Bóng đá nữ: Chưa vượt qua định kiến

TTCT - Việc một nhóm cầu thủ nữ hàng đầu đệ đơn kiện về điều kiện sân bãi cho giải World Cup nữ 2015 diễn ra tại Canada cho thấy sự phân biệt đối xử và nhiều định kiến đối với môn thể thao lẽ ra phải là của tất cả mọi người.

Chỉ nhờ xinh đẹp mà Julie Foudy được mời dự lễ bốc thăm World Cup cho nam hồi năm 1998 - Ảnh: womenssportsfoundation.org

Một nhóm gần 50 cầu thủ nữ thuộc 12 quốc gia sẽ tham dự giải đấu trên đã đệ đơn kiện lên Tòa án nhân quyền ở Ontario, Canada, theo BBC.

Trong danh sách nguyên đơn có các cầu thủ từng hai lần giành danh hiệu Cầu thủ nữ xuất sắc nhất thế giới của FIFA là Nadine Angerer (Đức) và Abby Wambach (Mỹ).

“World Cup dành cho nam giới được diễn ra ở các sân cỏ tự nhiên, trong khi CSA (Liên đoàn Bóng đá Canada) và FIFA hạ bậc bóng đá nữ xuống còn sân nhân tạo. Sự khác biệt là rất quan trọng. Sân bằng nhựa thay đổi cách trận đấu diễn ra, gây nhiều rủi ro hơn cho cầu thủ” - luật sư bên nguyên đơn Hampton Dellinger nói.

Cả FIFA lẫn CSA đều chưa bình luận về vụ này. Trước đó, thành viên Ủy ban điều hành FIFA Moya Dodd khẳng định điều kiện sân bãi ở Canada là lý tưởng cho giải đấu, nhưng Dellinger nói các thân chủ của ông không nghĩ như vậy:

“Các cầu thủ đầy tài năng mà chúng tôi đại diện quyết không để môn thể thao mà họ yêu mến bị hạ cấp. Có được một sân chơi công bằng tại World Cup đã là một cuộc chiến của bóng đá nữ, và chúng tôi sẽ không lùi bước. Chúng tôi tin vào sự công bằng và bình đẳng chứ không phải sự phân biệt giới tính và kỳ thị”.

Cho tới nay, các kỳ World Cup của cả nam lẫn nữ luôn diễn ra trên mặt sân cỏ tự nhiên.

Khó chịu vì phụ nữ đá bóng?

Theo cuộc thăm dò “Women in Football” năm 2014 của Hiệp hội Bóng đá Anh (FA) được thực hiện ở 661 HLV, cầu thủ, trọng tài, nhà điều hành... nữ giới trong bóng đá, có gần 450 người khẳng định họ từng bị chê bai là không thể làm trong ngành này chỉ vì giới tính của mình.

Bóng đá Anh đã chứng kiến nhiều tiến bộ của phụ nữ trong thời gian qua, như thành công của giám đốc điều hành Margaret Byrne ở CLB Sunderland, hoặc của phó chủ tịch CLB West Ham Karren Brady. Nhưng họ chỉ là thiểu số.

Khoảng 35% số người tham gia thăm dò cho biết họ không được trả lương tương xứng so với các đồng nghiệp nam làm cùng công việc, và 28% nói họ thường bị đối xử bất công vì giới tính.

Tại CLB Chelsea, bác sĩ trưởng Eva Carneiro là phụ nữ duy nhất nắm giữ cương vị đó ở Premier League.

Theo The Guardian, tại một hội thảo ở Thụy Điển, Carneiro từng phát biểu: “Là nam giới, bạn có thể dễ dàng thỏa mãn thành công nghề nghiệp lẫn đời sống cá nhân. Phụ nữ được dạy dỗ là họ không thể có cả hai. Người ta bảo rằng phụ nữ sẽ rất khó khăn nếu cố theo đuổi cả hai, hoặc đời họ sẽ thành thảm họa. 90% thư điện tử tôi nhận được là từ các phụ nữ trẻ muốn một công việc như tôi. Chúng ta cần nói với họ là họ có thể làm được”.

Rào cản từ chính những nhân vật chóp bu

Trên Sports Illustrated, Wambach từng kể lại câu chuyện cô và bạn đời Sarah Huffman (Wambach là người đồng tính công khai) đứng sau sân khấu một phòng VIP ngay trước lễ trao các giải thưởng cầu thủ xuất sắc nhất ở Zurich, Thụy Sĩ vào đầu năm 2013:

“Sepp Blatter bước thẳng tới chỗ Sarah và nghĩ cô ấy là Marta (ngôi sao của đội tuyển nữ Brazil). “Marta! Cô là tuyệt nhất đấy!”. Ông ta không hề biết Marta là ai, và cô ấy đã là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới năm lần. Với tôi, đó chẳng khác gì cái tát vào mặt. Ông ta chẳng thèm quan tâm tới bóng đá nữ”.

Julie Foudy, một cựu VĐTG khác của Mỹ, kể câu chuyện tương tự khi được mời tới Marseille dự lễ bốc thăm World Cup France 1998. Blatter nói gì đó về cô bằng tiếng Pháp, Foudy không hiểu nhưng nhận ra hai phụ nữ làm việc cho FIFA tỏ ra tức giận.

Khi hỏi lại họ, Foudy mới biết rằng Blatter nói cô được mời tới buổi lễ chỉ vì xinh đẹp chứ “không liên quan gì tới bóng đá”.

Ở thời điểm mà nữ giới có vị trí trên chính trường quốc tế (ba trong bốn nước vào bán kết World Cup vừa rồi có lãnh đạo là nữ: Brazil, Đức và Argentina), trong số gần 200 người được bầu vào các ủy ban điều hành của FIFA trong thế kỷ qua, chỉ duy nhất một phụ nữ là Lydia Nsekera của Burundi và bà mới chỉ đắc cử năm 2013.

Cũng phải công bằng với Blatter vì ông là người công bố điều luật yêu cầu có ít nhất một thành viên nữ trong ủy ban 25 người quyết định mọi vấn đề trọng đại của bóng đá thế giới.

Dù chậm chạp, FIFA cũng cho thấy những tiến bộ. World Cup nữ sẽ tăng từ 16 lên 24 đội vào năm tới và cuối tuần trước, FIFA đã tuyên bố tăng gấp đôi ngân quỹ cho các chương trình bóng đá nữ của họ giai đoạn 2015-2018.

Trong nhiều năm qua, chủ tịch FIFA đã gặp nhiều sự cố dẫn tới bị chỉ trích là kỳ thị, từ việc đề xuất các nữ cầu thủ “mặc quần bó hơn”, hay trong tạp chí mới nhất của FIFA ở một bài viết về Blatter: “Bóng đá là môn thể thao đơn giản cho tới khi bạn tìm cách giải thích luật việt vị cho vợ hay bạn gái mình”.

Foudy, cũng là chủ tịch Quỹ thể thao nữ giới liên Mỹ, muốn thấy sự thay đổi cả ở các liên đoàn bóng đá quốc gia:

“Tôi tham gia nhiều hoạt động của Liên đoàn Bóng đá Mỹ. Tình hình đã được cải thiện nhiều ở đây, bước tiếp theo của tôi có thể sẽ là FIFA và thế giới. Nhưng với nghề truyền hình của tôi hiện giờ và cả các con nhỏ (cô có hai con, 6 và 7 tuổi), đó sẽ là một cuộc chiến không dễ dàng”.