm.

moonlight
Moonlight

Và còn mọi ngõ ngách phổ biến đến kém phổ biến trong quy trình thưởng thức từ thấp đến cao, từ dọc sang ngang, kể ra như Nerdwriter hằng tuần của Evan Puschak, Chris Stuckmann, AnimeEveryday; đến thường thức về điện ảnh như WhatCulture, Every frame a painting của biên tập viên Tony Zhou, Channel Criswell của một supergeek điện ảnh (tiếng lóng để chỉ những người có gu thưởng thức không theo đám đông) Lewis Bond, Wisecrack với mục Hidden meaning (Ẩn ý) do Garyx Wormuloid cực kỳ hóm hỉnh giới thiệu.

Chưa kể rất nhiều vlog khác về truyện tranh, lý giải cho những franchise hay tóm tắt về “lore” (toàn bộ những gì một người có thể tìm hiểu được về một tác phẩm) theo cách của riêng mình.

Các danh sách top - cách làm nội dung đặc thù của thời buổi mạng xã hội cũng không hề thiếu và các trivia (tiểu tiết lý thú) có thể được tái sản xuất, sử dụng cho nhiều video khác nhau của cùng hoặc khác kênh, chẳng hạn WatchMojo với cam kết mỗi ngày một video.

Manchester-by-the-sea
Manchester by the sea

Những trivia trước kia có thể làm thành một bài viết ngày nay mất chỉ tròm trèm 10 phút để tiêu thụ, theo đúng tác phong sản xuất thời đại Internet và siêu kết nối. Và các trivia cũng chỉ nên được khai thác nơi báo chí ở đúng vai trò của nó, tức để mua vui thay vì dùng chúng để cảm nhận một tác phẩm điện ảnh, khi mà ngày nay trang web điện ảnh IMDB có gần như tất cả.

Để tránh bị gọi là I am dumb-er (giễu nhại của các fan điện ảnh từ cụm chữ IMDB, nghĩa là “tôi đần hơn”), RottenTomatoes của giới chuyên môn hay Roger Ebert, nhà phê bình điện ảnh quá cố, vẫn là những cái tên xuất hiện trong các bài cảm nhận vì uy tín.

Bản thân các kênh nhánh trên YouTube cũng luôn có những thay đổi phù hợp và nới rộng phạm vi giới thiệu, chẳng hạn Wisecrack ban đầu chỉ là một phiên bản bình luận các tác phẩm kinh điển văn chương theo giọng và điệu của một anh Mỹ da đen. Rốt cuộc, chẳng ai vì xem phim mà ngốc hơn được, có phải?

Đạo diễn Mamoru Oshii lừng danh của franchise Ghost in the Shell từng chia sẻ về quận Omori nơi ông lớn lên sau Thế chiến II tại Nhật như một vùng chỉ có dăm ba nhà máy, văn phòng yakuza, tụ điểm pachinko (trò chơi điện tử), quán rượu và 8 rạp phim.

Fences
Fences

Ông kể: “Tôi bắt đầu xem phim nhiều nhất có thể gồm những phim blue và yakuza, để rồi trong những năm bận rộn này rốt cuộc tôi đã xem chừng 1.000 bộ phim. Với những bộ phim chán ngắt, khi xem tôi thường tự tranh biện với mình, cố gắng hiểu xem làm sao đạo diễn làm như vậy và nghĩ tôi sẽ làm khác như thế nào, tất cả những thứ ấy đều ghi vào sổ ghi chép. Tôi không thật sự học được gì từ những kiệt tác” (trích phỏng vấn trên NTTData).

Thiết nghĩ sự phi thường bình thường này là một điều người xem phim, yêu phim hay chỉ hơi hơi, tha thiết học tập, hơn là vò võ quanh những bảng xếp hạng, danh hiệu như Oscar. Sự cởi mở, có lẽ, là cái khiến chúng ta thấm thía nhất nghệ thuật.

Nhưng biết khi nào chúng ta sẽ tìm đến những tác phẩm được xếp vào hàng “oái oăm” như danh sách 366 Weird movies? Khi Fshare bắt đầu xuất hiện những bộ phim như thế, hay khi torrent trở thành như nó đã và đang là nơi chứa đựng những tư liệu văn hóa (bên cạnh những thứ khác) do con người sáng tạo ra? Vì giải Oscar thì có là bao!

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận