Tay vợt gốc Việt Learner Tien sẽ tiến xa đến đâu?

Hai trong số đó là người Mỹ, Michelsen và Tien, trong khi Mensik mang quốc tịch Czech, còn Fonseca đến từ Brazil.

Khi người Mỹ bị xem thường

Cuộc bỏ phiếu nói trên diễn ra hồi tháng 3, thời điểm vừa kết thúc Giải Úc mở rộng. Cả 4 cái tên nói trên đều tạo ra được ấn tượng lớn: trong khi Michelsen cùng Tien vào đến vòng 4, Mensik cũng lọt đến vòng 3, còn Fonseca vượt qua vòng loại, tạo nên cột mốc khi một tay vợt 18 tuổi có thể đi đến vòng 2 một giải Grand Slam.

Kết quả, Mensik áp đảo cuộc bầu chọn với hơn 50% số phiếu tin rằng anh có thể lọt vào chung kết một giải Grand Slam trong tương lai. Kế đến là Fonseca với 40% số phiếu, và Michelsen cùng Tien chia nhau phần còn lại. 

Tennis Warehouse không phải một diễn đàn được biết đến rộng rãi, nhưng thường đặt ra những chủ đề giàu tính chuyên môn. Có lẽ cũng ít người Việt biết đến diễn đàn này, nên Tien… không nhận được sự ưu ái nào, như thường vẫn thấy với các cuộc bình chọn trên mạng khác.

Dự đoán của người hâm mộ trên Tennis Warehouse đang cho thấy giá trị. Sau 2 tháng, Mensik trở thành cái tên đầu tiên trong 4 ngôi sao trẻ chạm tay vào được một danh hiệu danh giá, khi anh đánh bại Novak Djokovic để vô địch đơn nam Miami mở rộng 2025, giải thuộc hệ thống ATP Masters 1000, tức chỉ sau nhóm giải Grand Slam. 

Đó là một cơn địa chấn thực thụ. Trên đường vô địch, Mensik phải vượt qua đến 4 đối thủ trong top 20 thế giới, và trận nhọc nhằn nhất là khi anh thắng đàn anh người Mỹ Taylor Fritz cao 1,96m với tỉ số 7-6, 4-6, 7-6.

Còn Tien thì sao? Hai tháng sau kỳ tích ở Úc mở rộng, tay vợt người Mỹ gốc Việt chưa có bước tiến nào đáng kể. 

Anh tham dự thêm 4 giải đấu, gồm 2 giải Masters 1000. Ở giải Mexico mở rộng (ATP 500) diễn ra hồi tháng 2, Tien gây chú ý khi đánh bại hạt giống số 2 Alexander Zverev ở vòng 16, trước khi dừng bước trước Tomas Machac ở tứ kết. Nhưng rồi ở Indian Wells và Miami mở rộng, các giải Masters 1000, Tien đều bại trận ngay vòng 1, gồm trận thua chính Fonseca mới đây.

Tất nhiên, với một tay vợt mới 19 tuổi như Tien, không thể vội vàng đánh giá sau vài kết quả không tốt. Sau cơn địa chấn ở Úc mở rộng (quật ngã Daniil Medvedev rồi tiến vào vòng 4), Tien được liệt kê vào nhóm tay vợt U20 có tương lai hứa hẹn nhất làng quần vợt. Điểm trừ của Tien, trớ trêu thay, có lẽ là việc anh đến từ… Mỹ.

Dù vẫn được xem là nền quần vợt lớn nhất thế giới, Mỹ lại khan hiếm những tài năng có thể đua tranh danh hiệu Grand Slam. Thật khó tin, nhưng lần cuối cùng một tay vợt Mỹ vô địch đơn nam Grand Slam đã là năm... 2003, khi Andy Roddick đăng quang trên sân nhà New York. 

Năm đó anh mới 21 tuổi, được xem là đối trọng với Roger Federer, và kế tục của những huyền thoại Pete Sampras hay Andre Agassi. Nhưng chức vô địch đầu tiên của Roddick hóa ra cũng là chức vô địch cuối cùng. Anh thậm chí còn bị mang ra làm ví dụ điển hình cho sự sa sút trong đào tạo của các học viện quần vợt Mỹ.

Darren Cahill, HLV của tay vợt số 1 thế giới hiện tại Jannik Sinner (người Ý), từng phân tích nguyên nhân sa sút của quần vợt Mỹ từ nhiều năm trước, khi ông còn làm bình luận viên cho ESPN. Theo Cahill, hầu hết tay vợt trẻ Mỹ đều đi vào lối mòn trong cách thức phát triển.

"Trước tiên, họ gây ấn tượng ở các giải trẻ, rồi nhận được học bổng vào đại học. Ở NCAA (giải thể thao đại học Mỹ), môi trường thi đấu chỉ gói gọn ở trường đại học Mỹ. Tôi biết NCAA là hệ thống thể thao sinh viên hàng đầu thế giới, có thể so sánh với môi trường chuyên nghiệp. 

Nhưng sinh viên vẫn là sinh viên, các tay vợt trẻ của Mỹ không có nhiều cơ hội cọ xát, và cũng không có nhu cầu cải thiện các yếu tố kỹ thuật, lối đánh để tiến bộ", Cahill nhận định.

Đã đến lúc thay đổi?

Nói cách khác, hầu hết những tay vợt trẻ Mỹ đều được gò vào khuôn, với lối đánh dũng mãnh, dữ dội, thể hiện qua những cú giao bóng có tốc độ hơn 200km/h. Roddick chính là hình mẫu, và thế hệ kế cận có John Isner, Sam Querrey, Taylor Fritz… Họ thậm chí giống nhau từ lối đánh đến hình thể, khi tất cả đều cao hơn 1,90m.

Trận thua của Fritz trước Mensik mới đây là một trận thua kiểu Mỹ điển hình. Khả năng giao bóng quá mạnh của Fritz khiến đối thủ không thể nào bẻ nổi bàn giao bóng của anh. Nhưng đổi lại, Fritz cũng không biết cách giành điểm break-point, và khi trận đấu vào loạt tie-break, những tay vợt kiểu Mỹ luôn bại trận.

Sau chức vô địch Mỹ mở rộng 2003, Roddick còn có 4 lần khác lọt vào chung kết Grand Slam. Cả 4 lần anh đều bại trận trước Federer, và 3 trong số đó là trong những loạt tie-break cân não. Sau hai thập niên, những Isner, Fritz vẫn mang dáng dấp của Roddick năm nào.

Tất nhiên, không thể phủ nhận những giá trị mà NCAA mang lại cho quần vợt Mỹ. Họ vẫn là cường quốc số 1 trong giới quần vợt về độ rộng. Trong top 100 thế giới của ATP, Mỹ góp đến 10 cái tên, đông gấp đôi những cường quốc quần vợt khác như Tây Ban Nha hay Anh.

Năm ngoái, Tien đã nhận học bổng vào Đại học Nam California, nhưng Michelsen quyết tâm bước vào chuyên nghiệp. Tay vợt 20 tuổi từng nhận học bổng vào Đại học Georgia, rồi sau đó đổi ý. Anh đã lắng nghe lời khuyên từ thế hệ tiền bối như Cahill, và xác định đi lên chuyên nghiệp sớm ngay từ độ tuổi U20 mới có thể giúp anh có hy vọng vươn tới các đỉnh cao thật sự.

Thế nào là chuyên nghiệp? Làng quần vợt Mỹ có thể lấy một ví dụ từ Aryna Sabalenka, tay vợt nữ số 1 thế giới hiện tại. Năm 22 tuổi, cảm thấy không thể cải thiện vấn đề mắc lỗi khi giao bóng, tay vợt người Belarus quyết định thuê cùng lúc 2 chuyên gia, một chuyên gia sinh học và một chuyên gia tâm lý học; để rồi sau hơn 2 năm, Sabalenka bùng nổ mạnh mẽ, vươn lên thành tay vợt số 1 thế giới.

Sẽ rất khó để một sinh viên thuộc NCAA có thể mạnh dạn quyết định như Sabalenka, về tài chính, về tính chuyên nghiệp và cả về động cơ phát triển.■