Đi thi ở ta: có học tài thi phận?

TTCT - Vụ bài thi 8,5 điểm trở thành... 0 điểm trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại TP.HCM vừa qua khiến xã hội lo âu về khâu chấm điểm, lên điểm bài thi của con em mình.

Phóng to

Học sinh dự thi vào lớp 10 tại hội đồng thi Trường Nguyễn Văn Tố, Q.10, TP.HCM - Ảnh: Minh Đức

Thử hỏi nếu điểm công bố của em Thảo ở mức 4-5 điểm, không chênh lệch quá lớn với điểm thực trên bài, liệu gia đình có tiếp tục khiếu nại lên cấp sở để tìm ra sự thật bất chấp kết quả lần phúc khảo đầu tiên (vẫn giữ điểm cũ)? Đồng thời trong thực tế liệu còn biết bao bài thi có thể cũng rơi vào trường hợp nhập nhầm điểm nhưng gia đình không nghĩ đến việc chấm phúc khảo, kiên trì làm rõ đến cùng, để rồi chấp nhận điểm công bố thấp hơn mức dự báo như chuyện đương nhiên phải có.

Thậm chí ngay khi quá trình phúc khảo xác định điểm đã chấm chưa thật sự thuyết phục, thực tế vẫn không có nhiều cơ hội cho thí sinh cải thiện được điểm. Anh tôi chấm thi tuyển sinh nhiều năm tại một trường ĐH lớn ở TP.HCM cho biết tâm lý người chấm phúc khảo ngại điều chỉnh điểm vì vừa ảnh hưởng đến đồng nghiệp, vừa có thể khiến dư luận xã hội hoài nghi về toàn bộ điểm công bố trước đó.

Những bài có khả năng lên điểm bị soi rất kỹ, sẵn sàng trừ nặng các lỗi trình bày hoặc cho điểm thấp các cách giải dang dở không trùng hướng giải trong đáp án. Nói nôm na, đi theo đáp án dù chưa ra đáp số vẫn có thể được 3/4 số điểm, nhưng giải khác hẳn đáp án, dù đúng nhưng chưa ra đáp số (hoặc đáp số sai) có thể nhận 0 điểm!

Tệ hơn nữa, phát hiện bài bị chấm sót (và do đó điểm cần được điều chỉnh lên), giáo viên có thể quay lại chấm chặt các phần còn lại để trừ bù! Vài chi tiết khác bị trừ bớt (dù hai lần trước đã cho qua), kết quả tổng điểm sẽ không thay đổi, điều khiến tổ chấm thi an tâm vì xã hội sẽ tin quá trình chấm thi trước đó tỏ ra hết sức chính xác và chặt chẽ. Vì thế, dễ hiểu tại sao trong cả ngàn trường hợp phúc khảo thường chỉ có vài bài được lên điểm!

Anh tôi cho rằng dù các tổ chấm thi có chấm thử và thống nhất thang điểm, nhưng hầu như chẳng ai chỉ ra được tất cả phương án làm bài của thí sinh. May mắn gặp giáo viên dễ tính, nhẹ tay với tình huống chưa được quy định sẽ khiến điểm khả quan hơn, còn xui xẻo gặp giáo viên khó tính hay thậm chí bị nhập sai điểm, đâu phải ai cũng đủ kiên trì khiếu nại lên đến cấp cao nhất!