Trên đường chạy marathon: Chuyện nhỏ mà không nhỏ

Mới đây, trên các diễn đàn chạy bộ xảy ra cuộc tranh luận về hình ảnh ghi lại một số người mặc quần áo trọng tài, ban tổ chức giải đi xe gắn máy để tiếp nước, gel năng lượng cho các VĐV chạy tại Giải vô địch marathon quốc gia 2022 ở Côn Đảo. 

Những runner cổ xúy cho tinh thần thượng võ, cũng như mong mỏi môn marathon VN sớm hội nhập quốc tế đã lên án những việc làm này.

 

VĐV không được nhận sự trợ giúp từ bên ngoài

Theo quy định của Giải marathon vô địch quốc gia 2022 đăng trên website của ban tổ chức giải: “VĐV không được nhận sự trợ giúp từ bên ngoài không phải ban tổ chức, bao gồm: nước, dinh dưỡng, trái cây... VĐV được sử dụng nước, dinh dưỡng cho cá nhân được chuẩn bị sẵn và gửi tại khu vực tiếp nước của ban tổ chức”.

Ban tổ chức cho biết áp dụng quy định này trong toàn bộ giải chạy và cho tất cả VĐV dự thi. Các VĐV không tuân thủ điều lệ sẽ bị coi là không đủ điều kiện để tham gia giải chạy. Những cá nhân vi phạm các quy định như trên của ban tổ chức sẽ không được công nhận thành tích, giải thưởng nếu có.

Đây là quy định phổ biến và áp dụng cho hầu hết các cuộc thi chạy bộ, trong đó có chạy marathon, siêu marathon ở VN và thế giới. 

Dù vậy trên thực tế nhiều thập niên qua tại VN, việc các HLV đi theo để tiếp nước uống, gel năng lượng, đồ ăn... cho VĐV chạy cự ly trung bình và dài (10km, 21km, 42km, 195km) tại VN lại diễn ra khá phổ biến.

Trong những năm gần đây, khi phong trào chạy marathon phát triển rầm rộ, câu chuyện tiếp nước, đồ ăn cho VĐV sao cho đúng luật là việc rất được quan tâm. 

Một runner nổi tiếng nói: “Hiện nay cộng đồng chạy bộ đường dài VN đang nỗ lực hội nhập quốc tế, nên tôi nghĩ các VĐV, HLV cũng phải thay đổi để chuyên nghiệp hơn”.

Có thể tước huy chương của các VĐV phạm luật

Về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Hùng - tổng thư ký Liên đoàn Điền kinh VN, thành viên ban tổ chức giải marathon vô địch quốc gia 2022 - nói: 

“Không có trọng tài, thành viên nào của ban tổ chức giải lại đi xe máy theo để tiếp nước cho các VĐV chuyên nghiệp ở giải cả. Đây đều là HLV của các địa phương, họ mặc quần áo giống như trọng tài để đi vào đường đua tiếp nước, đồ ăn cho VĐV của mình. Những hành động này là vi phạm điều lệ của giải đấu". 

"Từ xưa đến nay quy định của giải marathon quốc gia hay các giải quốc tế đều không cho phép VĐV tham gia nhận sự hỗ trợ từ bên ngoài. VĐV muốn gửi đồ ăn, nước uống thì gửi ở địa điểm do ban tổ chức quy định và khi chạy qua lấy để dùng, chứ không thể nhận từ người đi xe đạp, xe máy chạy theo”.

Ông Hùng cho biết trước khi giải đấu diễn ra, ban tổ chức cũng như Liên đoàn Điền kinh VN đã phổ biến kỹ quy định này trong cuộc họp chuyên môn. Thậm chí ban tổ chức còn in tài liệu để phát cho HLV các địa phương để đọc và thực hiện. 

Dù vậy do thói quen lâu nay, nhiều HLV vẫn đi theo hỗ trợ VĐV của mình. Với ban tổ chức giải, do cung đường chạy dài, phức tạp, lại không đủ nhân lực giám sát nên đã để xảy ra những vi phạm như trên.

Ông Hùng chia sẻ: “Tôi cho rằng ban tổ chức giải nếu có bằng chứng đầy đủ có thể tước thành tích của các VĐV nhận sự trợ giúp trên đường chạy trái quy định. Nếu 1-2 VĐV vi phạm bị kỷ luật, chắc chắn những năm sau các địa phương sẽ thực hiện nghiêm quy định này". 

"Với đội tuyển điền kinh quốc gia, những ngày qua chúng tôi cũng đã làm việc với các HLV và quán triệt tuyệt đối không được đi theo hỗ trợ VĐV trên đường chạy, dù là giải ở VN hay quốc tế. Nếu vi phạm, VĐV bị đuổi khỏi đường đua, tước thành tích thì phải chịu trách nhiệm”.

Việt Nam từng bị phê phán tại SEA Games 2003

Bác sĩ Đinh Huỳnh Linh (Bệnh viện Tim mạch quốc gia VN), một runner nổi tiếng, chia sẻ: “Nhận sự giúp đỡ từ bên ngoài là hoàn toàn sai luật, vì nó tạo sự bất công khi thi đấu thể thao, đồng thời ảnh hưởng đến giải đấu". 

"Thử hỏi nếu ai cũng có người đi xe máy tiếp nước thì còn là đường chạy nữa không? Vì thế, đây là điều luật rõ ràng trong mọi giải chạy. Tại giải chạy đường mòn Hong Kong 100km năm 2018, người về đích đầu tiên Jing Liang đã bị loại do nhận một chai nước từ người ngoài. Khi thi đấu ở Olympic hay các giải marathon lớn, nhóm VĐV tranh giải cũng chỉ được phép lấy nước từ bàn nước riêng, chứ tuyệt đối không có xe tiếp nước hỗ trợ”.

Mặc dù chỉ là một runner phong trào, nhưng bác sĩ Linh hết sức tâm huyết với phong trào chạy đường dài ở VN. Ông lo lắng: “Ở VN, tôi biết việc “thầy đi xe máy tiếp nước cho trò” là một đặc sản lâu năm của hệ tuyển [các VĐV đội tuyển quốc gia]". 

"Tại kỳ SEA Games 2003 tổ chức tại VN, báo nước ngoài đã viết về hiện tượng này. Trọng tài người Philippines đã nhắc nhở, nhưng vị HLV người Việt dường như không hiểu, vẫn tiếp tục ngồi xe máy chỉ đạo và hỗ trợ VĐV marathon của mình. Tôi mong rằng các HLV, VĐV phải thay đổi ngay lập tức chuyện này tại SEA Games sắp tới, đừng để một câu chuyện 19 năm rồi lại tái hiện”.

Bác sĩ Linh cũng cho rằng lỗi lớn thuộc về ban tổ chức các giải đấu, khi điều lệ cấm nhưng giám sát tuân thủ lại không tốt. “Việc người ngoài mặc áo ban tổ chức đi xe máy tiếp nước cho VĐV thi đấu thì đúng là không còn gì để nói nữa”, ông bày tỏ sự thất vọng.