Trào lưu nuôi kiến kiểng

TRỌNG NHÂN 15/01/2022 19:00 GMT+7

TTCT - Những đàn kiến kiểng - thú chơi mới của nhiều bạn trẻ hiện nay - là một cách để hiểu hơn về thế giới cũng đa dạng của loài người.

Một số loại hộp nuôi kiến cảnh lạ mắt được người chơi sáng tạo. Ảnh: HUY LÊ

 

Kiến trúc sư cho tổ kiến

Những ngày đầu năm mới, anh Nguyễn Tấn Minh Nhựt (1991, ngụ Q.Bình Tân, TP.HCM) cùng 2 người bạn trong nhóm miệt mài hoàn tất những công đoạn cuối cùng để kịp giao 30 hộp kiến (tank kiến) ngay trong tuần cho nhiều khách hàng đang sốt ruột chờ đợi.

Những tank kiến có 2 khu vực thông nhau, gồm phần tổ (nest) và phần tiểu cảnh (out world). Phần tổ thường nằm bên dưới, có thể làm bằng ximăng hay gạch nhẹ, mô phỏng nơi ở của kiến trong lòng đất. 

Trong hệ thống đường hầm nhân tạo được khoét sẵn, đàn kiến sẽ tổ chức cuộc sống hệt như ngoài tự nhiên, chia ra từng khu chức năng như ở, dự trữ thức ăn, đẻ trứng… Một số người theo trường phái để kiến tự đào hang sẽ dùng đất, cát thay cho gạch, ximăng và trao quyền thiết kế ngôi nhà mơ ước cho chúng. 

Phần tiểu cảnh tạo không gian như trên mặt đất cho kiến có chỗ sinh hoạt, vui chơi. Đây cũng là nơi những “kiến trúc sư” như anh Nhựt thỏa sức sáng tạo. 

Có người thích sắp đặt một vài hòn đá, nhành cây theo phong cách rừng mưa nhiệt đới, có người bài trí kiểu hoang mạc. Có người làm những đường hầm, mê cung cho kiến rượt đuổi, người lại ưa sự giản dị, chỉ thêm thắt vài chiếc lá khô…

Nhóm của anh Nhựt đang hoàn thành những hộp kiến cho khách - Ảnh: TRỌNG NHÂN

 

Mỗi loài kiến có một tập tính sống riêng biệt nên không thể dùng một hộp cho tất cả các loài. Loài kiến đất thường thích hốc, ụ để dễ ẩn nấp, trốn tìm. Những bầy kiến cây hợp với môi trường thoáng đãng, có những “cành đa, cành đào” để “leo vào, leo ra”. 

“Tiểu cảnh không phù hợp sẽ làm kiến căng thẳng, kiến thợ bỏ ăn, hoạt động kém, kiến chúa không sinh sản, đôi khi cả đàn sẽ chết hết”, anh Nhựt nói.

Tank kiến được bọc một lớp nhựa mica trong suốt, giúp người chơi ngắm nhìn hoạt động của đàn kiến. Nhiều người thích xem kiến đi đi lại lại như thưởng thức một bức tranh “sống”.

 Một vết trầy nhẹ trên lớp mica, một hạt bụi nằm sai chỗ cũng sẽ tạo ra sự khó chịu về mặt thị giác, vì vậy từng chi tiết của hộp nuôi kiến phải được chau chuốt kỹ càng bằng những dụng cụ chuyên biệt. 

Từng điểm nối trong hộp phải thật kín, tránh những loài kiến bên ngoài xâm nhập phá hoại đàn kiến nuôi. Mỗi hộp giá từ 200.000 - 500.000 đồng.

Dưỡng kiến chúa trong ống nghiệm để gầy dựng đàn kiến - Ảnh: TRỌNG NHÂN

 

“Khùng hay sao mà nuôi kiến?”

Thú nuôi kiến gần như không tốn tiền, có thể bắt ngoài tự nhiên. Những người chơi sành sỏi không tiếc công sức về những vùng ven ngoại thành TP.HCM sau những cơn mưa lớn để tìm bắt kiến chúa. Muốn săn được những loại kiến hiếm, nhiều người trèo đèo lội suối, băng rừng lần tìm trong những hang hốc, bụi rậm. 

“Tôi thường xách xe đi Bình Dương, Bình Phước, Đắk Nông, vào rừng tìm kiến. Nhiều bữa không thu hoạch được gì mà chỉ gặp rắn rết. 

Cũng có lúc bắt được kiến chúa nhưng chúng không đẻ trứng. Kiến chúa đem về được nuôi dưỡng trong ống nghiệm. 100 kiến chúa thì chỉ khoảng 10 con có thể phát triển thành đàn, mất cả năm trời”, anh Nhựt cho biết.

Dù vậy, không phải ai cũng có thiện cảm với những loại vật nuôi nhỏ bé này. Anh Nhựt từng gặp nhiều lời chê bai vì dành thời gian chăm chút cho những con côn trùng bé xíu này. 

Một hộp kiến với phần tổ như trong hình có thể chứa được tối đa khoảng 100 con kiến - Ảnh: TRỌNG NHÂN

 

“Nhiều người ác cảm với kiến vì chúng thường bu vào thức ăn. Nhưng thật ra kiến rất sạch sẽ. Chúng có thói quen đem rác thải ra xa nơi sống nên trong hộp thường phải đặt thêm những hộc trống để kiến bỏ rác”, một người có kinh nghiệm nuôi kiến cho biết.

Thấy anh Nguyễn Hoàng Ngân (25 tuổi, Tây Ninh) nuôi một số loài kiến cây, nâng niu con kiến trong lòng bàn tay, mớm cho kiến uống nước đường hay thỉnh thoảng trò chuyện với kiến, người thân trong nhà còn nói anh bị khùng. Nhưng Ngân tìm thấy được sự thư giãn với sở thích ấy. 

“Sau những giờ làm việc căng thẳng, nhìn kiến hoạt động liên tục tôi cảm thấy tinh thần thoải mái, nhắc nhở mình không được làm biếng. Chỉ cần nhìn thấy khoảnh khắc một chú kiến bé xíu chui ra từ vỏ trứng cũng đã là một niềm vui khó tả”, Ngân nói.

Lê Đức Huy (25 tuổi, ở TP.HCM) đang lan tỏa tình yêu kiến cảnh của mình bằng một kênh YouTube giới thiệu về các loài kiến, cách nuôi kiến cảnh cho người mới chơi. 

Mỗi loài kiến có một điểm đặc biệt, có thể ở ngoại hình, tập tính sống, vì vậy, thu thập được một loài sẽ cho cảm giác như chinh phục, tìm thêm được một “bảo bối” như trong trò chơi Pokémon. Huy đang có hơn 10 loài kiến khác nhau, trong đó có nhiều loại Camponotus (kiến thợ mộcvới màu sắc đẹp mắt.

Huy nói anh nghiệm được rất nhiều bài học khi quan sát những chú kiến tí hon mình nuôi. Loài kiến diacama thường thích săn mồi riêng lẻ, nhưng một lần, khi anh thả vào hộp một con dế lớn, một con kiến mau chóng chạy về báo động, tập hợp anh em cùng săn mồi.

“Tôi ngẩn người khi cảm nhận được giá trị của sự đoàn kết trong thế giới tự nhiên, tạm gác lại những tập tính cá nhân để vì lợi ích chung”, Huy cho biết.

Một số loại hộp nuôi kiến cảnh lạ mắt được người chơi sáng tạo. Ảnh: HUY LÊ

 

Đấu giá kiến trực tuyến

Gầy dựng một đàn kiến từ một con kiến chúa mất nhiều thời gian, nên nhu cầu mua bán kiến xuất hiện. Kiến chúa được bán theo hình thức “bia kèm mồi” với vài chục kiến thợ. 

Các hội nhóm mua bán kiến trên mạng xã hội thường ra luật hạn chế việc bán lẻ kiến chúa vì đã có nhiều trường hợp lừa bán kiến chúa chưa thụ tinh, bán kiến chúa non. Vì vậy, hiện nay người chơi kiến chỉ có thể bán kiến chúa khi chúng đã đẻ được ít nhất 10 kiến thợ.

Trên các chợ kiến online, giá bán thay đổi tùy loại kiến, từ khoảng 300.000 - 800.000/đồng. Mắc nhất là đàn kiến thuộc dòng camponotus albosparsus hay camponotus turcestanus, do ngoại hình đẹp, giá khoảng 600.000 - 1 triệu đồng cho một kiến chúa kèm 40-60 kiến thợ.

Một số loài khác như messor barbarus bán 600.000 đồng cho 1 kiến chúa và 10 kiến thợ, hay tetra rufonigra với giá 500.000 đồng cho 1 kiến chúa và 10 kiến thợ. Hình thức mua bán cả đàn kiến với số lượng lên đến vài trăm con dần phổ biến.

 Một đàn kiến rufipes gồm 3 kiến chúa và 100 kiến thợ được chào hàng 650.000 đồng. Đàn kiến trap-jaw có 12 kiến chúa và 200 kiến thợ rao bán 1,2 triệu đồng. 

Theo dân chơi kiến, mức giá trên tăng gấp 3 lần chỉ trong 2 năm trở lại đây, do nhiều người đã biết đến môn chơi này nên thị trường sôi động hơn.

Một số loài kiến anh Lê Đức Huy đang nuôi - Ảnh: NVCC

 

Những buổi đấu giá trực tuyến của những nhóm mua bán kiến trên Facebook thu hút nhiều lượt tham gia. Trong buổi đấu giá đàn kiến messor aciculatus gồm 2 kiến chúa và 50 kiến lính, khách hàng để lại bình luận giá muốn mua. 

Ai trả giá cao nhất sẽ sở hữu kiến. Sau hơn 30 lượt trả giá, giá cao nhất là 600.000 đồng, cao hơn mức khởi điểm 6 lần.

Kiến cần nước, đường (carbohydrate) và đạm (protein). Đường cung cấp năng lượng cho kiến thợ làm việc, có thể được bổ sung bằng cách pha nước đường hoặc mật ong. Đạm dành nhiều cho kiến chúa và các ấu trùng. Người chơi có thể cung cấp lượng đạm này bằng dế, sâu hoặc nhộng.

Hiểu kiến để hiểu về người

Giáo sư Susanne Foitzik, nhà kiến học (myrmecologist) tại Viện sinh vật và tiến hóa phân tử thuộc Đại học Johannes Gutenberg Mainz (Đức), đã dành phần lớn thời gian cuộc đời mình để nghiên cứu hàng ngàn loài kiến bé nhỏ. Ghi chép của bà về những điểm độc đáo của các loài kiến khắp nơi được tổng hợp trong cuốn sách Đế chế kiến: Thế giới ẩn và cuộc sống phi thường của những kẻ tí hon chinh phục Trái đất.

Bạn sẽ thấy một thế giới nhỏ bé nhưng vô cùng đa dạng của kiến. Đó là Anoplolepis gracilipes, loài kiến “điên” từng xâm chiếm đảo Giáng sinh ở Ấn Độ Dương, ăn mọi thứ từ bướm, thằn lằn cho đến loài cua đỏ đặc trưng ở đảo. 

Hay Jaglavak là loài kiến đỏ, đôi càng sắc bén mà bộ tộc Morfu ở Cameroon đặt cho biệt danh “hoàng tử của các loài côn trùng”. Còn kiến Odontomachus Bauri ở khu vực Caribê có tốc độ kẹp nhanh nhất nhì trong thế giới động vật, lên tới 230 km/h.

Thế giới của kiến cũng đa dạng hệt như một thế giới khác đang tồn tại song song với chúng ta - giáo sư Foitzik viết. Hiểu biết về kiến, ta có thể hiểu thêm về thế giới của chính mình, nơi cũng có những cộng đồng với những đặc trưng khác nhau về hình thể lẫn văn hóa, xã hội.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận