Đằng sau những cột mốc lịch sử của bóng chuyền nữ Việt Nam

Phải nói rằng bóng chuyền nữ Việt Nam với những cột mốc mang tên "lần đầu tiên" như vô địch Giải CLB châu Á (dưới màu áo Sport Center I), đăng quang AVC Challenge Cup để giành quyền dự giải thế giới, hạng 4 giải vô địch châu Á... đã thể hiện sự khởi sắc rõ nét trong vài năm gần đây.

Thi đấu nhiều, tâm lý vững vàng

Ông Nguyễn Bá Nghị - giám sát kỹ thuật của Liên đoàn Bóng chuyền châu Á (AVC) - lý giải: "Thật ra, những gương mặt của tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam hiện nay không quá mới với người hâm mộ. Nhưng sau nhiều lần được tham dự các giải quốc tế chất lượng tầm châu lục và thế giới, họ đã tiến bộ nhanh".

Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đang sở hữu một đội hình đồng đều và thật sự chín muồi với những cái tên Kiều Trinh hay Như Quỳnh, và đặc biệt là chuyền 2 Lâm Oanh. Các vị trí phụ công dù chưa thật sự nổi bật nhưng đã hoàn thành tốt khâu chắn bóng. Vị trí libero của Khánh Đan cũng là tốt nhất hiện nay. Và Thanh Thúy đương nhiên là tay đập nổi bật nhất.

Lối chơi của các "chân dài" Việt Nam cho thấy họ đã vượt qua tâm lý sợ hãi "dưới cơ" khi đối đầu các đối thủ Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Thái Lan. Điểm nhấn của giải vô địch châu Á là trận gặp Hàn Quốc ở vòng bảng. 

Đội bóng xứ kim chi được đánh giá cao hơn Việt Nam khá nhiều, nhưng đang ở giai đoạn chuyển giao, lại chịu nhiều scandal nên có phần suy yếu. Tuyển Hàn Quốc đang chịu nhiều áp lực và bị chỉ trích sau khi ngôi sao Kim Yeon Koung không được triệu tập, còn chị em Lee Da Yeong và Lee Jae Yeong bị treo giò vô thời hạn vì bạo lực học đường thời trung học.

Mặc dù hạng 4 là thành tích tốt từ trước tới nay, nhưng người hâm mộ vẫn có một chút tiếc nuối ở trận tranh hạng ba thua 2-3 trước Nhật Bản. Các tay đập Việt Nam đã nỗ lực hết mình. Trước đây Việt Nam thường thua rất xa mỗi khi đụng độ đối thủ tầm cỡ như Nhật Bản. 

Ở trận bán kết gặp Trung Quốc - đội từng đánh bại Brazil, Ba Lan và giành ngôi á quân giải đấu hàng đầu thế giới FIVB Nations League 2023, thầy trò HLV Nguyễn Tuấn Kiệt đã đạt kết quả đáng khích lệ khi có ván đấu ghi đến 22 điểm.

"Tôi là người may mắn"

Điểm danh dàn VĐV tài năng của bóng chuyền nữ Việt Nam đầu tiên phải nhắc đến Thanh Thúy - người luôn thể hiện được vai trò thủ lĩnh. Những pha xử lý đẳng cấp của cô gái đang khoác áo CLB Nhật Bản PFU BlueCats chính là động lực để đồng đội cùng vượt qua những giai đoạn khó khăn.

Kiều Trinh, Lâm Oanh là cầu thủ của Bộ Tư lệnh Thông tin - một trong số ít CLB có hệ thống đào tạo bài bản hiện nay theo nhiều lứa tuổi và đóng góp nhiều VĐV cho tuyển quốc gia. Trong khi đó, cũng như Thanh Thúy, Khánh Đan trưởng thành từ CLB Bình Điền Long An.

HLV tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam Nguyễn Tuấn Kiệt cho biết: "Thành công gần đây của tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Tôi đã may mắn có dàn VĐV tài năng và có thời gian tập trung dài. Điều này giúp tôi có thể chỉnh sửa, cải thiện kỹ - chiến thuật, làm công tác tư tưởng cho đội. Nhưng quan trọng nữa là Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam đã tạo điều kiện cho đội thi đấu nhiều giải. Đây chính là điểm then chốt để VĐV được trải qua những trận đấu chất lượng cao, tích lũy kinh nghiệm".

Dù vui, nhưng cũng phải nhìn nhận thực tế, trình độ bóng chuyền nữ Việt Nam hiện nay với nhóm 3 đội hàng đầu châu lục là Thái Lan, Trung Quốc và Nhật Bản vẫn còn khá xa. Câu hỏi đặt ra là cần làm gì để tiếp tục phát huy đà thăng tiến hiện nay?

Đội bóng láng giềng Thái Lan, cũng là nhà vô địch châu Á, có thể là hình mẫu để Việt Nam học hỏi. Theo thống kê, đội hình ưng ý của HLV Nguyễn Tuấn Kiệt tại giải châu Á có chiều cao trung bình lên đến hơn 1m82, cao hơn 3cm so với chiều cao trung bình của đội hình chính tuyển Thái Lan tại giải. Trong đó, cao nhất tuyển Việt Nam là "sếu vườn" Trần Thị Thanh Thúy: 1m93, trong khi cầu thủ cao nhất của Thái Lan là Thatdao Nuekjang: 1m85.

Thế mới thấy, chiều cao tuy quan trọng trong môn bóng chuyền nhưng không phải là tất cả. Vấn đề nằm ở cách làm.

Ông Nguyễn Bá Nghị nói: "Thái Lan đã hai lần đăng quang giải châu Á với "dream team". Sau đó họ vẫn duy trì một hệ thống đào tạo, huấn luyện các đội tuyển từ trẻ đến chính thức và đều đặn tham dự các giải trẻ khu vực châu Á và thế giới, HLV thường xuyên theo dõi có kế hoạch dài hạn. VĐV trưởng thành thì được khuyến khích, mở đường ra nước ngoài thi đấu chuyên nghiệp để tích lũy kinh nghiệm ở các quốc gia phát triển bóng chuyền như Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Cộng thêm, các giải vô địch trong nước được tổ chức bài bản, phù hợp với thế giới, nên đã tiến bộ rất nhanh".

Tuyển Thái Lan đã vươn tầm thế giới, đánh bại cả Trung Quốc (dù chỉ mang một nửa đội hình chính) và đăng quang châu Á với dàn VĐV chất lượng. Họ dày dạn kinh nghiệm nhờ được trui rèn ở nhiều môi trường bóng chuyền chuyên nghiệp. Trong số 14 VĐV mà HLV Danai Sriwatcharamethakul mang đến giải châu Á, chỉ có 5 người đang chơi bóng ở Thái Lan, còn lại là 6 cầu thủ đang chơi tại Nhật Bản và 3 người khoác áo các CLB Hàn Quốc.

Trong khi đó ngoài trường hợp của Thanh Thúy, Việt Nam hiện không có VĐV nào thường xuyên thi đấu nước ngoài. Các tuyển trẻ Việt Nam cũng gần như không tham dự các giải quốc tế.

"Theo tôi được biết, trong những năm tới, các đội tuyển trẻ Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội thi đấu cọ xát. Và đó sẽ là tiền đề để bóng chuyền nữ Việt Nam đuổi theo các đối thủ mạnh trong châu lục", HLV Nguyễn Tuấn Kiệt cho biết.■