Thư gửi đồng nghiệp nhân "Tháng Vía"

Nhưng trong không khí rộn rã ấy, một liên tưởng của tôi đã làm hội đồng lặng đi khi nói: một trong những hoạt động mà quý thầy cô cần làm “rộn rã” nhưng phải hết sức “thầm lặng”, đó là dạy thêm...

Phóng to

Hình ảnh người thầy, người cô luôn được cả xã hội tôn trọng, xin hãy gìn giữ - Ảnh: Hoàng Hương

Trên tờ Tuổi Trẻ Chủ Nhật ngày 4-11, ông Nguyễn Huy Bằng, chánh thanh tra Bộ Giáo dục - đào tạo, giải thích rất khoa học và lý thú: Việc dạy thêm - học thêm vừa có tính tích cực, vừa mang mầm mống tiêu cực. Khoa học, vì ông đang nói về “tính hai mặt” của một vấn đề. Lý thú, vì phát biểu của ông mang cả tính nghệ thuật “không đúng mà cũng chẳng sai”, cái tính nghệ thuật đã ăn sâu vào máu của một xã hội mà cái gì bây giờ “là đúng” thì đều phải bắt đầu bằng hai chữ “nói không”.

Đâu là mục tiêu chính?

Tôi không rõ khi ban hành thông tư 17 để nhằm chấn chỉnh một vấn đề nóng của giáo dục Việt Nam đó là “nạn” dạy thêm - học thêm tràn lan, các cán bộ tham mưu của bộ có tính đến “một bộ phận không nhỏ” giáo viên không thể dạy thêm để mà “tràn lan” và có tính luôn đến “một bộ phận không nhỏ” khác số giáo viên ở các ngành có thể “sinh ra nạn” tràn lan, nhưng vì ở mãi trong những xứ khỉ ho cò gáy nên không có điều kiện “phát tác” chăng? Bởi vì, thông tư cho giáo dục là để điều chỉnh hành vi văn hóa của một tập thể người có cùng mục đích, hành vi như nhau.

Đã là quy phạm pháp luật mang tính kiểm tra thì trong đó nên có những chương mục, hướng dẫn luôn việc làm thế nào để cho cái số không “dạy thêm - học thêm tràn lan” kia có thể sống được bằng đồng lương?

Và cũng cần quy định kiểm tra luôn vì sao ai cũng kêu là ngành giáo dục lương không đủ sống, nhưng cán bộ - công chức của ngành này lại đông nhất trong xã hội? Số sinh viên ra trường của ngành bây giờ đã thừa so với nhu cầu tuyển dụng đến mức báo động. Phải chăng vì mảnh đất này quá màu mỡ? Cũng nên nêu rõ hình thức kiểm tra để nhà nhà cùng tỏ, mọi người cùng thông, tránh việc nhằm “hưởng ứng” thông tư nói trên, một số địa phương đã tiến hành những hoạt động kiểm tra bằng những cách mà tác động “phản giáo dục” của nó cũng sẽ tiếp tay tạo nên những dấu ấn khá bi đát cho nền văn hóa chung của xã hội.

Trong đầu óc non trẻ của những đứa con nít được cha mẹ gửi gắm đến trường học, đến thầy cô nhằm mục đích giúp các cháu hoàn thiện nhân cách, chứng kiến những cảnh trạng đó chắc sẽ có một dấu ấn khá đậm hình dấu hỏi: Vì sao thầy cô của chúng dạy học (cho dù là có thu tiền) lại “bị bắt tại trận” và đối xử thô bạo như vậy?

Phải loại trừ, nhưng bằng cách khác

Chúng ta nhất định phải loại trừ các kiểu thầy cô giáo mà mới tháng 9 đã cho học sinh giải những bài tập ở... học kỳ 2, để mở một “con đường mới” cho học sinh rẽ ngang từ cổng trường đến nhà thầy cô để “đi tắt, đón đầu”. Chúng ta phải nhất định loại trừ những thầy cô giảng bài trên lớp với cái hơi của một ông/bà già 80 tuổi, nhưng lại mở đến năm “cua” một ngày ở nhà mà chưa từng có... dấu hiệu mệt mỏi.

Chúng ta càng nhất định phải loại trừ những kiểu “tư duy chiến lược” trong lúc nhà giáo lương “thoi thóp” thì lại sẵn sàng đề xuất phương án 70.000 tỉ đồng để... đổi bộ sách giáo khoa, hoặc hơn thế để xây các “văn miếu mới” nhằm ghi tạc tên những tiến sĩ mà công trình khoa học thì không ai biết là đâu...

Chúng ta nhất định thế, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta sẽ “ập” vào các nơi thầy - cô giáo đang “bán cháo phổi” để hành xử với họ như những kẻ “xâm phạm an ninh quốc gia”...

Là một nhà giáo, bao nhiêu cay đắng chắc có lẽ cũng đã nếm trải đủ cho 29 năm học trong ngành, nhưng tôi e bằng vào bức thư này, vị đắng mà tôi có hân hạnh cùng chia sẻ với các đồng nghiệp của mình trong hơn 29 năm qua sẽ không giảm đi. Càng không giảm đi khi bức thư này tôi chỉ muốn gửi cấp trên của mình, những tác giả của thông tư 17, mà tôi - bằng trí lực thấp kém của mình - tuyệt không thể hiểu cái... đích đến của nó.