Những cuộc phối ngẫu lạ lùng

TTCT - Đứng trên một chân, mắt nhắm nghiền và chắp hai tay vào nhau, Mohamed Salah không chỉ là niềm tự hào của bóng đá Ai Cập, anh còn là người quảng bá tuyệt vời cho văn hóa yoga ngày càng thịnh hành trong bóng đá.

Tập luyện chéo hay tập luyện bổ trợ (cross-training) từ lâu đã trở thành khái niệm quen thuộc trong giới thể thao. Các VĐV ở một môn thể thao này luôn dành ít nhất một giờ đồng hồ mỗi ngày để tập luyện một số môn thể thao bổ trợ khác.

Chạy bộ, bơi lội và thể hình là những môn thể thao bổ trợ phổ biến nhất, hầu như có thể dùng cho bất kỳ VĐV nào.

Nhưng cùng với sự phát triển khoa học công nghệ, thế giới của tập luyện bổ trợ ngày càng đa dạng và mang đến những cuộc “phối ngẫu” lạ lùng giữa những môn thể thao tưởng chừng chẳng liên quan gì đến nhau.

Mohamed Salah là một trong những ngôi sao bóng đá tập luyện yoga. Ảnh: Reuters

Săn bàn thắng với yoga

“Một trong những quan điểm sai lầm nhất trong thể thao đó là coi yoga chỉ dành cho phụ nữ và người lớn tuổi”, Debs Baisley - người điều hành một phòng tập yoga tại thành phố Manchester, Anh - cho biết.

Baisley có rất nhiều khách hàng nổi tiếng trong mạng lưới yoga chuyên nghiệp dành cho các VĐV, và một trong số đó là danh thủ lừng lẫy một thời của CLB bóng đá Manchester United, Ryan Giggs.

Từ vài năm trước, cựu danh thủ Xứ Wales đã không ngừng kêu gọi đồng nghiệp tham gia tập luyện yoga.

Khoảng 10 năm trước, yoga và bóng đá vẫn còn chưa có bất kỳ mối liên hệ nào, ít ra là ở đỉnh cao. Một môn thể thao hướng con người đến sự thư thái, mềm dẻo và một môn đối kháng đầy rẫy những va chạm nảy lửa.

Ít người tưởng tượng được có ngày những cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp lại tập luyện yoga như một thứ bổ sung quan trọng, thậm chí là không thể thiếu, cho sự nghiệp của mình.

Nhưng khi vai trò của điều trị chấn thương ngày càng thiết yếu trong bối cảnh lịch thi đấu ngày một dày đặc, yoga bắt đầu được xem xét.

Yoga giúp tăng cường sự dẻo dai, ngủ sâu và cải tạo sức mạnh của phần lõi cơ. Đây được xem như những yếu tố quyết định việc các cầu thủ chuyên nghiệp giảm bớt tần suất chấn thương.

Giggs khẳng định yoga là nguyên nhân quan trọng giúp anh chơi bóng đỉnh cao đến tận ngoài 40 tuổi. Sau khi giải nghệ, cựu tiền vệ của Man United thành lập một chương trình tập luyện yoga và hợp tác với rất nhiều cầu thủ bóng đá, từ Man United, Man City cho đến Southampton.

Cùng những lợi ích về mặt thể chất, yoga luôn được xem là môn thể thao mang lại nhiều giá trị tinh thần. Đó là lý do những tiền đạo cự phách nhất thế giới như Cristiano Ronaldo, Lionel Messi, Salah, Erling Haaland… đều tập luyện yoga.

Khi Haaland - tiền đạo 21 tuổi hiện đang khoác áo Borussia Dortmund - nổi lên khoảng 2 năm trước, người ta thắc mắc vì sao một cầu thủ “tuổi teen” như anh lại có thể điềm tĩnh lạ lùng khi ghi những bàn thắng quyết định ở các trận cầu quan trọng.

Sau khi ghi bàn giúp Dortmund thắng PSG 2-1 ở Champions League 2 năm trước, Haaland đăng tấm hình mình ăn mừng bàn thắng bằng tư thế ngồi thiền kèm chú thích “zensational win”.

Đó là một trò chơi chữ, kết hợp giữa “sensational” (giàu cảm xúc, thường được dùng để mô tả các bàn thắng trong bóng đá) và “zen”, tức thiền định.

Tập luyện yoga giúp giảm căng thẳng, âu lo, hồi hộp, những vấn đề tâm lý mà mọi tiền đạo bóng đá giỏi phải biết cách giải quyết, bởi giữ được cái đầu lạnh khi đối mặt khung thành đối phương là kỹ năng có thể nói là quan trọng nhất với một tay săn bàn.

Boxing tập bơi, bơi tập boxing

Là một trong số những môn thể thao cơ bản, bơi lội cũng là phương thức tập luyện bổ trợ phù hợp cho hầu hết các môn thể thao đỉnh cao.

Đặc biệt với boxing, chúng ta từng nghe nhiều nhà vô địch nổi tiếng như Floyd Mayweather, Amir Khan, Manny Pacquiao, Anthony Joshua, anh em nhà Klitschko bổ sung bơi lội vào giáo án tập luyện.

Nhiều VĐV boxing còn tập di chuyển trong hồ bơi, tận dụng lực cản của nước để giúp các cơ bắp hạ thân thêm phần mạnh mẽ.

Nhưng ít ai biết, ngày nay, các VĐV bơi lội cũng tập boxing. Josh Huger - trợ lý HLV tuyển bơi lội Mỹ - cho biết vài năm gần đây, ông thường sử dụng boxing như hình thức tập luyện bổ trợ chủ yếu cho các VĐV của mình.

“Boxing là môn thể thao tuyệt vời nhất để phát triển sức mạnh phần nửa trên cơ thể. Khi hoàn thành các bài tập boxing, vai của họ sẽ mỏi nhừ, và dần dà có thể chống lại sự mệt mỏi và căng cơ trong những bài tập tăng tốc tối đa”, Huger nói.

Boxing và bơi lội có nhiều mối tương quan đặc biệt ít ai biết, cơ bản ở cường độ tập luyện khá giống nhau. Nghiên cứu cho thấy 3 môn thể thao có cường độ tập cao nhất là boxing, bơi và aerobic.

Bỏ nhiều thời gian cho boxing vì vậy không hề làm giảm sức bền nơi VĐV bơi lội, mà trái lại, giúp họ cải thiện đáng kể về tim mạch.

Cờ vua và bóng bầu dục

Một trong những quan điểm mới mẻ nhất về tập luyện bổ trợ thời hiện đại là sự hiện diện của cờ vua. Từ những năm 1970, cờ vua đã được đưa vào chương trình giảng dạy của nhiều trường đại học Mỹ như một phương thức luyện tập trí não hiệu quả.

Nhưng chuyện đó khá là dễ hiểu ở môi trường học thuật, vốn gần gũi với cờ vua hơn nhiều so với sàn đấu thể thao.

Tuy nhiên, tình hình đang thay đổi nhanh chóng. Le’Veon Bell - ngôi sao bóng bầu dục người Mỹ - tuyên bố điều khiến anh trở nên khác biệt so với các đồng nghiệp, đặc biệt trong khả năng phán đoán tình huống, là cờ vua.

Bell tự học chơi cờ vua khi còn học cấp II, và vẫn kiên trì tập luyện môn thể thao này khi đã trở thành VĐV bóng bầu dục chuyên nghiệp.

Quan điểm của Bell được ủng hộ bởi Seth Makowsky - một chuyên gia trong lĩnh vực huấn luyện năng lực xem cờ vua là yếu tố quan trọng để rèn luyện nhiều loại kỹ năng làm việc.

Trường cờ vua do Makowsky thành lập bắt đầu làm việc với các đội bóng bầu dục ở Mỹ để cung cấp một loại hình tập luyện trí não đặc biệt.

Qua đó, họ được nâng cao nhận thức về không gian, khả năng nhận dạng sơ đồ chiến thuật của cả đối thủ lẫn đội nhà, trí nhớ tuần tự và khả năng đưa ra quyết định nhanh chóng.

Makowsky giải thích: “Trong khi một số môn thể thao quá đề cao sức mạnh cơ bắp, cờ vua giúp các VĐV có cái nhìn sâu hơn về chiến thuật, về việc họ phải sử dụng trí não như thế nào để tạo nên sự khác biệt với đối thủ trong trận đấu, đôi lúc là trong một khoảnh khắc".

"Học cách ra quyết định trên bàn cờ vua giúp VĐV phản ứng nhanh hơn và chính xác hơn trong những tình huống then chốt, vì họ nắm vững khả năng đánh giá thông tin trong một khoảng thời gian hữu hạn”.

Người hâm mộ bóng đá cũng quen thuộc với khái niệm “đấu trí” về chiến thuật.

Chưa có HLV nào đưa ra quan điểm mang cờ vua vào bóng đá, nhưng đã có nhiều nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực thể thao bàn luận về khái niệm “sức bền của tinh thần” thông qua việc rèn luyện cờ vua.

Ngày nay, hầu hết các môn thể thao đối kháng đều đưa ra những chỉ số đánh giá về tinh thần với VĐV, và cờ vua luôn được khuyến khích. ■