Bóng đá trong tay những con số

TTCT - Những thông số chi tiết về bóng đá đỉnh cao - từ những lần tắc bóng thành công, tỉ lệ không chiến, khả năng cày ải… đã không còn là "độc quyền" của cánh chuyên gia hay các nhà báo nữa…

Ngày nay, bất kỳ một người hâm mộ bóng đá nào cũng có thể liệt kê vanh vách những thông số đó, nếu họ là một fan của Fantasy Football.

Ngoài tài năng chơi cờ, Magnus Carlsen còn là một trong những game thủ nổi tiếng của Fantasy Premier League. Ảnh: FourfourTwo

Đau đầu coi bóng đá

Fantasy Football là gì? Đó là tên gọi chung hệ thống trò chơi đang tạo nên cơn sốt với làng túc cầu trong khoảng vài ba năm gần đây. Trò chơi giúp người hâm mộ tăng sự tương tác với các trận đấu ngoài đời thực dù chỉ ngồi nhà xem tivi, cũng là trò chơi khiến các CĐV thấu cảm cơn đau đầu của những HLV...

Khi vào game, bạn được cấp một khoản ngân sách ảo để mua sắm đội hình ưng ý nhất, tương ứng với một giải đấu cố định như Premier League, La Liga, Champions League... Cứ mỗi vòng đấu, những gì các cầu thủ thể hiện ngoài đời thực sẽ được lấy làm cơ sở tính điểm cho người chơi.

Kể cả khi cầu thủ dính chấn thương hoặc bị treo giò vì thẻ phạt cũng là rủi ro phải chịu. Một số lần giới hạn chuyển nhượng mỗi tuần giúp người chơi tùy chỉnh đội hình. Ban tổ chức giải có phần quà cho những người chiến thắng từng vòng đấu và cả mùa giải, phần lớn người chơi cũng lập các hội nhóm để so tài cùng nhau.

Nhiều giải đấu hàng đầu trên thế giới đã có phiên bản Fantasy League của riêng mình, từ Premier League, La Liga, Serie A, Bundesliga cho đến cả Champions League hay Europa League... Chỉ cần cài app chính thức của giải đấu, người hâm mộ có thể chơi trực tiếp trò chơi của giải tương ứng.

Tập đoàn truyền thông ESPN còn xây dựng một loạt trò chơi fantasy dành cho các giải bóng bầu dục, bóng rổ, hockey... Premier League Fantasy hiện là phiên bản thu hút nhiều người chơi nhất, với gần 10 triệu tài khoản đăng ký đầu mùa giải này. Trò chơi này phổ biến đến mức mới đây phiên bản Fantasy V-League cũng ra đời nhưng các thông số còn sơ sài.

Không giống như Football Manager - trò chơi nhập vai HLV đã tồn tại từ hai thập niên trước, Fantasy Football mang đến sự tương tác với những trận cầu ngoài đời thực, khiến thể loại game này khác biệt hoàn toàn với những trò chơi điện tử thể thao khác.

Mỗi tuần lễ, mỗi vòng đấu, người chơi phải suy tính từng chút để "cho ra sân" đội hình có khả năng kiếm được điểm số cao nhất với khoản ngân sách thấp nhất. Đó gần như là một dạng cá cược.

Yếu tố may rủi tất nhiên tồn tại, nhưng kiến thức bóng đá vẫn đóng vai trò quan trọng. Một trong những fan nổi tiếng nhất của Fantasy Premier League là "vua cờ" Magnus Carlsen. Kỳ thủ người Na Uy từng so sánh trò chơi này với cờ vua và bài poker, và đưa ra kết luận: "Điểm tương đồng của những trò chơi này là bạn phải ra quyết định dựa trên xác suất thống kê. Có ít nhiều may mắn ở đây, nhưng tôi nghĩ đây vẫn là một trò chơi dựa trên kỹ năng".

Carlsen thậm chí từng leo lên đầu bảng xếp hạng toàn cầu vào năm 2020 và xếp hạng 11 vào cuối mùa, tức đứng trên hơn 7 triệu người chơi ở cùng thời điểm.

Vua cờ luôn khẳng định anh là một fan bóng đá, và một người thông minh như anh khi xem bóng đá ắt cũng phải "hơn người". Khi được hỏi bí quyết để luôn đưa ra những quyết định chính xác trong Fantasy Premier League, Carlsen đã từ chối tiết lộ.

Thay đổi cách xem bóng đá

PES, FIFA hay Football Manager - những tựa game thể thao hàng đầu thế giới, nói cho cùng vẫn chỉ là trò chơi ăn theo bóng đá. Nhưng Fantasy Football lại là một phần của bóng đá, chính xác hơn là bóng đá hiện đại.

Trong các môn thể thao, bóng đá được xem là vua vì yếu tố cảm xúc và may rủi rất lớn. Nhưng sự phát triển tột bậc của khoa học công nghệ dần dà đã "gò" bóng đá vào phạm vi của những con số. "Performance data" (dữ liệu thi đấu) ngày nay trở thành yếu tố không thể thiếu với các HLV, những chuyên gia, cánh báo chí và cả người hâm mộ.

Gần hai thập niên trước, HLV Arsene Wenger là người tiên phong áp dụng số liệu thống kê chi tiết vào bóng đá. Pep Guardiola cũng là một tín đồ của dữ liệu. Sau khi tiếp quản Manchester City, chiến lược gia người Tây Ban Nha đề xuất xây dựng đội ngũ phân tích dữ liệu riêng biệt, còn phần đông các CLB Premier League tuy không thể chơi sang như Man City nhưng cũng có hợp đồng với các công ty phân tích dữ liệu chuyên nghiệp.

Những con số chi phối cuộc chơi và chi phối luôn cả việc thưởng thức. Sự ra đời của dòng game Fantasy Football khiến người hâm mộ ngày càng nhận thức rõ rệt về dữ liệu thống kê trong các trận đấu và tận hưởng nó.

Holly Shand - nữ CĐV sáng lập trang web Fantasy Football Community - cho biết: "Nhiều năm trở lại đây, tôi không thể xem một trận đấu mà không đầu tư chất xám vào nó. Tôi liên tục ghi chú về những lần thay người, chấn thương và các quả đá phạt. Fantasy Football đã thay đổi hoàn toàn cách xem bóng đá của tôi".

Một khi đã làm quen với Fantasy Football, cách người hâm mộ thưởng thức bóng đá cũng dần thay đổi. Những pha làm bàn, rê dắt, sút phạt đẹp mắt tất nhiên vẫn là đặc sản của các trận đấu. Nhưng giờ đây, người hâm mộ còn tập trung vào phong độ của từng cầu thủ, những thông số nền tảng - điều mà trước đây chỉ các trợ lý HLV mới thực sự quan tâm.

Peter Deeley, người đứng đầu Opta, công ty cung cấp dữ liệu cho Premier League, nói: "Nhiều năm trước, người hâm mộ thường nói về những pha qua người của David Beckham. Còn ngày nay, họ nói nhiều hơn về các khái niệm như bàn thắng kỳ vọng, kiến tạo kỳ vọng... Fantasy Football giúp người hâm mộ hiểu biết nhiều hơn về dữ liệu bóng đá".

Shand cho biết có nhiều CĐV chơi tốt Fantasy Football mà không cần xem trận đấu, họ chỉ cần phân tích thật sâu phần dữ liệu. Liệu đây có phải là mặt trái của dữ liệu thống kê, khi biến bóng đá trở thành một trò chơi khô khan vô cảm? Deeley phủ nhận điều này.

Dù Fantasy Premier League là phiên bản nổi tiếng nhất, nơi khởi nguồn cho Fantasy Football lại là nước Ý - xứ sở của chiến thuật bóng đá. Người đưa ra ý tưởng là nhà báo người Ý Riccardo Albini.

Ông cùng các cộng sự tổ chức trò chơi này cho độc giả trên báo Gazzeta dello Sport vào năm 1994. Hơn 20 năm sau, Fantasy Football trở nên thực sự phổ biến nhờ sự phát triển của công nghệ, khi mọi thông số chi tiết được cung cấp dễ dàng đến người hâm mộ.

Ở Việt Nam, Fantasy V-League tuy đã ra đời nhưng dữ liệu thống kê vẫn là điều gì đó còn rất xa lạ không chỉ với người hâm mộ mà cả với giới chuyên môn.■

Hơn 10.000 tài khoản Việt Nam

Thống kê của Fantasy Premier League vào đầu mùa giải này cho thấy có hơn 10.300 tài khoản đến từ Việt Nam (xếp thứ 71), không nhiều với một quốc gia đông dân và đam mê bóng đá. Để so sánh, số tài khoản Malaysia trong Fantasy Premier League hiện là 270.000.