Cô thạc sĩ 120 lần đi Sơn Đoòng…

H’Anetta cười: "Muốn có danh hiệu người phụ nữ Việt Nam đi Sơn Đoòng nhiều nhất thế giới thì phải thế chứ"!

Các du khách đang chăm chú nghe H'Anetta kể chuyện hang động hình thành. Ảnh: NVCC

Nhưng thật ra, H’Anetta không tốn một đồng nào, ngược lại, hang Sơn Đoòng đã nuôi cô. Bởi cô là hướng dẫn viên tour thám hiểm cho hệ thống hang động ở Phong Nha, cũng là nữ hướng dẫn viên duy nhất đi Sơn Đoòng - hang lớn nhất thế giới.

Sao lại có việc chỉ dành cho nam giới?

H’Anetta là người dân tộc Ê Đê. "H’Anetta trong tiếng Ê Đê có nghĩa là "mắt nhỏ". Tên ấy do ông ngoại em đặt cho, vì thấy sao con bé này khi chào đời mắt nó to thế. Có lẽ người già thường ngại trẻ con cái gì hơi quá lên đều không tốt nên đặt cho cái tên ấy để cân bằng" - H’Anetta giải thích.

Mẹ của H’Anetta là người Ê Đê ở Buôn Ma Thuột, còn ba của cô là người Gia Ray ở Gia Lai. Họ gặp nhau khi đi học ở Nha Trang, rồi cùng về sinh sống tại Gia Lai, vẫn theo chế độ mẫu hệ, vì thế H’Anetta theo họ của mẹ. Cô may mắn có được cha mẹ chuộng sự học, nên sau khi tốt nghiệp cấp 3, cô được bố mẹ khuyến khích học lên. Cô thi vào Đại học Huế, khoa ngôn ngữ Anh. Cầm tấm bằng cử nhân Anh văn, cô quay về Gia Lai và nghe lời thầy cũ về làm giáo viên Anh văn cho ngôi trường ngày xưa mình theo học - Trường Nguyễn Thái Học.

Nhưng rồi không biết là may hay rủi, cái nghiệp gõ đầu trẻ sớm gián đoạn khi cô không thể vào được biên chế. Bố mẹ cô lại khuyến khích: "Học lên nữa đi con!". Cô lại về Huế thi vào khóa cao học lý luận và phương pháp dạy tiếng Anh. Trong lúc đang học thạc sĩ, cô nghe một người bạn giới thiệu ở Phong Nha (Quảng Bình) có Công ty Oxalis đang tuyển hướng dẫn viên cho loại hình du lịch thám hiểm hang động.

Phải chăng trong gene của những người dân tộc thiểu số có tình yêu thiên nhiên nên H’Anetta chọn thi tuyển? "Không chỉ thế - Cô trả lời dứt khoát, và làm tôi bất ngờ, thán phục khi kể thêm lý do chính - Đọc bản tin tuyển dụng ấy, đến đoạn có dòng chữ "ưu tiên cho nam giới" thì em nóng mặt. Tại sao lại có việc mà chỉ nam giới mới làm được? Thế là em quyết định đăng ký ứng thí". 

Thật ra, Oxalis không loại trừ hẳn nữ giới, chỉ có điều là xét về mặt bằng chung thì nghề này thường chỉ có nam giới đáp ứng được các yêu cầu. H’Anetta vượt qua cuộc sát hạch, trở thành nữ hướng dẫn viên duy nhất của các tour khám phá hang động vào năm 2014. Vừa đi làm vừa học từ xa, năm 2015 cô nhận bằng thạc sĩ.

H'Anetta

Nghề HDV du lịch mạo hiểm có gì lạ?

H’Anetta chuẩn bị rất kỹ cho cuộc phỏng vấn, nhằm chứng minh mình không thua nam giới. Cô chỉ sợ nhất một điều và cầu mong nó không có trong bài kiểm tra: khả năng bơi lội - một kỹ năng không thể thiếu của một HDV du lịch mạo hiểm. Nhưng dẫu cô lúc ấy không biết bơi, người tuyển dụng vẫn bị thuyết phục bởi cô gái bé nhỏ này (cao 1m57 và nặng 44kg) vì cô xuất sắc ở nhiều mặt. Họ tìm cho cô một cô giáo từng dạy bơi ở Mỹ là Jamie và cô gái Ê Đê ngày ngày miệt mài tập bơi trên sông Son, đúng hai tháng sau cô vượt qua kỳ sát hạch kỹ năng bơi.

H'Anetta phải học và thường xuyên ôn luyện các kỹ năng khó của một hướng dẫn viên du lịch mạo hiểm (Ảnh; nhân vật cung cấp)

Công việc của một HDV du lịch thông thường và hướng dẫn viên du lịch mạo hiểm hang động có gì khác nhau? Từng làm một hướng dẫn viên cho một công ty du lịch của cậu mình nên H’Anetta có cơ sở để so sánh: "Nhìn chung, hai bên na ná nhau, đều phải xem an toàn của khách là tiêu chuẩn số một, kế đến phải bặt thiệp, tận tình, có kiến thức, hài hước... sao cho khách thật sự hài lòng và lưu luyến khi chia tay với mình. Nhưng đi vào chi tiết thì nghề HLV du lịch mạo hiểm hang động khắc nghiệt hơn nhiều. Ví dụ, về an toàn của khách là cần được đào tạo nghiêm túc các kỹ năng sử dụng các loại dây an toàn, sơ cấp cứu, sức khỏe thì chắc chắn đòi hỏi mức độ cao hơn để đáp ứng những chuyến đi dài ngày, băng rừng vượt núi...". 

Cứ sau mỗi ba tháng, cô và các đồng nghiệp phải tập huấn lại để ôn bài, cuối mùa du lịch lại tiếp tục ôn luyện.

H'Anetta trong hang Sơn Đoòng (Ảnh: NVCC)

Được biết, hiện du lịch VN chỉ mới có chung một chứng chỉ HDV du lịch mà chưa có chứng chỉ riêng cho loại hình mạo hiểm, khám phá hang động. 

"Tất cả các HDV, porter, chuyên viên an toàn đi tour mạo hiểm của chúng tôi đều có chứng chỉ sơ cấp cứu của Hội Chữ thập đỏ, nhưng thật ra chưa ăn thua. Chỉ riêng chuyện sử dụng cáng cứu thương đã khác biệt, bởi đi hang động, rừng núi không thể sử dụng cáng cứu thương thông thường mà phải mua cáng chuyên dụng (giá đến 3.000 bảng Anh) như một đệm hơi, bó kín nạn nhân, có thể di chuyển bằng ròng rọc từ ngọn núi này sang ngọn núi kia... Để sử dụng loại cáng này, chúng tôi phải mời chuyên gia nước ngoài sang huấn luyện" - Nguyễn Châu Á, giám đốc Oxalis, cho biết.

Nhưng rồi cái đích cuối cùng và lớn nhất của HDV là làm sao cho du khách thật sự hài lòng. Tôi gặp H’Anetta trong một cuộc tập huấn kỹ năng viết. Trong bữa cơm trưa, H’Anetta bỗng buông đũa, reo lên một tiếng rồi ù chạy ra cổng, ngoài ấy có một shipper đang chờ. Vài phút sau, cô nhảy chân sáo vào, trên tay là một gói nho nhỏ. "Khách đi tour vừa gửi tặng em một bộ đồ bơi" - cô phấn khích khoe.

Với HDV, tiền tip là một nguồn thu quan trọng, nhưng những món quà đến sau chuyến đi, khi khách đã về nhà, mới thực sự là nguồn động viên lớn. H’Anetta vẫn thường xuyên được khách nhớ đến như vậy.

H'Anetta trong một chuyến đi vào hang (Ảnh: NVCC)

Món quà mà cô nhớ nhất là từ những vị khách Canada. Họ đi tour Hang Én vào dịp 30-4-2015. Gần nửa tháng sau, ngày 13-5, trên trang Trip Advisor, họ viết: "Trải nghiệm tuyệt vời. Chúng tôi đã có một chuyến đi hai ngày một đêm vào Hang Én. Đây là tour được điều hành bởi một công ty rất chú trọng đến vấn đề an toàn và môi trường. Thật tuyệt vời khi thấy các nhân viên phục vụ nhặt hết các loại rác bất kỳ mà họ thấy trên đường (một điều không phổ biến lắm ở Việt Nam). Và Anetta, HDV của chúng tôi, cũng vậy. Cô ấy rất tuyệt vời, nói tiếng Anh rất tốt, thân thiện và hài hước. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy niềm đam mê của cô ấy dành cho công việc và hang động. Đặc biệt, khi kết thúc chuyến đi, chúng tôi gặp trục trặc (nằm ngoài tour) về vấn đề vé tàu, vì khi ấy ở VN có dịp lễ lớn (30-4). Cô ấy đã theo chúng tôi ra đến Đồng Hới, tận tình giúp chúng tôi vượt qua mọi khó khăn...". 

Mắt H’Anetta ươn ướt khi nhắc lại kỷ niệm đã trôi qua hơn bảy năm ấy.■

Hoa hậu H’Nen Niê và H’Anetta - hai cô gái Ê Đê giỏi giang - trong một chuyến đi chinh phục Sơn Đoòng cách đây 2 năm. Ảnh: Ngô Trần Hải An

120 lần đi Sơn Đòng

Mùa du lịch mạo hiểm khám phá hang động ở Phong Nha kết thúc vào giữa tháng 9 hằng năm. Năm nay, đó cũng là bước ngoặt cho H’Anetta khi cô được tăng cường về đội ngũ marketing.

Nhân dịp này, bộ phận điều hành tour đã thống kê và công bố H’Anetta đã có 120 lần đưa khách vào Sơn Đoòng. Nhưng con chim không thể xa rừng. Cô giao hẹn với lãnh đạo công ty là lâu lâu phải cho mình đi hang, chứ không thì buồn lắm!

H’Anetta xúc động trước chiếc bánh kem mà đội ngũ phục vụ tour đã bí mật chuẩn bị hồi đầu mùa tour năm 2021, với dòng chữ “Chúc mừng Tata (nick name của cô) chinh phục thành công Sơn Đoòng lần thứ 100”. Ảnh: NVCC