Thăm đồi nho di sản thế giới

TTCT - Lavaux là vùng trồng nho nổi tiếng của Thụy Sĩ, nằm ở phía bắc hồ Léman, được UNESCO công nhận là di sản thế giới năm 2007.

Chỉ cách thủ đô Bern chừng nửa giờ đi tàu, Lavaux sẽ mang lại cho du khách những giây phút khám phá kỳ thú trong khung cảnh tuyệt đẹp của hồ Léman cùng dãy núi Alpes trùng điệp...

Nghìn năm một nghề truyền thống

Thụy Sĩ ban hành hẳn một đạo luật để bảo vệ tinh hoa ẩm thực truyền thống của quốc gia. Bên cạnh những món ăn nổi tiếng như fondue hay phô mai Raclette, trong danh sách ấy còn có bánh mì Roggenbrot từ Valais, thịt bò Grabunden, xúc xích thịt heo Saucissons từ Vaud và tất nhiên không thể thiếu được thương hiệu rượu vang nổi tiếng đến từ vùng Lavaux.

Vùng trồng nho ven hồ Léman trải dài 40km xen kẽ với làng mạc và các thị trấn nho nhỏ như Lutry, Villette, Gandvaux, Chenaux, Cully, Riex, Epesses, Chexbres, Rivaz hay St.Saphorin. Những ngôi nhà cổ, pháo đài, nhà thờ cổ được bảo tồn kỹ lưỡng, nằm khuất bóng trên đồi nho tạo nên nét đặc trưng của vùng Lavaux.

Tôi và những người bạn đồng hành tự tin vào đôi chân dẻo dai của mình đã chọn cách đi bộ trên những con đường mòn quanh co băng qua những ruộng nho xanh mướt để tìm cho mình một góc đẹp nhất chiêm ngưỡng toàn bộ khung cảnh thơ mộng của núi của hồ trên nền những luống nho thẳng tắp.

Nếu ngại đi bộ, bạn có thể bỏ ra 15 franc (khoảng 300.000 đồng) là có thể ngồi trên chiếc tàu hỏa chạy bằng điện đi quanh những triền dốc thoai thoải. Tàu cũng có lộ trình cho du khách dừng lại thăm thú tại những địa điểm di tích văn hóa lịch sử của vùng.

Đã đến vùng trồng nho, tất nhiên không thể bỏ qua việc tìm hiểu cách làm rượu của nông dân bản địa. Pière, một người sinh ra trong gia đình có truyền thống năm đời trồng nho làm rượu, tiếp chúng tôi như một người bạn thân từ lâu lắm, dù chúng tôi mới chỉ gặp anh lần đầu.

Bằng thứ tiếng Anh pha giọng Pháp đặc trưng, Pière kể cho chúng tôi nghe về cuộc đời của cây nho, từ lúc ươm trồng cho tới kỳ sinh trưởng.

Giữa đồi nho gặp nét cười duyên - Ảnh: G.Hoàng

Anh và vợ dẫn chúng tôi ra vườn để hướng dẫn cách tỉa chồi, bón phân, hái quả. Nhìn cách anh chị chăm chút cho từng cây nho giữa cả vùng đồi mênh mông bát ngát, tôi mới hiểu anh chị yêu quý công việc của mình đến mức nào.

Được làm việc yêu thích giữa mênh mông đồi núi và muôn trùng sóng nước đẹp hút hồn thế này, họ hẳn nằm trong số những người trồng nho hạnh phúc nhất thế gian.

Pière chỉ cho chúng tôi cách ủ nho làm rượu, sau đó anh giới thiệu căn hầm chứa hàng trăm thùng rượu nho và mời chúng tôi nếm thứ rượu vang đặc sản của vùng Lavaux trứ danh này.

Nghề trồng nho và làm rượu của Lavaux có lịch sử rất lâu đời. Vào đầu thế kỷ 1 sau Công nguyên, với lợi thế đặc biệt về điều kiện địa lý của vùng đồi ven hồ ở Lavaux, người La Mã đã bắt đầu khám phá và thực hành nghề trồng nho tại nơi đây. Họ tạo ra những thửa ruộng bậc thang trên sườn đồi và xây những bức tường đá để bảo vệ cho vườn nho của mình.

Tới thế kỷ 12, truyền thống làm rượu ở Lavaux bắt đầu hình thành khi cha cố thuộc dòng Citeaux đến cai quản vùng đất này mang theo bí quyết làm rượu vô cùng độc đáo. Gần một nghìn năm trôi qua, nghề truyền thống ấy vẫn được lưu truyền cho tới tận ngày nay.

Truyền thống trồng nho làm rượu của người Lavaux làm bao người ngưỡng mộ - Ảnh: G.Hoàng

Quà của thiên nhiên

Nho Lavaux được hình thành từ nhiều địa hình và chất đất khác nhau trong điều kiện khí hậu chuyên biệt. Nhờ đó người trồng nho nơi đây tạo nên được tám thương hiệu vang nổi tiếng toàn Thụy Sĩ.

Pière giải thích cho tôi rằng để có được hương vị đặc trưng, cây nho ở Lavaux được chăm sóc bởi ba loại nắng. Nắng thứ nhất là ánh sáng tự nhiên của mặt trời. Nắng thứ hai là ánh sáng phản xạ từ mặt hồ Léman.

Và nắng cuối cùng chính là sức nóng của mặt trời còn lưu lại trên những bức tường đá hàng trăm năm tuổi bao quanh các ruộng nho. Chính ba thứ nắng ấy đã nuôi dưỡng và giúp những trái nho của vùng Lavaux chín mọng sau mỗi vụ mùa.

Người Thụy Sĩ cũng khéo léo kết hợp thứ rượu ấy với những món ăn thích hợp để biến bữa tiệc của mình trở thành một kiệt tác ẩm thực tinh tế.

Và giây phút thư giãn bên hồ - Ảnh: G.Hoàng

Du khách có dịp ghé qua Thụy Sĩ, có lẽ nên thử cảm giác ngồi ăn fondue (món lẩu phô mai được coi là quốc hồn quốc túy của Thụy Sĩ) và thưởng thức kèm loại vang trắng có xuất xứ từ Lavaux trong một ngôi nhà gỗ giản dị ở độ cao gần 3.000m trên dãy Alpes giữa cái lạnh tê tái của mùa đông Thụy Sĩ.

Ngoài ra, du khách có thể nhấm nháp ly vang đỏ Lavaux ăn kèm với món thịt bê truyền thống nấu với nấm, hành tây và kem (Zürcher Geschnetzeltes) trong một nhà hàng sang trọng giữa phố cổ Zurich.

Lavaux là một kiệt tác hội họa của tự nhiên, đẹp hơn hết thảy tranh vẽ của những danh họa mà tôi đã xem trong đời. Nằm dài trên bãi cỏ ven hồ nhìn lên đồi nho xanh ngắt, thầm phục cái cách người Thụy Sĩ bảo tồn, gìn giữ làng nghề truyền thống và phát triển du lịch.

Việt Nam có hàng trăm, hàng nghìn làng nghề như thế nhưng vì sao ngày càng mai một, mất dần theo thời gian? Vì sao làng nghề và ngành du lịch nước ta mãi chưa tìm được tiếng nói chung?