Nấu ăn theo tiểu thuyết: Nếm thử văn chương

Thức ăn đóng vai trò quan trọng như một phương tiện văn học giúp thể hiện tâm trạng, tăng thêm chiều sâu cho các nhân vật và trải nghiệm của họ. Khi thử chế biến các món ăn như được mô tả hay chỉ là nhắc tới trong những quyển sách yêu thích, độc giả sẽ khám phá một thế giới ẩm thực phong phú và sáng tạo. Và theo một cách nào đó, họ sẽ được "sống" trong những câu chuyện và nhân vật mà mình yêu mến.

Bàn ăn kể chuyện cuộc đời

Những món ăn trong tiểu truyện còn là biểu tượng của văn hóa, tâm lý và hoàn cảnh sống của nhân vật. Món ăn trong The Great Gatsby (F. Scott Fitzgerald) thường được gắn liền với sự xa hoa và giàu có của giới thượng lưu trong thập niên 1920. Những bữa tiệc hào nhoáng tại dinh thự của Gatsby là một phần trung tâm của câu chuyện, với những bàn tiệc tràn ngập thức ăn và rượu vang, đại diện cho sự phô trương và trống rỗng của cuộc sống giàu có. Thức ăn ở đây không chỉ là sự thỏa mãn vật chất mà còn là một biểu tượng của sự phù phiếm và giả tạo.

Trong Little Women (Louisa May Alcott), món ăn không chỉ là nhu cầu vật chất mà là biểu tượng của sự chăm sóc, tình yêu và lòng tử tế - bữa sáng Giáng sinh tặng chị em nhà March mang cho cô Hummel và những đứa con đang bị ốm của cô, bàn tiệc thịnh soạn với gà tây béo ngậy, pudding mận tan chảy - món quà chính họ nhận lại cho sự tử tế của mình từ ông hàng xóm Laurence.

Hay cách Elizabeth Gilbert nói về pizza nước Ý trong Ăn, Cầu nguyện và Yêu: "Thiên đường pizza mỏng, mềm, chắc, dính, dai, mặn, ngon tuyệt. Bên trên là nước xốt cà chua ngọt sủi bọt như kem khi nó làm tan chảy pho mát trâu mozzarella tươi, và thế nào đó mà nhánh húng quế ở giữa toàn thể ấy làm cả cái pizza ngạt ngào mùi thảo dược rất giống như một ngôi sao điện ảnh tỏa sáng giữa một buổi tiệc đem lại một tiếp xúc rất quyến rũ cho mọi người quanh nàng".

Pizza không chỉ là một món ăn mà còn là biểu tượng cho sự tận hưởng, sự tự do, sự kết nối với thế giới thông qua hương vị và văn hóa của mỗi nơi cô đến và cách mà Elizabeth học cách yêu bản thân qua những trải nghiệm đơn giản nhưng đầy ý nghĩa khi cô đã thoát khỏi những bữa salad nhàm chán để giữ thân hình mảnh mai và cuộc sống tù túng ở Mỹ.

Độc giả thành đầu bếp

Bằng cách nhận biết, chế biến và thưởng thức những món ăn đi ra từ tiểu thuyết, người đọc có thể tham gia những câu chuyện theo một cách mới mẻ và đầy ý nghĩa. Việc suy ngẫm về những bữa ăn này mang lại sự kết nối cảm giác, vị giác với những câu chuyện, cho phép độc giả trải nghiệm một phần nhỏ cuộc sống của các nhân vật.

Sự đơn giản của các món ăn trong truyện của Haruki Murakami khiến chúng trở nên dễ tiếp cận với tất cả mọi người, bất kể kỹ năng nấu nướng. Tuy nhiên, cũng có những món ăn cầu kỳ hơn và những bàn tiệc thịnh soạn, khiến các độc giả yêu ẩm thực phải sưu tập, thử nghiệm. Từ đó, những bài viết "tái tạo" công thức nấu ăn hay sách dạy nấu ăn lấy cảm hứng từ tiểu thuyết ra đời.

"Khi trưởng thành và rời xa Úc, những cuốn sách thời thơ ấu dường như càng thấm đẫm nỗi nhớ nhà. Tôi nhận ra mình có thể nhớ chính xác mình đã đọc mỗi cuốn sách lần đầu tiên ở đâu. Những ký ức này, dù cách xa quê hương, mang lại cho tôi sự an ủi thực sự. Và lạ kỳ thay, những đoạn văn lưu lại sâu đậm nhất trong ký ức tôi thường liên quan đến món ăn. Vì thế, tôi không chỉ đọc mà còn bắt đầu tái hiện những món ăn từ sách" - blogger ẩm thực Kate Young đã viết như thế trong quyển sách đầu tay, The Little Library Cookbook (2017).

Lấy cảm hứng từ cuộc sống bốn mùa ở nước Anh, tuổi thơ ở Úc, bữa cơm ấm cúng bên gia đình và những trang sách lưu giữ ký ức về ẩm thực, Young đã tạo ra hơn "100 công thức nấu ăn từ các câu chuyện yêu thích", từ món Turkish Delight của Edmund trong Biên niên sử Narnia (C. S. Lewis), bánh kếp trong Pippi tất dài (Astrid Lindgren) đến bánh táo trong Lũ trẻ đường tàu (Edith Nesbit).

The Guardian trích lại công thức ba bữa trong ngày theo sách của Young: sáng dung dị với xúp miso từ Rừng Na Uy, trưa dùng spankopita, món bánh Hy Lạp bánh nhào từ bột với quả óc chó, bơ, mật ong, rau bina, phô mai, lấy cảm hứng từ Lưỡng giới (Jeffrey Eugenides), và ăn tối với bít tết hành tây trong The end of the affair (Graham Greene). 

Ngoài ra còn có tiệc đêm cùng "bánh cuộn marmalade tuyệt vời và dẻo dai, nóng hổi" trong Sư Tử, Phù Thủy và Cái Tủ Áo (Biên niên sử Narnia phần 2)

Karen Pierce, một cây bút ẩm thực ở Toronto (Canada), lại dày công khám phá các công thức nấu ăn ẩn giấu trong toàn bộ tác phẩm của bà hoàng trinh thám Agatha Christie. Sau khi thử nghiệm và tổng hợp 66 công thức từ truyện của tác giả yêu thích, Pierce đã in chúng thành quyển Recipes for Murder: 66 Dishes That Celebrate the Mysteries of Agatha Christie hồi tháng 8 năm ngoái.

Các món ăn trải dài từ thập niên 1920 đến 1960, cố tình đặt tên để thể hiện rõ lấy cảm hứng từ truyện nào, chẳng hạn cá và khoai tây chiên "Fish and Chips at the Seven Dials Club" (truyện Bảy mặt đồng hồ), nước chanh "Lemon squash on the Karnak" (Án mạng trên sông Nile).