Pulitzer cho "phóng viên nghèo đói"

TRÚC ANH 16/05/2023 08:43 GMT+7

TTCT - Khi biết tin mình đoạt giải Pulitzer, "phóng viên nghèo đói" Anna Wolfe vẫn hướng suy nghĩ của mình vào những người Mississippi mà cô đã gắn bó suốt từ ngày làm báo đến giờ.

Ảnh tự giới thiệu cho phần giao lưu trực tuyến trên Reddit của Anna Wolfe.

Ảnh tự giới thiệu cho phần giao lưu trực tuyến trên Reddit của Anna Wolfe.

"Anna Wolfe, phóng viên về nghèo đói của trang Mississippi Today. Mối quan tâm lâu dài (đọc đúng là: nỗi ám ảnh) của tôi với một chương trình phúc lợi cụ thể, Hỗ trợ tạm thời cho các gia đình khó khăn (TANF), tình cờ đã đưa tôi đến ... vụ tham ô công lớn nhất lịch sử bang". Đây là phần tự giới thiệu của Wolfe cho cuộc trò chuyện "Hỏi tôi mọi thứ" trên Reddit ngày 5-8-2022.

Bê bối nói trên là vụ quan chức bang đã chi sai ít nhất 77 triệu USD tiền phúc lợi do ngân sách liên bang rót về; số tiền này lẽ ra phải được dành để hỗ trợ những công dân nghèo nhất ở bang nghèo nhất nước Mỹ. Vụ việc được phanh phui sau The backchannel - loạt bài điều tra 8 kỳ của Wolfe, và nhờ nó, nữ "phóng viên về nghèo đói" này vừa giành giải thưởng danh giá Pulitzer cho hạng mục Báo chí địa phương ngày 9-5.

Wolfe, 28 tuổi, tự trao cho mình chức danh lạ lùng trên ngay khi gia nhập Mississippi Today, một trang báo mạng phi lợi nhuận, hồi năm 2017. Khi mới ra trường, cô làm cho Clarion Ledger - tờ nhật báo của Jackson, thủ phủ bang - phụ trách thông tin về y tế. 

Công việc đưa cô trực tiếp chứng kiến cái nghèo làm những người đã khổ càng thêm khổ, khiến cô muốn tìm câu trả lời cho câu hỏi: Ngân quỹ của chính phủ liên bang rót về Mississippi được chính quyền bang sử dụng như thế nào để giúp các gia đình thoát nghèo? Mississippi, với dân số 2,95 triệu người, có tỉ lệ nghèo cao nhất nước Mỹ (19,4%).

The backchannel cũng là để trả lời câu hỏi đó, bắt đầu từ một con số cụ thể: chính quyền bang chỉ duyệt 1,4% tổng số đơn xin cấp phúc lợi, trong khi mỗi năm được Washington rót khoảng 90 triệu USD. "Nếu tiền phúc lợi liên bang rót cho Mississippi không đến được với người cần, vậy thì chúng đi đâu?" - Cô kể lại với trang The Journalist's Resource hồi tháng 3.

Ảnh: Mississippi Today

Ảnh: Mississippi Today

Wolfe bắt đầu yêu cầu các cơ quan liên quan cung cấp thông tin, theo Đạo luật Tự do thông tin. Dù gặp hết rào cản này đến rào cản khác, Wolfe vẫn kiên trì, tìm kiếm, kết nối và thuyết phục các nguồn tin nội bộ, và cuối cùng phát hiện ra "một nỗ lực phối hợp của chính quyền nhằm giảm đầu tư vào những người nghèo khổ và thay vào đó chuyển tiền cho các đồng minh chính trị của họ", theo mạng Global Investigative Journalism Network.

Cuộc điều tra của Wolfe, được công bố vào tháng 4-2022, là kết quả của việc thu thập, đọc và xử lý hàng nghìn email và tài liệu, hàng nghìn trang tin nhắn văn bản giữa một số nhân vật chủ chốt của vụ bê bối, và hàng chục cuộc phỏng vấn. 

Khi một số quan chức trong cơ quan phúc lợi bị bắt, Wolfe không dừng lại mà tiếp tục đặt vấn đề: Vai trò của cựu thống đốc Phil Bryant (nhiệm kỳ 2012 - 2020) trong chuyện này là gì. Cuối cùng Wolfe "trúng độc đắc" khi nhận được hàng ngàn trang tin nhắn giữa Bryant và nhiều nhân vật từ một nguồn tin mật. 

Đây là bằng chứng xác nhận Bryant có liên quan đến vụ ăn chặn 77 triệu USD cho người nghèo. Chẳng hạn, Wolfe điều tra được cách Bryant và huyền thoại bóng bầu dục Brett Favre móc nối để chuyển ít nhất 5 triệu USD quỹ phúc lợi của bang vào việc xây dựng một sân bóng chuyền mới tại Đại học Nam Mississippi, nơi "tình cờ" con gái của Favre đang học và chơi môn này.

Tổng cộng, Wolfe đã làm việc 3.000 giờ, suốt hơn 3 năm, vừa xây dựng nguồn tin nội bộ vừa phân tích dữ liệu, cho loạt bài điều tra. Backchannel (kênh mật) được chọn làm tên cho cả tuyến vì những nguồn tin chính thức, mà Wolfe có quyền yêu cầu tiếp cận theo luật, đã luôn làm khó cô. Cô liên tục bị ném đá, và những lần hiếm hoi văn phòng tổng chưởng lý bang đồng ý trả lời thì họ gửi cô văn bản viết bằng ngôn ngữ pháp lý khó hiểu.

Ảnh: Mississippi Today

Ảnh: Mississippi Today

Dù loạt bài đoạt nhiều giải thưởng lớn (ngoài Pulitzer còn có giải Goldsmith, trao cho báo chí điều tra có ảnh hưởng lớn về chính sách công của Mỹ), Wolfe nói cô chỉ hy vọng nhà chức trách sẽ đưa những quyết định tốt hơn về cách chăm lo cho người dân Mississippi. 

"Việc chi sai này diễn ra trong suốt 4 năm và được duy trì bởi những người hiện có khả năng sắp phải ngồi tù. Nhưng về cốt lõi, điều này xảy ra là do các chính sách được đưa ra nhằm tước quyền ưu tiên của những người thực sự cần các chương trình phúc lợi. Và vì vậy, giải pháp phải là cải cách chính sách và đặt những người đó lên hàng đầu" - cô nói.

Khi biết tin mình đoạt giải Pulitzer, có thể coi thành tích báo chí hàng đầu nước Mỹ, "phóng viên nghèo đói" vẫn hướng suy nghĩ của mình vào những người Mississippi mà cô đã gắn bó suốt từ ngày làm báo đến giờ. 

"Giải thưởng này không chỉ ghi nhận nỗ lực của một tờ báo nhỏ ở một khu vực có nguồn lực hạn chế của đất nước. Nó còn nói với những người dân Mississippi từ lâu đã phải chịu sự tham nhũng có hệ thống của chính phủ rằng họ xứng đáng được tốt hơn thế" - Wolfe nói.

Từ loạt bài của Wolfe, FBI và Văn phòng Công tố Mỹ đã tiến hành điều tra. Bryant kết thúc nhiệm kỳ thống đốc thứ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng của ông vào tháng 1-2020. Vài tuần sau, sáu người đầu tiên bị khởi tố hình sự, trong đó có John Davis - giám đốc Sở Dịch vụ nhân sinh do Bryant chọn. Riêng cựu thống đốc không bị khởi tố, cũng không ai đứng ra kiện.
Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận