Trưởng thành - chiếc áo quá rộng với thế hệ Y?

Họ là những người mãi cho rằng mình còn trẻ cho đến khi ngỡ ngàng nhận ra đã ngấp nghé tuổi 40, buộc phải gánh trên vai hàng tá trách nhiệm gia đình, sự nghiệp. 

Trò chuyện với người thuộc thế hệ Y, thế hệ thiên niên kỷ hay Millennials (sinh từ 1981 - 1996), dễ nhận ra một mô típ quen thuộc: nhận thức về tuổi tác của họ dường như ngưng đọng ở tầm 24-27 gì đó, thay vì phải cộng con số đó cho 10. 

Nhưng thời gian trôi với tất cả mọi người, và Millennials cũng không ngoại lệ. Họ đang mua nhà, sinh con, đầu tư và thăng chức tại nơi làm việc. Ngày nào em bé cỏn con, giờ đây đã là những người lớn thực thụ, những người gánh vác trách nhiệm. Nghe hay ho, nhưng cũng đầy áp lực và đáng sợ.

Thế hệ kẹp giữa

Trong gia đình, thế hệ Y đang ở thế gọng kìm trách nhiệm siết chặt, trên chăm sóc ông bà, cha mẹ, dưới nuôi dạy con cái. Một ngày họ nhận ra mẹ họ cần giúp soạn quần áo cho chuyến đi chơi sắp tới, hoặc ba họ có dấu hiệu trầm cảm vì phải nghỉ hưu và không biết làm sao cài đặt điện thoại cảm ứng mới. Còn họ vẫn đang vừa loay hoay nghĩ tối nay ăn gì, vừa băn khoăn không biết phương pháp dạy con hiện tại đã đúng chưa mà mấy đứa nhỏ phá kinh hồn bạt vía.

Ở công sở cũng đâu khác gì. Theo Business Insider, thế hệ Y hiện tại đã làm việc đủ lâu để trở thành quản lý hoặc ít nhất là thăng tiến lên vài nấc trong thang bậc công ty. Họ chưa đủ "dừ" để đứng trong hàng ngũ của thế hệ X nhưng đủ lớn để nhận kỳ vọng sẽ truyền đạt mong muốn của các ông chủ cho thế hệ trẻ hơn trong công ty.

Bi kịch là, thế hệ Y thừa sức liên hệ với người trẻ bởi những am hiểu công nghệ và mạng xã hội của mình, nhưng họ lại khó lòng đồng điệu với gen Z, khoảng cách thế hệ tưởng không xa mà xa không tưởng. 

Một trưởng nhóm gen Y nhận thấy gần đây mấy nhân viên trẻ hình như không tiệc tùng nhậu nhẹt karaoke, những niềm vui sau giờ làm anh ấy từng có. Không đâu, họ vẫn hẹn nhau, chỉ không mời anh ấy.

Trong một cuộc khảo sát của công ty phần mềm đa quốc gia Zapier (Mỹ) thực hiện, hơn 60% số người được hỏi thuộc thế hệ Millennials cho biết họ có cấp dưới. Tuy vậy, gen Y chọn cho mình phong cách làm quản lý đồng cảm, minh bạch, hỗ trợ nhân viên cân bằng công việc và cuộc sống hơn so với những gì họ từng trải qua khi mới đi làm. 

Nhưng lối quản lý này vô tình đặt thêm cục tạ lên vai các lãnh đạo Millennials, dễ dẫn đến hội chứng kẻ mạo danh (imposter syndrome - nghi ngờ kỹ năng và thành công của chính mình, cảm thấy mình không tài giỏi hoặc xứng đáng như người khác nghĩ, và sợ rằng một ngày nào đó, mọi người sẽ nhận ra điều đó).

"Thế hệ kẹp giữa" đang bị choáng ngợp bởi ba áp lực: tuổi thọ dài hơn của cha mẹ già, thời gian phụ thuộc kéo dài của con cái và những rào cản trong sự nghiệp của chính họ cộng thêm suy thoái kinh tế. Jennifer Deal, nhà khoa học cao cấp tại Trung tâm tổ chức hiệu quả thuộc Trường Kinh doanh Marshall, Đại học Southern California, nhận định thế hệ Millennials sẽ "ngạc nhiên khi đến tuổi trưởng thành", nhất là khi không được những người đi trước chuẩn bị tâm lý.

Từ một thế hệ mới, những người trẻ - mà giờ đây thật ra đã "tuổi băm" trở lên - giờ phải lãnh lấy bánh lái và giữ cho con thuyền ổn định, đi đúng hướng, điều mà Deal cho là "quá choáng ngợp với họ".

Những cơn đau nhức dần xuất hiện. Tuổi trung niên đã đến với thế hệ Y, điều này đồng nghĩa họ đang ở dưới cùng đường cong chữ U của sự hài lòng: hạnh phúc khi còn trẻ, khủng hoảng ở độ tuổi 40, và sau đó lại hạnh phúc khi về già.

Còn đâu nét ngầu

Khoảnh khắc cảm thấy chữ "già" rõ rệt nhất có lẽ là khi thực tập sinh hay nhân viên mới ở công ty là những người kém bạn hơn 10 tuổi. Thế hệ thiên niên kỷ buộc phải nhận ra mình đã thật sự ở tuổi trung niên. Khủng hoảng quá!

Từ điển Cambridge định nghĩa khủng hoảng tuổi trung niên là cảm giác không vui, lo lắng và thất vọng mà một số người trải qua khi ở tuổi tầm 40. Đôi khi điều này khiến họ thực hiện những thay đổi quan trọng trong cuộc sống của mình. 

Còn Trung tâm tâm lý học Thịnh vượng (TCP, trụ sở tại New York) thì liệt kê dấu hiệu khủng hoảng tuổi trung niên ở Millennials là tăng hoặc giảm cân đáng kể, uống nhiều rượu bia hơn, tham gia trị liệu, thay đổi ngoại hình, mua sắm bốc đồng hoặc bắt đầu một sở thích mới.

Tuy nhiên, khác với khủng hoảng tuổi trung niên của các thế hệ trước (vốn gắn liền với những khoản mua sắm xa xỉ), thế hệ thiên niên kỷ phải đối mặt với nền kinh tế đầy thách thức khiến họ khó có thể chi trả cho cuộc khủng hoảng tuổi trung niên theo kiểu cũ, Mason Farmani, một chuyên gia khai vấn lối sống, nói với Fortune.

Fortune dẫn khảo sát của TCP, thực hiện trên 1.000 người thuộc thế hệ Y, 81% cho biết họ không đủ khả năng chi trả cho khủng hoảng tuổi trung niên, 58% nói họ còn chẳng có thời gian để mà khủng hoảng. Dự báo 1 trong 2 người thuộc thế hệ này sẽ trải qua khủng hoảng tuổi trung niên trong tương lai.

Tiến sĩ tâm lý học lâm sàng tại TCP, Tirrell De Gannes diễn giải, mục đích của thế hệ này bị định hình bởi những câu chuyện cũ mèm về việc tự vươn lên, về những hình mẫu của những người thành công được ra rả trên các kênh truyền thông xã hội. 

Miles Herbert, nhà sản xuất audio cho tờ The Guardian bản Úc, hết sức tán thành. Anh cho rằng trên mạng lẫn ngoài đời, thế hệ X hay đổ lỗi cho thế hệ Y không biết phấn đấu, còn thế hệ Z lại phàn nàn thế hệ Y sến súa và bắt đầu lỗi mốt. Nhưng khi bạn có một đứa con mới biết đi đang la hét và nhèo nhẹo ở phía sau, thì một chiếc "quần jean sạch sẽ" sẽ là mục tiêu duy nhất.

Trên TikTok, thế hệ thiên niên kỷ tự đánh dấu tuổi của mình bằng cách đi vớ ngắn đến mắt cá chân thay vì vớ dài đến bắp chân. Nhiều cuộc tranh luận trên Internet nổ ra giữa thế hệ Y và Z, nhưng Business Insider đánh giá ẩn sau đó là sự nổi giận của Millennials hòng chống lại sự lụi tàn hào quang của thế hệ mình. 

"Thế hệ Y đang trải qua một cuộc khủng hoảng hiện sinh khi họ mất đi quyền kiểm soát văn hóa giới trẻ" - Claire Tassin, một nhà phân tích bán lẻ và thương mại điện tử tại Morning Consult, cho biết. Có lẽ chính điều này đã tô đậm khủng hoảng tuổi trung niên của những người gen Y - từ những người định hình xu hướng trên Internet trở thành những người đuổi theo trào lưu để giữ được sự trẻ trung, mới mẻ, những người bị cho ra rìa khỏi nhóm nhân khẩu học 18-34 tuổi mà các nhà tiếp thị nhắm đến.

Trải nghiệm nhận ra mình đã trưởng thành, đi kèm với phấn khích và sợ hãi rồi cũng sẽ ổn thôi. Bởi thế hệ thiên niên kỷ vẫn sẽ có lợi thế trong thời đại mạng xã hội, giúp họ quan sát bạn bè đồng trang lứa, chia sẻ và tự hỏi liệu mình có đang làm chưa tốt không. 

Internet là không gian cho những gợi ý vô tận về cách làm mọi việc sao cho "đúng". Một phần của việc trở thành người lớn ở mọi hoàn cảnh - từ gia đình, chỗ làm đến trong xã hội - là sàng lọc tất cả thông tin để tìm ra câu trả lời "đủ tốt".