Thanh bình ở vùng đất binh biến

Mùa thu xanh Leh càng thêm duyên bởi những stupa trắng mộc và hàng cây vàng lá

Sắc màu dưới chân Himalaya

Tôi đến Leh, thủ phủ miền Phật giáo Mật tông Ladakh xứ Ấn, ngày thu đi đã nửa. Thuộc bang Kashmir và Jammu, đến cuối thế kỷ 19 Ladakh vẫn là tiểu quốc độc lập tách ra từ Tây Tạng 10 thế kỷ trước.

Nằm trong tiểu bang mãi đến giờ vẫn nhiều binh biến, phần với nước láng giềng, phần với người anh em cùng quốc gia ngày cũ giờ cách chia, Ladakh thanh bình đến bất ngờ, khác hẳn các miền khác của bang này.

Từ cố quốc mang theo, Phật giáo Mật tông được truyền bá, phát triển mạnh mẽ, kể cả sau khi Ladakh sáp nhập nước Ấn năm 1846.

Bây giờ khi Phật giáo Mật tông ở chính Tây Tạng đã ít nhiều phai phôi, Ladakh vẫn giữ được nhiều nếp đạo, chuyện đời ngày cũ, làm mê mệt những du khách yêu xưa mến cổ, cả những học giả muốn tìm hiểu nhánh tôn giáo huyền bí này.

Kinh đô cuối cùng của vương triều Ladakh, Leh không rực rỡ cung vàng điện ngọc. Miền thung lũng cách trở dưới chân Himalaya ngày trước không dễ kiếm vật liệu xây dựng. Cung điện hoàng gia kiêm chức năng pháo đài quân sự xây phần lớn bằng bùn đất, còn nói gì đến các kiến trúc cổ xưa khác như pháo đài Namgyal Tsemo, tu viện cổ Sankar, pháo đài Shey...

Dussehra rực lửa một góc thành Leh, tiễn đưa những hồn ma bóng quế, kẻ xấu người ác ra đi, yên bình hạnh phúc ở lại

Thế nhưng nhờ những kiến trúc tinh tế, sắc màu đặc trưng Mật tông Tây Tạng, cách phối màu vôi đặc trưng, đậm, tương phản mạnh như đỏ sậm, vàng, trắng cùng với phướn cờ lung ta ngũ sắc tung bay... tạo cho phố xưa những nét đặc trưng đẹp.

Giờ vận chuyển dễ, những ngôi chùa, kiến trúc mới mọc lên vẫn sắc màu truyền thống, những chiếc đại chuyển luân xa được dựng lên ở nhiều góc phố để tiện cho người dân trong việc nguyện cầu... làm bừng thêm sắc.

Thú vị hơn khi ngày thu xanh ngắt cao nguyên nhấn nhá tặng thêm đồng vàng vào vụ, hàng cây nhuốm thu nửa xanh nửa úa, lấp lánh con sông ngọc lục bảo len lỏi khu phố nâu lúc ven triền xanh... làm sắc thu dưới chân Himalaya rực rỡ đến ngỡ ngàng.

Dussehra rực lửa

Một chiều mệt nhoài do cuốc bộ hơn chục cây số rồi chèn mình trong chiếc xe đò cọc cạch đi viếng lâu đài Stok, tôi bừng tỉnh hùa theo dòng người với cờ phướn rộn ràng về sân vận động Leh. Mấy hôm rồi mải mê với tu viện, chùa chiền, tôi quên mất mình đang ở đất Ấn, nơi Hindu giáo vẫn là tôn giáo chính.

Nên dù không nhiều vẫn có cộng đồng Hindu giáo và sự giao hòa tôn giáo rất đậm đà, khi rất nhiều trang phục Tạng truyền thống cùng rộn ràng chung vui trong lễ hội của người Hindu.

5. Những làn khói mỏng bắt đầu một Dussehra rực lửa chiều thu Leh - 1

Dussehra, còn gọi Vijaya Dashami, Maha Navami, Dasara, Dashain..., là lễ hội Hindu quan trọng, dựa trên truyền thuyết liên quan đến nàng Sita mà khá nhiều người Việt biết đến qua những vở cải lương, kịch nói...

Kể rất dài, tóm lược lại lễ hội tôn vinh thời điểm chàng Rama, với sự giúp sức của vua khỉ Hanuman, đánh bại quỷ vương Ravana để giải thoát vợ yêu Sita, trong hành trình tìm đến hạnh phúc và vương quyền rất nhiều chông gai của họ. Các sử thi nổi tiếng xứ Ấn Ramayana, Mahabharata... đều đề cập đến lễ hội này.

Một con đường Leh chiều thu muộn, một mình lữ khách bâng khuâng

Đối với người Ấn, Dussehra là ngày tốt lành nhất trong năm để có thể bắt đầu những khởi nghiệp, dự án, xây dựng, công việc mới... kể cả việc bắt đầu dạy những con chữ đầu tiên cho trẻ, mong cầu tương lai xán lạn. Nên người dân hân hoan chào đón, tưng bừng tổ chức lễ hội còn có tên “Thiện thắng ác” này (tạm dịch từ “Victory of Good over Evil”).

Như nhiều lễ hội đẫm sắc Ấn, Dussehra có thêm chương trình biểu diễn sử thi Ramayana, lễ diễu hành, làm các món ăn đặc trưng chia sẻ người thân, mời khách... Nhưng không thể thiếu các hình nộm vua quỷ và thuộc hạ cao nghều nghệu với góc cạnh, sắc màu đặc trưng.

Sau những màn trình diễn, pháo đại đì đùng, pháo hoa tóe lửa..., các hình nộm được đốt với ý niệm mong cầu điều xấu sẽ tan tành theo xác pháo, lửa đỏ. Lửa, pháo hừng hực rừng rực, cháy đỏ góc trời Leh buổi chiều thu Himalaya xanh ngăn ngắt, dâng lên chư thiên bao nhiêu mong ước nguyện cầu.

Một chợ cóc ven hè ở Leh, đẫm chất Tạng

Mong sao ý niệm hay đẹp của ngày lễ sẽ lan tỏa và thành hiện thực trên hành tinh ngày càng nhiều bất ổn này. “Thiện thắng ác”, ai mà không mong!■