"Khéo tay hay làm" với những bài học 60 giây

Ảnh: Teen Vogue

Qua rồi cái thời mà người ta lật giở từng trang sách dạy nấu ăn, ngồi hơn nửa giờ đồng hồ trước màn hình tivi xem bằng hết một chương trình nấu nướng, hay làm theo từng bước chỉ dẫn dài lê thê trên video YouTube để cho ra đời một món ăn. 

Các TikToker chỉ cần đúng 60 giây để bày cho người xem cách làm một thứ đồ ăn thức uống, từ quen thuộc đến sành điệu. Quan trọng là những bài học siêu cấp tốc đó thật sự hiệu quả, chứ không phải cho vui.

Video khiến ta muốn vào bếp

Một buổi tối trong thời còn cách ly xã hội, Duyên Anh tình cờ xem được một video dạy cách làm món bánh tráng chấm sốt tắc chua cay trên TikTok. Lúc đó là hơn 9h tối và video đó, cộng với cơn thèm ăn đêm, đã thôi thúc cô gái 25 tuổi xắn tay vào bếp chế biến ngay món ăn này, và cuối cùng đã thành công.

Từ lần đầu tiên đó, thuật toán của TikTok mau chóng nắm được thói quen của Duyên Anh và mỗi ngày gợi ý cho cô hàng chục video cùng chủ đề. “Tôi đã học cách làm bánh gạo cay (tteokbokki) của Hàn Quốc từ bánh tráng, nấu bánh bông lan bằng nồi cơm điện, và chế biến món trứng ngâm nước tương” - Duyên Anh kể.

TikTok là mạng xã hội đình đám nhất hiện tại, và trên không gian này, ẩm thực và tình yêu nấu nướng, ăn uống có chỗ đứng đáng kể: hashtag “food” (thức ăn) hiện có hơn 60,4 tỉ lượt xem, còn những hashtag tương tự như “foodie” (người sành ăn), “cooking” (nấu ăn), hay “recipe” (công thức nấu ăn) cũng có vài tỉ lượt xem. Những hashtag thuần Việt như “nấu ăn” đạt gần 500 triệu lượt xem.

Nhiều công thức nấu ăn viral (lan truyền mạnh) trên TikTok đã vượt khỏi khuôn khổ của mạng này, nhất là trong lúc người dân nhiều nước phải ở nhà vì dịch bệnh. Chẳng hạn như cách làm món cà phê Dalgona chẳng hạn, có mặt ở khắp các ứng dụng mạng xã hội, các video tổng hợp trên YouTube, trang web tin tức và thậm chí cả trên tivi.

Theo tạp chí ẩm thực Kitchn, thế mạnh của TikTok là giúp video dễ dàng lan truyền nếu video đó mang tính giải trí và không có nhiều cản trở cho người dùng trong việc tạo ra nội dung trên nền tảng này. Điều này đã khiến TikTok trở thành mảnh đất lý tưởng cho những ý tưởng và mẹo nấu ăn sáng tạo nhất, từ món ta cho đến món tây, từ bình dân đến sang chảnh.

Học nấu ăn trong thời vội vã

Newton Nguyen (Mỹ), chủ tài khoản TikTok @newt chuyên chia sẻ công thức nấu ăn với 5,7 triệu người theo dõi, cho rằng mấu chốt nằm ở chỗ chúng ta đang sống trong một thế giới có nhịp độ nhanh và khoảng chú ý của chúng ta ngày càng giảm đi. “Vì vậy, các video có nhịp độ nhanh phù hợp với thế hệ Z. Chúng tôi có thể xem một video ngắn, học được vài thứ hay ho, giải trí và lướt sang video tiếp theo” - Nguyen nói với chuyên trang công nghệ Mashable.

Ngay cả khi có nhiều thời gian, con người vẫn cảm thấy thoải mái hơn khi họ có thể tối ưu hóa thời gian đó và làm cho cuộc sống của họ dễ dàng hơn, theo trang Business Insider. Thêm nữa, trong thời dịch bệnh như thế này, càng ở nhà lâu càng khiến người ta giảm hứng thú với việc nấu ăn thịnh soạn, ai cũng chỉ muốn ăn mà không tốn nhiều công sức.

Đây là một ví dụ điển hình về công thức nấu ăn trên TikTok: video hướng dẫn làm kem mít của tài khoản @babykopohome (có 3,8 triệu người theo dõi) chỉ dài 45 giây - 5 giây đầu giới thiệu món sắp làm, sang giây thứ 10 đã xử lý xong nguyên liệu, và khâu chế biến, trình bày ra thành phẩm diễn ra trong vài chục giây ngắn ngủi còn lại. Cảnh quay được phát với tốc độ nhanh hơn bình thường, lồng với lời hướng dẫn của chủ clip.

Nguyễn Hồ Trà My thực hiện một video nấu ăn TikTok. Ảnh: NVCC

Vậy làm sao để người xem học được ngay một món ăn trong thời gian bó hẹp 60 giây của một video TikTok? Với Nguyễn Hồ Trà My, chủ tài khoản @myumminess với các video có tổng cộng hơn 7,1 triệu lượt yêu thích, đó là “không tập trung mô tả cách làm chi tiết mà vào một số mẹo trong quá trình làm ra món ăn đó”. Còn bí quyết của Phạm Thu Hường, chủ tài khoản @babykopohome, là “cố gắng không kể dài dòng và chọn lọc những gì súc tích nhất”. “Thời gian mọi người bỏ ra trên TikTok chỉ bằng một cái quét tay thôi, nếu mọi người không thích thì dễ dàng bỏ qua” - Hường nói. Hường tin rằng những video của cô có thể giúp người xem “thay vì chỉ dán mắt vào màn hình mà không có mục đích thì có thể lo cho gia đình những bữa ăn dù chỉ là nhỏ nhỏ thôi”.

Trong khi đó, Quỳnh Trần, người đứng sau các video với hơn 2,1 triệu lượt yêu thích trên tài khoản Muốn Ăn Ngon, tâm sự cô đã phải tính toán, cân nhắc từng 0,1 giây, để video làm bánh trung thu truyền thống vốn dĩ dài 35 phút cô đọng lại chỉ còn 48 giây mà vẫn đầy đủ từng bước. Các bước thường xuyên lặp lại như nhào bột, thực tế có thể mất khoảng 5 phút, nhưng trên video chỉ còn vài giây.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Cuối Tuần, ba nữ TikToker trên đều cho biết video công thức nấu ăn dù chỉ dài 60 giây nhưng thực sự có hiệu quả. “Những công thức trên kênh của mình đa số là nhanh, gọn, lẹ, dễ thực hiện. Đối tượng nào cũng có thể thực hiện được, là cô sinh viên hay bà mẹ bỉm sữa, là nam hay nữ cũng có thể bắt tay vào làm và ngay lập tức thành công” - Hường chia sẻ. Thực tế thì mỗi món của Hường đều nhận được 100-200 phản hồi khoe thành phẩm. Với My, hạnh phúc nhất là có những bạn làm theo công thức của mình rồi quay lại khoe thành quả. “Có bạn nấu cho mẹ chồng và chồng và được khen ngon, thấy rất vui” - My vui vẻ khoe.

Bí quyết thành công

“Điểm nhấn của phần lớn nội dung về đồ ăn và thức uống hiện tại trên TikTok là các mẹo. Có rất nhiều nội dung tập trung vào sự đơn giản và sử dụng các nguyên liệu có sẵn trong nhà, chứ không phải những công thức hay chỉ dẫn nấu nướng phức tạp thường thấy trên YouTube” - Mary Keane-Dawson, giám đốc điều hành của công ty chuyên tư vấn cho khách hàng về chiến lược nội dung đồ ăn và thức uống trên TikTok, nói với Business Insider.

Chủ trang @babykopohome thì cho rằng có lẽ do trong các video của cô, “các nguyên liệu luôn cực kỳ đơn giản, hầu như có ở tất cả mọi căn bếp Việt, không cần phải ra ngoài mua thêm” nên sau khi xem chúng, “mọi người hay có xu hướng nhấn lưu video về, sau đó lục tủ lạnh coi có sẵn những nguyên liệu đó không, rồi sáng hôm sau bắt tay vào làm luôn”.

“Mọi thứ đã sẵn sàng thì chỉ cần áp dụng vào mà làm thôi. Mình cũng nghĩ rằng đó là một điểm khiến cho kênh của mình khá gần gũi với người xem, giống như đi qua nhà một người quen và hỏi món này nấu như thế nào và làm vậy đó” - Hường nói.

Tiêu chí của Trà My là điều chỉnh quá trình thực hiện sao cho clip ngắn và dễ hiểu, hình ảnh đẹp và chỉn chu. “Sau bốn tháng làm TikTok, rất may các video của mình đã dần đạt được những tiêu chí mà mình hướng tới, đó là: tốt cho sức khỏe, đơn giản, hiện đại và nhiều sáng tạo. Đây cũng là những tính từ các bạn hay nhận xét nhất khi xem món ăn của mình. Mọi người hay nói món nào mình làm sao nhìn cũng dễ và ngon hết” - My kể.

Quỳnh Trần thu hút người xem nhờ âm nhạc trong video, cảnh quay đẹp mắt, chú thích thú vị, và các mẹo nấu ăn lạ. Chẳng hạn, trong một số video, cô dùng chai nhựa thay máy đánh trứng, làm bánh gạo cay hay bánh cuốn bằng bánh tráng. “Điểm mạnh của các video này là không tạo cảm giác nhàm chán cho người xem” - Quỳnh Trần chia sẻ. Ở mỗi video của Muốn Ăn Ngon luôn có nhiều người xem bình luận để hỏi thêm những chi tiết nấu nướng mà họ chưa rõ sau khi xem.

Ảnh chụp màn hình video nấu bún riêu cua trên tài khoản Khói Lam Chiều (@bluesky2594).

Thắp lên tình yêu nấu nướng

Theo Business Insider, các video nấu nướng trên TikTok, giống như bất kỳ nội dung nào ở các lĩnh vực khác trên ứng dụng này, cũng đều có thể là nguồn cảm hứng để người xem bắt chước theo, miễn là chúng mang lại cảm giác chân thực và giúp mọi người tiết kiệm thời gian. Người dùng càng thấy chúng xuất hiện thường xuyên trên ứng dụng thì càng có động lực và đam mê để thử làm theo.

Với người có chút hiểu biết và quen vào bếp thì 60 giây là đủ, nhưng đâu phải ai cũng thế. Giải pháp, như Duyên Anh chia sẻ câu chuyện của bạn mình với món bánh phô mai hoa đậu biếc: bị hấp dẫn bởi món ăn trên TikTok, nhưng tìm đến một nền tảng khác để học cách chế biến nó, bởi các video nấu ăn trên TikTok quá nhanh để có thể theo kịp.

Đây cũng là một lối tiếp cận của một số TikToker ẩm thực khác, như đầu bếp 18 tuổi Eitan Bernath (Mỹ), người có 1,2 triệu fan trên TikTok: khơi gợi hứng thú về món ăn qua TikTok, rồi cung cấp công thức chi tiết trên web.

“Có thể ai đó sẽ không đủ kiên nhẫn hoặc hứng thú để xem một chương trình nấu ăn kéo dài nửa giờ hoặc một video dài 10 phút trên YouTube. Nhưng họ sẽ dành một phút cho một video nấu ăn giải trí siêu nhanh” - Eitan nói với Kitchn.

Có thể nói TikTok sẽ là điểm khởi đầu cho một hành trình tìm tòi, học hỏi thêm ở những nơi khác, để hoàn thành một món ăn, và cũng từ đó mà vun thêm một chút niềm yêu thích nấu nướng và bồi đắp thêm kiến thức về cách nấu các món ngon. “Trên TikTok hiện nay có rất nhiều kênh nấu ăn đa dạng, mỗi kênh có một “chất” riêng. Mình cũng rất thường xuyên xem những kênh đó để có thể trau dồi thêm cho bản thân. Mình nghĩ đó cũng là niềm cảm hứng cho mọi người trong việc bếp núc” - Thu Hường chia sẻ.

Những chương trình truyền hình, sách dạy nấu ăn truyền thống giờ đã được thay thế bằng TikTok. Như Trà My tóm tắt lại quá trình của chính mình: “Lúc nhỏ mình cũng mê coi Khéo tay hay làm lắm, nhưng dần không còn coi tivi nhiều mà thay thế bằng cách xem các kênh YouTube nấu ăn và tham gia các group nấu ăn. Còn bây giờ, nếu tìm kiếm trên TikTok những hashtags như TikToklearn, TikTokfood, những kết quả hiển thị sẽ cho người xem cả một bầu trời kiến thức hay ho và lại quốc tế hóa nữa”.■