Sắc màu ở Yangon

Chiến dịch vận động tranh cử của NLD trông giống với không khí sau một trận đại thắng của đội tuyển quốc gia

Mật độ giao thông của thành phố lớn nhất đất nước đã tăng nhanh đến mức luật giao thông cũng không đuổi theo kịp: bạn có thể lái cả xe hơi tay lái nghịch và tay lái thuận, đi theo chiều bên phải đường mà không gặp vấn đề gì.

Cửa xe buýt có thể nằm bên trái hoặc bên phải thân xe, và hành khách có thể xuống xe phía đường chứ không phải vỉa hè. Bên cạnh những chiếc Toyota cũ là Porsche, Land Rover và Mini Cooper. Tất cả là biểu hiện của một nền kinh tế sôi động.

Một tháng trước thềm cuộc tổng tuyển cử, khắp mọi nơi trên đất nước, đường phố phủ một màu đỏ đậm rực rỡ. Đó là màu cờ của Đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD), đảng của bà Aung San Suu Kyi.

Cờ của đảng này màu đỏ, với hình ảnh một con công màu vàng đang nhảy múa dưới ngôi sao trắng. Nó được lấy cảm hứng từ lá cờ của phong trào sinh viên mà cha bà, Bogyoke Aung San, đã lãnh đạo từ thời thuộc địa Anh.

Chiến dịch vận động tranh cử của NLD trông giống với không khí sau một trận đại thắng của đội tuyển quốc gia. Mọi người cùng xuống đường hò hét, nhảy múa trong tiếng nhạc, trong cùng một màu áo và vẫy những lá cờ đỏ rực.

Họ nhún nhảy trên những chiếc xe tải, bắc loa hô vang khẩu hiệu ra phố, quấn băng đô trên đầu và mang vẻ mặt đầy phấn khởi. Không có màu khác xen vào. Tỉ lệ ủng hộ của người dân dành cho đảng của bà Suu Kyi là rất lớn.

Những lá cờ màu xanh lá cây của Đảng Đoàn kết phát triển liên bang (USDP) cầm quyền chỉ xuất hiện dưới dạng... apphich chứ khó có thể gặp được một người dân đang vẫy chúng. Từ xe hơi đắt tiền đến xe đạp của người lao động, đâu cũng có thể gặp một lá cờ nhỏ màu đỏ với con công vàng cắm phía trước.

Đó là điều dễ hiểu: Aung San Suu Kyi đã được tôn vinh trên khắp thế giới, bằng cả giải Nobel hòa bình, vì những nỗ lực đấu tranh dân chủ cho Myanmar. Giờ bà trở thành niềm hi vọng cho một Myanmar hòa bình và thịnh vượng, dù đã ở tuổi 70.

Nhưng màu đỏ rực phía ngoài ấy không giấu đi được hoàn toàn những di sản mà gần năm thập kỷ quân đội kiểm soát đất nước. Hiến pháp nước này quy định rằng 25% số ghế trong quốc hội phải là đại diện của quân đội.

Quân đội và USDP, những cựu quân nhân cởi bỏ áo lính, đã và sẽ trở thành đối trọng của bà Suu Kyi cho dù kết quả của cuộc tổng tuyển cử có ra sao.

Và đặc biệt là với sự kiện ngày 12-8 (chủ tịch Đảng USDP Thura U Shwe Mann bị mất chức mà báo chí Myanmar đưa ra giả thiết rằng ông đang trở nên thân thiết với bà Suu Kyi), có thể hoài nghi về viễn cảnh hợp tác chặt chẽ giữa bà Suu Kyi và “phe” quân đội để đưa con tàu Myanmar tiến tới.

Để dễ hình dung những gì đang diễn ra, hãy quay trở lại với đường phố của Yangon. Những chiếc xe ở đây ngoài việc gần như chẳng tuân theo một luật đăng kiểm gì, phóng với tốc độ kinh hoàng nếu đường phố vắng.

“Sự thi hành luật pháp của chúng tôi rất yếu. Quân đội kiểm soát đất nước trong năm thập kỷ, an ninh được đảm bảo bởi quân đội, và lực lượng cảnh sát không có năng lực thực thi pháp luật” - tiến sĩ Aung Kyaw Myint, một nhà tư vấn trong lĩnh vực viễn thông của Myanmar, chặc lưỡi. Đó chỉ là một khía cạnh, nhưng nó nói rằng việc chuyển giao quyền lực từ quân đội sang các lực lượng dân sự không hề dễ dàng. Phía bên ngoài, những lá cờ đỏ của NLD vẫn phấp phới. Nhưng bên trong sẽ luôn thấp thoáng màu xanh của quân phục, của màu cờ USDP.

Tương lai của Myanmar tràn đầy cơ hội: nằm giữa nhiều nền kinh tế lớn, giàu tài nguyên, lực lượng lao động trẻ và phổ cập tiếng Anh trên diện rộng. Nhưng phía trước họ cũng là những xung đột bạo lực giữa hàng chục nhóm sắc tộc. Cuộc tổng tuyển cử ngày 8-11 là một bước ngoặt quan trọng của Myanmar, nhưng nó có “ngoặt” đủ nhiều để rẽ sang một hướng hoàn toàn tươi sáng phải chờ thời gian trả lời.■