Bà cụ bán rế

Ảnh: Hoàng Thảo

Chồng rế bà bán toàn là rế thân cao - loại rế dùng để nồi than sưởi mà những người già cả thường đặt dưới chõng ban đêm trong mùa giá rét. Chợ phố đông người nhưng “món hàng” ít ỏi của bà cụ vẫn không mấy đắt, thi thoảng mới có người dừng lại ngắm nhìn, hỏi qua quýt vài câu rồi bỏ đi. Người ở thành phố giờ đa số là người từ thôn quê đến, có lẽ hình ảnh chiếc rế thân cao - thường được gọi là rế nằm lửa, gợi cho họ nhớ về những ngày rét lạnh ở quê. Và chỉ thế thôi?

Nhưng qua nửa buổi chợ mai bà cụ cũng bán được dăm chiếc. Bà nói cũng là mấy người nhà quê mua. Hỏi làm sao biết người mua ở nhà quê hay ở phố, bà cụ nói “nghe cái cách họ nói là biết, với lại người già yếu ở phố nay đêm ngủ họ đâu cần phải nằm lửa vì có đệm chăn, có áo ấm khăn trùm đủ hết rồi”.

Đem rế nằm lửa bán ở chợ phố, bà biết cốt là để bán cho người nhà quê đi chợ phố. Mà cũng là những người nhà quê còn nghèo khó đêm mới còn nằm lửa. Vì nhà khá giả nay họ cũng đủ đồ đắp đồ mặc ấm như người ở phố. Nhà bà cách chợ chỉ chừng hơn cây số, cũng là nhà quê rặt tuy vẫn thuộc về thành phố. Rế là do một ông già ở gần nhà bà đan bán cho bà. Dăm bảy năm nay hễ cứ thấy trời lạnh gắt là ông già ấy nhờ người chặt tre trong vườn để ông đan rế bán.

Gần trưa trời lại càng lạnh hơn bởi gió đông bắc thổi đến. Chiếc áo len mỏng cũ mòn, bà cụ lôi chiếc áo mưa tiện dụng từ giỏ xách ra mặc vào để “ngự hàn”. Cũng như những người bán loại áo mưa tiện dụng chỉ bán được nhờ trời mưa, nhất là những cơn mưa bất chợt, những chiếc rế của bà cụ chỉ bán được khi trời rét đậm, rét dai. Có điều bà phải chịu cái lạnh giữa chợ để kiếm được dăm chục ngàn từ mươi chiếc rế bán ra.

Nhưng người khó nghèo luôn có được niềm vui từ ước muốn đơn sơ. “Gần đến tết rồi. Còn hai cái tết nữa là già cũng được như ông đan rế trong xóm, mỗi tháng được Nhà nước cho khoản trợ cấp tuổi già. Chừng đó trời lạnh cũng không cần đi bán rế nữa...” - bà cụ nói và cười móm mém.

HOÀNG THẢO

Những chiếc bánh tiêu xôi chiều cuối năm

Ba mươi tết, chiều muộn. Bà cụ cứ nhấp nha nhấp nhứ qua lại trước cửa hàng đồ mã. Dáng bà cụ khòm khòm cắp cái rổ bánh tiêu xôi vẫn còn độ hơn nửa, những chiếc bánh đã khô queo quắt như quằn xệ một bên cánh tay cắp rổ của bà. Tôi nhìn thấy ánh mắt bà cụ buồn buồn hướng vào bên trong cửa hàng, như đang chờ đợi một điều gì đó!

Thấy có khách đến mua hàng, chị bán hàng mã dừng tay dọn dẹp đi ra. Bà cụ đâm luýnh quýnh dù nãy giờ đang chờ đợi điều này. Chị bán hàng mã nhìn bà cụ cứ lừng khừng cũng chẳng biết bà đến bán bánh hay mua hàng, nhưng khi nhìn cái rổ bánh tiêu xôi vẫn còn hơn nửa tôi nghe chị thốt lên: “Giờ này mà bà còn nhiều bánh vậy, để con mua phụ bà một ít!”.

Nói rồi chị quày quả đi vào trong lấy tiền. Tôi không nhìn thấy bà cụ tỏ vẻ vui mừng khi có người mua giúp bánh. Bà cụ vẫn cứ nhấp nhứ như muốn một điều gì khác. Tôi đoán!

Chị bán hàng mã quay ra với tờ bạc năm mươi nghìn trên tay. Bà cụ không hỏi chị mua bao nhiêu cái bánh mà chìa ra nguyên cả rổ. Tôi nghe giọng bà chùng xuống, một chút van lơn: “Cô mần ơn... Tôi muốn đổi rổ bánh, xin một ít giấy tiền vàng mã, nhang đèn về đốt cho ông bà”.

Chị bán hàng mã chưng hửng nhìn bà cụ. Như sợ chị không đồng ý, bà cụ lại phân trần: “Chiều ba mươi, ai cũng lo mua sắm tết nhứt, đâu ai thèm món bánh tiêu xôi này, chứ mọi hôm giờ này bà đã bán hết rồi cô à!”.

Chị hàng mã đưa hai tay bê cái rổ bánh đi vào trong cửa hàng, một đỗi lại quay ra với chiếc rổ đựng đầy những món đồ hàng mã, nhang, đèn... trao cho bà cụ. Ánh mắt bà cụ mừng rỡ, đôi tay run run đón nhận. Tôi nhìn thấy ánh mắt chị hàng mã cũng rưng rưng, khi cúi nhét thêm tờ bạc vào túi áo cho bà cụ...

Tôi hình dung cái dáng khòm khòm bà cụ đứng thắp hương khấn vái tổ tiên, ông bà... Hình dung trên mâm cơm rước ông bà chiều ba mươi, những chiếc bánh tiêu xôi ắp đầy tình người của chị bán hàng mã chắc cũng sẽ làm ấm hương hồn những người quá cố!