​Cờ vua Việt Nam đang phát triển “thụ động” 

Tổng thư ký Liên đoàn Cờ VN Nguyễn Phước Trung (trái) theo dõi quá trình thi đấu của nhà vô địch trẻ thế giới Nguyễn Anh Khôi - Ảnh: T.P.

- Cờ vua VN vài năm gần đây đã có một vài thành tích nổi bật trên đấu trường quốc tế, nhiều kỳ thủ được người hâm mộ yêu mến như Lê Quang Liêm, Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Phạm Lê Thảo Nguyên... và cả tài năng trẻ Nguyễn Anh Khôi.

Ông cho biết cụ thể phong trào cờ vua đang phát triển như thế nào?

- Việc Quang Liêm đoạt chức vô địch cờ chớp thế giới năm 2013, Anh Khôi vô địch U-10 thế giới năm 2012 rồi U-12 thế giới năm 2014... thật sự làm nức lòng người hâm mộ. Nó tác động rõ ràng đến phong trào chơi cờ vua tại những thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM.

Lượng học sinh chơi cờ vua tăng vọt, nhiều công ty chuyên kinh doanh và hoạt động trong lĩnh vực phát triển cờ vua mọc lên, các CLB dạy cờ tư nhân vẫn “sống” được.

Ví dụ, tại Hà Nội có CLB Học cờ vua cùng kiện tướng do một số HLV, kiện tướng cờ vua thành lập và hoạt động theo mô hình mở lớp hoặc hợp đồng với các trường đưa cờ vua vào học đường, đứng ra tổ chức các giải đấu thiếu nhi, điển hình là Giải cờ vua nhanh nghiệp dư tranh Cúp siêu nhí có số VĐV tham dự đến hàng ngàn.

Ở TP.HCM, hoạt động cờ vua không sôi nổi như tại thủ đô nhưng vẫn có nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực cờ vua sống được như Trường đào tạo cờ chuyên nghiệp Maika, Trung tâm đào tạo cờ Hoàng Gia, cờ quốc tế Stone...

Sự phát triển này được cụ thể bằng con số tại Giải vô địch trẻ quốc gia. Nếu như giải năm 2012 có 500 VĐV thì năm nay đã có 1.000 em đăng ký tham dự. Đây là tín hiệu vui cho cờ vua, bởi sự phát triển phong trào sâu rộng sẽ giúp tìm được nhiều tài năng cho tương lai.

Ông có cho rằng sự phát triển cờ vua học đường phụ thuộc vào các công ty cờ tư nhân?

- Đúng vậy. Chúng ta cần nhìn nhận phong trào cờ vua học đường đang phát triển “thụ động” bởi thiếu sự liên kết bền chặt giữa thể thao và giáo dục. Cờ vua chưa được coi là môn thể thao học đường.

Hiện nay, cờ vua có được đưa vào trường nào đó hay không phụ thuộc vào các công ty có “tiếp thị” được cho ban giám hiệu hay không. Một số quận, huyện có nỗ lực đưa HLV đến các trường nhưng hiệu quả còn kém.

Tài năng cờ vua VN không thiếu, nhưng quanh đi quẩn lại lượng VĐV đỉnh cao không nhiều. Liên đoàn Cờ gặp khó khăn gì trong việc đào tạo VĐV chuyên nghiệp?

- Liên đoàn Cờ và Tổng cục TDTT luôn hỗ trợ hết mình cho tài năng, từ VĐV đang ở đỉnh cao như Quang Liêm đến những tài năng trẻ như Anh Khôi... Anh Khôi vừa được kỳ thủ lão luyện Đào Thiên Hải dẫn dắt.

Môi trường thuận lợi nhất để phát triển cờ vua là các thành phố lớn. Nhưng ở thành phố thì phụ huynh thích khuyến khích con em đến với cờ vua để tăng cường khả năng tư duy, phát triển trí não, ít quan tâm đến chuyện cho con theo nghiệp VĐV vốn đầy chông gai.

Ngoài ra và cũng là quan trọng, để một tài năng cờ vua phát triển rất cần sự chung tay của gia đình cả về vật chất lẫn tinh thần. Rồi VĐV có chịu dùng thu nhập của mình (từ tiền chế độ và tiền thưởng) để tái đầu tư cho cờ vua hay không cũng là một vấn đề. Rất ít trường hợp hội đủ yếu tố: tài năng, sự hỗ trợ của gia đình và toàn tâm cho cờ vua như Quang Liêm.

Một cái khó nữa là VN chưa có HLV cờ vua giỏi. Về mặt này, Liên đoàn Cờ sẽ khắc phục được trong thời gian tới khi nhiều đại kiện tướng đang chuyển dần sang huấn luyện như Đào Thiên Hải, Nguyễn Thị Thanh An...

Liên đoàn Cờ chỉ đang làm tốt nhiệm vụ tổ chức giải nhưng gần như “hoang phí” khâu vận động tài trợ, tạo thêm quỹ hỗ trợ tài năng. Trong tương lai, liên đoàn sẽ khắc phục điều này như thế nào?

- Tôi cho rằng số lượng và hệ thống giải đấu của VN hiện nay khá ổn. Như năm nay, chúng ta có hai giải quốc tế lớn là Giải vô địch cờ vua thế giới 2015 - vòng khu vực 3.3 và Giải cờ vua quốc tế HDBank 2015 thu hút hàng trăm VĐV khắp thế giới tham dự. Sau đó là một loạt giải quốc tế cấp độ Đông Nam Á, châu Á, thế giới.

Đấu trường trong nước cũng có khoảng sáu giải quan trọng rải đều cả năm. Trung bình một kỳ thủ thi đấu 1-2 giải mỗi tháng.

Hoạt động hiện nay của Liên đoàn Cờ hoàn toàn phụ thuộc vào việc thu lệ phí thi đấu và một số nguồn tài trợ có liên kết lâu đời để tổ chức giải, duy trì bộ máy. Trong tương lai, chúng tôi phải đổi mới để vận động tài trợ hiệu quả hơn rồi mới tính đến hỗ trợ tài năng VĐV mà lâu nay hoàn toàn phụ thuộc Nhà nước.

Đơn giản và dễ làm nhất là sử dụng chính nội lực của cờ vua VN để kiếm tiền. Liên đoàn Cờ VN có thể sử dụng hình ảnh, tên tuổi của những kỳ thủ được nhiều người yêu mến như Lê Quang Liêm, Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Nguyễn Anh Khôi để quảng bá, đưa họ đến trường học, tham gia giao lưu tại các giải cờ nghiệp dư.

Các kỳ thủ sẽ nhận được chế độ, còn Liên đoàn Cờ có thể phát triển sâu rộng hơn phong trào. Đồng thời Liên đoàn Cờ sẽ đổi mới, đẩy mạnh công tác tiếp thị, vận động tài trợ vì tôi biết nhiều đơn vị sẵn sàng đầu tư, tài trợ cho cờ vua nhưng không biết Liên đoàn Cờ đang cần gì, hoạt động ra sao... Ngược lại, mọi hoạt động của Liên đoàn Cờ sẽ công khai, minh bạch để tạo uy tín nơi nhà tài trợ.