Thư của một bà già vừa bị hack Facebook

Bạn bảo "tôi nhận tin bà nhắn inbox bảo gửi tiền gì đó, nhưng kiểu đó ngang với kiểu ‘lên công an nhận trát tòa’, ‘lên bưu điện nhận bưu kiện’, giờ chỉ lừa được người mù mờ cả tin".

Rồi bạn giục mở tài khoản Facebook mới, hoặc kiện "đòi lại tài khoản đi". Bà già trong cơn buồn bực, nghĩ "thôi không thèm chơi FB nữa, toàn thấy khoe ăn khoe áo khoe đi chơi, rồi thì chửi bới, mất thì giờ. Chuyển sang xem TikTok, cùng lắm thì xem YouTube". 

Nhưng rồi bà già nghĩ lại: "Già rồi nằm nhà, có cái FB thì vẫn ‘gặp’ được bạn trên đó, thỉnh thoảng có người viết cái hay, mình học được. Rồi có messenger dùng nhắn, gọi. Mình có lỡ viết gì càm ràm thì cũng có người tử tế còm ‘Cố lên bác ơi’ thế là đỡ trầm cảm". Thấy có ai đưa hình tang lễ, bao giờ bà cũng còm chia buồn, như cách mà người Việt xưa đi đường gặp đám tang thì nhường đường và cúi đầu chào.

Nhưng trước tiên bà muốn viết hai bức thư quan trọng "Gửi cháu Mark" và "Gửi... quan lớn quản lý mạng", dầu bà chẳng biết cụ thể ở nước ta gồm những bộ những ban chi chít nào. Chỉ là bà đã có lần mừng vì nghe mang máng có ông hứa nếu không thấy tiến bộ về số hóa hay chuyển đổi số chi chi đó thì ông ấy xin từ chức.

"Gửi cháu Mark,

Bà cảm ơn cháu vì có nền tảng cho bà được liên hệ với bạn bè con cháu khắp nơi. Bà viết đều để bạn bè con cháu làm ăn tứ xứ (bà có cháu đi cày xứ Mỹ của cháu nữa đó, gớm, vất vả chả sung sướng gì) yên chí vì thấy bà vui, bà còn sống và đang bận tám. Cảm ơn cháu nhé Mark.

Nhưng cháu nên nhớ ơn người dùng vì ngày nay đến bà còn biết khi bạn dùng miễn phí thứ gì thì bạn trở thành "sản phẩm" của thứ ấy rồi. Nhờ có bà và triệu triệu người đông đảo vào FB nên quảng cáo họ mới ghé nhà cháu, cháu mới trở nên giàu ú ụ. Báo chí xứ bà khổ vì "cháy nhà hai đầu", báo giấy chết, báo mạng bà con... đọc chùa, quảng cáo thì 80% đã rơi vào túi cháu FB và Google. Vì vậy bà chúc cháu mạnh giỏi, nghĩ được cách chặn bọn bất lương, bảo vệ người dùng, nhất là những người như bà, đông đảo lắm chứ không ít đâu. Đám trẻ nó chạy sang TikTok và Twitter nhiều rồi, cái này cháu biết rõ. Bà vẫn yêu cháu".

Rồi bà biên lá thư thứ hai.

"Gửi các ngài lãnh đạo... mạng,

Tôi già yếu không nắm rõ mạng ở Việt Nam thuộc cơ quan nào, nên xin lỗi trước và bày tỏ đôi lời. 

Tôi chỉ bị hack FB thôi, chứ nghe nói bọn tội phạm làm nhiều việc tày trời hơn. Nghe bảo nó lừa giả cả trang điện tử của ngân hàng, doanh nghiệp, bảo hiểm xã hội, đầu tư chứng khoán, giả lừa làm việc online, chiếm tài khoản, tin nhắn giả mạo, vờ nâng cấp 4G miễn phí... 

Nghe đồn có cái hãng nghiên cứu bảo mật gì đó, tra Google ra cái tên Kaspersky, họ bảo đến tháng 4-2022 có tới 26,36% vụ lừa đảo trực tuyến ở Việt Nam là nhắm vào ngân hàng - cái túi tiền của nước của dân (chiếm tận 40% cú lừa khu vực). Họ xếp hạng bọn lừa đảo ở Đông Nam Á thì Việt Nam ta cùng Philippines, Thái Lan top đầu.

Thưa các vị, 

Tôi cũng biết những nỗ lực của quý vị và cả nước chống chọi bọn lưu manh, nhắc nhở dân chúng cảnh giác nên giờ chẳng biết trách ai, chỉ là một lời than khóc. Nghe tiêu cực quá, có khi thư này bị loại bỏ ngay từ văn phòng không chuyển tới các ngài. Nhưng đây là vấn nạn lớn của chung thế giới, nó còn thành vũ khí hiện đại đánh nhau. 

Và tôi lo lắm. Trong khi thằng cháu tôi, lớp 12, là "giáo sư IT của bà" thường giúp bà xử lý máy tính, thì nghe có thằng bé khác cũng lớp 12 ở Bắc Ninh lại đi hack FB của người khác, lừa 100 người khắp cả nước lấy được 10 tỉ. Vậy là các ngài phải bảo cả ngành giáo dục nữa, không được "xã hội hóa cả trách nhiệm" mà quên việc chính các ngài cần làm trong một xã hội đang "số hóa" đủ mặt.

Chúng tôi là thế hệ "đồng tiền đi liền khúc ruột", tích cóp lâu lắm mới có chút dành dụm, không đủ khả năng "để tiền vào bất động sản". Chúng tôi đang biến mất dần, lo là lo cho con cháu tương lai thôi. Làm sao hiện đại thì phải sung sướng, an toàn hơn, chứ nếu "lưu manh mạng" lại lớn mạnh hơn cả "an ninh mạng" thì thật là lo lắm.

Gửi tới quý vị lời chào của một bà già vừa hoảng hồn vì bị hack mất FB"■