Tiệc tùng không no, chỉ thấy lo

Có người háo hức, cả năm chỉ mong đợi dịp này. Có người không ngại xếp kín lịch gặp gỡ, tiệc tùng cùng những người thân yêu. Nhưng có người cứ thấy mâm cao cỗ đầy cuối năm là tràn ngập cảm giác tội lỗi và lo lắng.

Trong một cuộc khảo sát gần đây của hệ thống Bệnh viện Orlando Health, 39% người trả lời tại Mỹ cho biết họ lo lắng về lượng thức ăn bản thân tiêu thụ trong dịp lễ cuối năm và 25% nghĩ rằng họ nên bỏ bữa để 'tiết kiệm' calo trước những bữa tiệc lớn như bữa tối lễ Tạ ơn.

Đây là một vấn đề phổ biến trong đời sống người Mỹ, đến nỗi mùa lễ hội cuối năm 2019, tờ The New York Times phải biên hẳn một bài bày mẹo sống sót qua dịp tụ tập với ê hề thức ăn. Theo đó, góp bão cho tâm trạng lo lắng trên chính là lời ra tiếng vào từ bà con họ hàng trong những dịp đặc biệt này. 

Lâu ngày gặp mặt, khó tránh khỏi những câu nửa đùa nửa thật từ một vài thành viên thẳng thắn, nếu không nói là kém duyên, như: "Nhỏ này mới một năm không gặp sao nay mập thù lù vậy con?" hay "Mập vậy mà còn ăn món (nhiều dầu mỡ) này hả con?", hoặc ngược lại "Ăn ít mà vẫn mập vậy hả con?".

Những câu nói trên không khác gì nhát dao cứa sâu thêm vết thương mà nỗi muộn phiền về vấn đề ăn uống và cân nặng của bản thân đã khắc lên tâm trí khổ chủ từ lâu trước đó.

Oan cho những bữa tiệc cuối năm

Tuy nhiên, có vẻ những người bà con trên đã lo bò trắng răng, còn người cháu họ có 'vết sẹo' lo lắng về ăn uống kia thì đã sợ nhầm những bữa tiệc cuối năm. Bởi theo một nghiên cứu từ tạp chí khoa học Physiology and Behavior, một người Mỹ trung bình chỉ tăng chưa tới nửa kilogram trong mùa lễ cuối năm. Nên nhớ, cần tiêu thụ thừa 3.500 calo mới tăng được xấp xỉ nửa kilogram. 

"Vậy nên, có nhét thêm vài chiếc bánh quy và phết thêm nhân vào lễ Tạ ơn cũng không đến nỗi tận thế đâu" - Mike Over, ngòi bút phụ trách chuyên mục đời sống của tờ The Public Opinion, hùng hồn khuyên bảo trong một bài viết hồi tháng 12-2021.

Lý do Over dám mạnh miệng như vậy là vì khi nói đến vấn đề béo phì, thực phẩm không phải thủ phạm duy nhất mà còn có đồng phạm "thiếu vận động". Vả lại, chuyện gì cũng có quá trình, tăng cân là chuyện của cả năm chứ không phải một ngày một bữa mà nên nỗi. 

Hãy nhớ lại xem năm qua bản thân đã tập thể dục được bao nhiêu ngày, mỗi ngày vận động được mấy phút? Đây mới là câu trả lời cho lý do tại sao bạn tăng cân trong suốt cả năm chứ không chỉ mùa lễ.

Mặt khác, theo Sara Riehm - chuyên gia dinh dưỡng tại chuỗi Bệnh viện Orlando Health, nếu cứ lo lắng có khi lại… biến mối lo đó thành hiện thực. Trả lời phỏng vấn tạp chí Scientific American, Riehm lý giải cảm giác lo lắng đến từ thế lưỡng nan: không ăn nhiệt tình thì sợ thất lễ, ăn hết mình thì có lỗi với sức khỏe bản thân. Chính tâm lý lo lắng, căng thẳng kéo dài suốt mùa lễ hội này làm tăng cortisol, loại hormone góp phần gây tăng cân.

Căng thẳng liên tục còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, trong khi lẽ ra nên tận hưởng niềm vui và sống trọn từng khoảnh khắc bên người thân yêu, cũng như chỉ dành tâm trí cho nhiều thứ khác đáng quan tâm hơn vào mùa tụ tập cuối năm này.

Hãy ăn đi vì cuộc đời cho phép

Quẳng gánh lo đi mà vui vẻ ăn uống và cho phép tâm trí được tự do tận hưởng những món ngon mỗi năm chỉ có một lần. Đa số các chuyên gia đều cổ xúy lối tiếp cận tích cực này.

"Khi tập trung nhiều hơn vào chiếc bụng đói của chính mình, vào niềm vui từ thức ăn ta đang ăn và vào trải nghiệm của bản thân trong ngày lễ, tôi nghĩ điều đó sẽ giúp ta ăn uống vui vẻ hơn, bớt lo lắng hơn" - chuyên gia dinh dưỡng Abby Langer chia sẻ với tạp chí điện tử Self.

Nhưng nếu như có ai đó vẫn kiên quyết muốn duy trì chế độ ăn uống thường ngày, vóc dáng, và mục tiêu sức khỏe bất chấp thời điểm nào trong năm, Riehm có một lời khuyên khá kinh điển: cố gắng vận động dù chỉ chút ít. Khỏi nói ai cũng biết, thể dục thể thao không chỉ ngừa tăng cân mà còn giải phóng tâm lý, giúp tinh thần thoải mái hơn.

Thêm vào đó, Riehm không quên nhắc mọi người ăn nhiều rau củ quả và giảm bớt những món yêu thích có thể ăn quanh năm để chừa chỗ cái bụng cho những món đặc biệt chỉ có trên bàn tiệc cuối năm.

Song, nói dễ hơn làm. Riehm lường trước sẽ có nhiều người chọn những cách tiêu cực như nhịn đói hay bỏ bữa trước những bữa tiệc lớn. Cô cảnh báo những cách này nhiều khả năng phản tác dụng, bởi một khi quá đói, con người thường có xu hướng ăn lấy ăn để một cách mất kiểm soát.

"Điều tốt nhất cần làm trước những bữa tiệc tối mùa lễ hội là ăn đầy đủ các bữa trong ngày và thư giãn cảm xúc trước khi ăn để không cảm thấy lo lắng" - Catalano đồng tình khuyên nhủ.

Còn trong bữa tiệc, chủ động tránh xa những thực khách có xu hướng bàn về chủ đề cân nặng. Nếu có thể ngỏ lời căn dặn họ đừng nhắc đến chủ đề này trước bữa tiệc thì càng tốt.

Khuyên vậy nhưng Riehm thừa biết hậu bữa tiệc, không ít người chỉ tạm đóng vai thực khách thư giãn sẽ lập tức cố xóa bỏ cảm giác tội lỗi vì đã nuông chiều bản thân bằng những phương pháp có hại như detox (thải độc) cơ thể, tập luyện quá sức, hay thậm chí cố tình gây nôn và dùng thuốc nhuận tràng. Riehm cảnh báo cách làm này có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa.

Thay vào đó, cô khuyến khích lập kế hoạch một cách khôn ngoan và chỉ tham dự những bữa tiệc bản thân thật sự hứng thú do những người mình thật sự yêu quý tổ chức, dựa trên kinh nghiệm từ những năm trước.

Nếu thấy phương pháp lập kế hoạch khó thực hiện, cách tốt hơn là hãy để quá khứ ngủ yên. "Bữa ăn ăn rồi thì thôi, năm mới chỉ nên tập trung vào điều mới" - cô đúc kết.