Đừng tước đi tuổi thơ của bé

Phóng to

Trẻ em cần được sắp xếp thời gian vui chơi, học hành hợp lý thay vì chỉ ép học... - Ảnh: T.T.D.

Cứ để cháu vui hè

Hè này cháu gái tôi, vừa tạm biệt lớp mẫu giáo, đang sống ở TP.HCM được cha mẹ cho về quê. Thấy con cháu hàng xóm đua nhau đi học trước chương trình lớp 1, tôi hỏi ý cha mẹ cháu thế nào. Rất bất ngờ, các em tôi không đồng ý.

Các em nói đưa cháu về quê là để cháu vui chơi sau một năm học vất vả, cũng là dịp giúp cháu tìm hiểu thiên nhiên. Sống ở chung cư, cháu hiếm lắm mới có dịp ra ngoại thành. Con trâu, cánh đồng, chiếc thuyền đánh cá, giàn bầu bí, những vườn hoa ngập tràn hương sắc... là những gì cháu cần được tiếp xúc. Biết bao điều cần thiết giúp cháu hiểu biết hơn là cho cháu đi học thêm trước chương trình như vậy. Khi vào lớp 1 cháu sẽ học với một tâm thế tốt hơn. Tôi ngạc nhiên và lấy làm vui vì em tôi đã quyết định như vậy.

Vui cho cháu mình nhưng lại thấy lo khi xung quanh nhiều bậc cha mẹ, vì tâm lý sợ con mình kém tài, kém sức đã tước mất tuổi thơ của chúng. Các nhà khoa học đã cảnh báo về việc cho bé học trước tuổi quá sớm thì lợi bất cập hại. Hệ xương của bé chưa phát triển, không thể ngồi lâu và ngồi sai tư thế sẽ dẫn đến cong vẹo cột sống. Tay bé chưa đủ lực để cầm và điều chỉnh tay khi tập viết, các đốt xương tay sẽ bị biến dạng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng lao động về sau. Thị giác cũng suy giảm chức năng do tập trung quá lâu vào con chữ.

Lợi bất cập hại

Các nhà giáo dục chỉ ra rằng một khi bị ép học sớm như vậy, bé biết trước nội dung chương trình nên khi vào học thật sự sẽ mất tập trung, nảy sinh sự ỷ lại, chủ quan, không còn ý chí cố gắng, mất cả hứng thú học tập, khám phá tri thức. Thời gian đầu có thể bé sẽ trội hơn các bạn nhưng dần dần khoảng cách ấy sẽ thu hẹp và dễ dàng bị vượt qua. Bấy giờ bé sẽ kém hơn bạn rồi sinh chán nản không thích học nữa. Kết quả là việc học sẽ sa sút. Những năm học tiếp theo trở thành gánh nặng với bé, việc học khi đến trường không còn là niềm vui mà sẽ là cơn ác mộng suốt tuổi thơ của bé. Trước đây rất hiếm trường hợp bé vào lớp 1 mà đọc thông viết thạo. Bây giờ nhiều nơi trẻ nào vào lớp 1 mà chưa biết gì lại là điều lạ. Thật không hiểu nổi khi ngày đầu tiên vào lớp 1, có cô giáo đã yêu cầu cả lớp lấy vở ra ghi thời khóa biểu!

Ngành giáo dục có quy định hẳn hoi là giáo viên lên lớp theo lịch báo giảng và tuyệt đối dạy theo phân phối chương trình. Những tiết đầu tiên của chương trình lớp 1 là truyền thụ kiến thức về các chữ cái trong tiếng Việt... Thế cho nên có người bảo rằng chương trình phổ thông của ta hiện nay nên bắt đầu tính từ lớp 2 mới phải vì cháu nào vào lớp 1 cũng đọc thông viết thạo rồi!

Trước đây, tôi cũng từng vấp phải sai lầm khi cho con học trước chương trình lớp 1 như vậy. Hậu quả là mới khai giảng hai tuần, cô giáo đã mời vào phàn nàn cháu không tập trung, chỉ... nhìn mây bay. Mà không nhìn mây bay sao được khi cháu đã biết đọc báo thì làm sao yêu cầu cháu ngồi nhận mặt từng con chữ nữa! Kết quả học tập của cháu cuối năm cũng chẳng hơn gì bạn cùng lớp không học trước chương trình. Những năm sau cho đến hết phổ thông cũng vậy.

Để giải quyết tận gốc tình trạng này, ngành giáo dục cần đẩy mạnh huy động trẻ ra lớp trong độ tuổi mầm non đạt mức cao nhất. Bên cạnh đó là làm thay đổi nhận thức trong phụ huynh: không nên cho trẻ học trước chương trình, các thầy cô không được tùy tiện đặt ra yêu cầu cháu phải biết đọc biết viết khi mới vào lớp 1. Đồng thời cần vận động các cơ sở giảng dạy ngoài công lập không dạy trước chương trình lớp 1 cho trẻ mẫu giáo.