Bốn bể là nhà, quán cà phê là công sở

TTCT - Sự thay đổi cách gọi người làm việc không tới công sở, từ work from home (làm việc ở nhà) sang remote work (làm việc từ xa), có một hàm ý mà chỉ có giới chủ quán cà phê mới thấu hiểu.

Từ home không còn, là bởi dân làm việc từ xa giờ chuộng các "địa điểm thứ ba" - nơi nào cũng được, miễn không phải nhà và văn phòng, lý tưởng nhất là mấy quán cà phê.

Báo Tây có đủ cách gọi mỉa mai cho những người không chỉ bày mỗi cái laptop mà "set up" cả văn phòng ở quán cà phê, ngồi họp Zoom như thật: seat hogging, laptop table hogger hay Zoom squatter, dịch chung là bọn ôm máy tính, chiếm cứ không gian bất hợp pháp.

Dân mạng Việt Nam hồi tháng rồi cũng xôn xao chuyện một chuỗi cà phê dán kín ổ điện, được cho là để "cấm cửa" các đối tượng này.

Theo Cục Thống kê lao động Mỹ, 35% người lao động từng làm việc tại nhà (một phần hoặc hoàn toàn) trong năm 2023, tăng 11% so với thời điểm trước đại dịch (2019). Trong số này có cả người chưa có việc làm.

Tại quán cà phê Elle ở Washington D.C. (Mỹ), số người dùng laptop đã tăng lên kể từ khi Cơ quan Tối ưu hóa chính phủ (DOGE) bắt đầu công cuộc tinh gọn bộ máy.

Chủ quán Nick Pimentel kể với trang Axios, có hôm ước tính khoảng 80% khách trong quán đều đang dán mắt vào laptop để tìm việc, chỉnh sửa hồ sơ xin việc, thậm chí là phỏng vấn trực tuyến qua Zoom.

Theo nhiều chủ quán, từ Anh đến Mỹ, khách mang theo laptop thường ngồi lâu mà chi tiêu lại ít hơn hẳn so với khách bình thường. Số khách "ngồi đồng" này không chỉ chiếm chỗ của khách khác, mà còn khiến những người muốn đi cà phê thực thụ phiền lòng vì khiến không khí của quán trầm xuống thấy rõ. Ra quán trò chuyện thả ga, cười đùa cho đã, mà xung quanh toàn người gọi điện họp hành, điều phối công việc qua Zoom, tự nhiên phải nói khẽ cười duyên.

Và thế là các chính sách "cấm laptop, cắt WiFi" ra đời. Tại Elle, WiFi chỉ bật từ thứ hai đến thứ năm, trong khung giờ 8h sáng đến 3h chiều, và chỉ sử dụng được trong vòng 1 tiếng rưỡi. Từ đầu năm nay, Flyleaf - một quán cà phê kiêm nhà hàng nhỏ tại Grosse Pointe - đã áp dụng chính sách cấm sử dụng laptop khi tới giờ mở bán bữa trưa ("Laptop không nên chen vào bữa ăn, nhất là vào cuối tuần", theo lời chủ quán). Nhiều chỗ cũng dán băng keo lên ổ điện, theo báo Detroit Free Press.

Dù thiệt hại kinh tế là rõ ràng, song phần lớn chủ quán đều cho rằng vấn đề với chuyện "lập văn phòng" ở quán cà phê không nằm ở tiền, mà là ở không khí. Chris Chaplin, chủ quán Milk and Bean ở Newbury (Anh), chỉ muốn mở một quán cà phê ấm cúng, nhưng bỗng dưng có cảm giác đang điều hành một không gian làm việc chung (coworking space).

Anh ra quy định giới hạn thời gian sử dụng laptop còn một tiếng mỗi ngày, và cấm hoàn toàn vào cuối tuần, kèm thông báo thân thiện: "Chúng tôi muốn những chiếc bàn nơi đây dành cho tiếng cười, tán tỉnh và chuyện trò hơn là họp hành".

Milk and Bean may mắn khi hầu hết khách hưởng ứng tích cực quy định mới, nhưng không phải tiệm nào cũng gặp người hiểu chuyện. Cám cảnh thay cho giới kinh doanh, cây bút tự do Emily Watkins dày công biên soạn một "bộ quy tắc ứng xử" dành cho "mấy kẻ kỳ cục" chuyên mang máy tính ra quán cà phê. "Cần đọc kỹ, vì nếu còn làm quá nữa thì chỉ còn quay lại mở laptop trên bàn ăn trong bếp thôi, nghe chưa?" - tác giả viết trên The Guardian.

Nguyên tắc đầu tiên: chỉ ngồi làm việc ở quán tối đa 4 tiếng, và cứ mỗi 2 tiếng thì tiêu ít nhất 5 bảng Anh. Nếu muốn ngồi lì cả ngày thì phải gọi thêm một bữa ăn đàng hoàng. Kế tiếp: tuyệt đối không gọi Zoom hay điện thoại trong quán; phải chọn bàn nhỏ nhất có thể, đừng ngồi choán hết một bàn bốn người chỉ để ôm cái MacBook; và đã không thấy ổ cắm điện thì chớ hỏi nhân viên làm gì, "họ ở đó để phục vụ đồ ăn thức uống, không phải để cung cấp dịch vụ văn phòng lưu động cho quý vị". Cuối cùng, cái này ai đọc cũng sẽ vỗ tay tán thưởng: không được mở loa ngoài.

Tất nhiên, mọi giải pháp đều tạm thời, các quán cũng đã cố gắng hết sức. Một chủ tiệm cà phê "không WiFi" cho biết khách vẫn tha đồ đạc đến bày biện và "bắt trộm" WiFi cửa hàng gần đó. Giờ thì các chủ tiệm chỉ mong khách nếu có ý định "cắm trại" trong quán để làm việc hay học bài thì nên biết điều một chút.

"Hãy giới hạn thời gian ngồi lại dưới 90 phút, hoặc nếu cần ở lâu hơn thì nên đứng dậy mua thêm một ly nước, một cái bánh hay gì đó. Chúng tôi cũng cần có doanh thu để duy trì hoạt động chứ" - Nick Price, chủ hai quán cà phê ở TP Salt Lake (Utah, Mỹ), nói với Axios.